Vitra
New member
Yargıtay’dan part-time çalışanın hafta tatiliyle ilgili karar İş Kanunu’nun hafta tatiline ait düzenlemesinde, emekçinin 63. unsura nazaran belirlenen iş günlerinde çalışılmış olması kaydıyla, 7 günlük vakit dilimi ortasında kesintisiz 24 saat dinlenme hakkı bulunduğu biliniyordu.
Lakin kısmi periyodik (part-time) çalışanların hafta tatiline hak kazanıp kazanmayacaklarına ait direkt düzenleme bulunmuyordu. Bu mevzu bugüne kadar tartışma konusu olarak süregeldi.
’45 saat’ görüşü
Bu doğrultuda kısmi müddetli çalışanın, haftanın bütün çalışma günlerinde azar azar çalışması halinde hafta tatiline hak kazanacağı, ancak haftanın yalnızca belli günlerinde çalışıyorsa hafta tatiline hak kazanamayacağı değerlendiriliyordu.
Yargıtay daha evvel verdiği bir kararla kısmi vadeli çalışanın hangi günlerde çalışırsa çalışsın haftalık çalışma müddetini tamamlayamayacağından hafta tatiline hak kazanamayacağına hükmetmişti.
Buna bakılırsa, “63. unsurda, genel bakımdan iş müddetinin haftalık en epeyce 45 saat olduğu belirlenmiştir. Bu niçinle 4857 sayılı yasanın uygulandığı periyotta, haftalık çalışma mühleti 45 saati bulamayacağından, kısmi periyodik iş münasebetinde personelin hafta tatiline hak kazanması mümkün olmaz.” (Y9HD, 11.04.2016, 2015/342, 2016/8812)
Artık değişti
Milliyet gazetesi muharriri Cem Kılıç’ın aktardığına nazaran, Yargıtay 23.12.2020 tarihinde verdiği bir kararda, emekçinin haftanın 7 günü kısmi periyodik çalıştığı bir iş alakasında hafta tatili fiyatı ödenmesi gerektiğine karar verdi.
Karar göre, “4857 sayılı İş Kanunu uyarınca hafta tatili, 7 günlük vakit dilimi ortasındaki 24 saatlik dinlenme hakkını söz etmektedir. Karara temel alınan eksper raporunda, şahit beyanlarına nazaran emekçinin pazar günleri paklık yaptığı ve çöp topladığı kabul edilmiştir. Emekçinin haftanın 7 günü çalışmasına karşın hafta tatili fiyat alacağının ödenmediği sabit olup, kelam konusu alacağın kısmi vadeli çalışma aslına göre hesaplanması gerekmektedir.”
Kılıç, sonucu şu biçimde kıymetlendirdi:
“Karar ötürüsıyla kısmi periyodik çalışanın da hafta tatiline hak kazandığını, bu hafta tatilinde çalışmasına karşılık hafta tatilinde çalışma fiyatı ödenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Kısmi müddetli çalışanların da hafta tatiline hak kazanması gerektiği savunulmaktaydı, bu niçinle isabetli bir karar olmuştur.
Ne kadar fiyat ödenecek?
İş Kanunu’na nazaran; kısmi periyodik çalışana, fiyat ve paraya ait bölünebilir menfaatleri, çalıştığı mühlete orantılı olarak ödenir. Bu cins fiyat ve haklar tam vadeli çalışana ödenen ölçü üzerinden orantılı olarak hesaplanacaktır.
Kısmi müddetli çalışan o fiyatın tamamını isteyemeyecektir. Örneğin kısmi vadeli çalışana çalıştığı müddetle orantılı olarak minimum fiyat ödenecektir.
İşyerinde ikramiye ödeniyorsa, kısmi periyodik çalışanın ikramiyesi çalıştığı müddet kadar olacaktır. Bu doğrultuda kısmi vadeli çalışana ödenecek hafta tatili fiyatı de bir günlük ortalama fiyatına nazaran hesaplanmalıdır.
Çalışanın ortalama günlük yararı, fiyatı her ay sabit ise bir ayda kazandığı fiyatın otuza bölünmesi suretiyle, şayet her ay kazandığı fiyat değişiyorsa son bir yıl ortasında kazandığı fiyatın 365’e bölünmesi suretiyle tespit edilecektir.
Yıllık müsaade kullanabilir mi?
Kısmi vadeli çalışanlar, yıllık fiyatlı müsaade hakkından tam periyodik çalışanlar üzere yararlanırlar.
Bu durumda bir yıllık çalışma müddetini dolduran kısmî periyodik çalışan çalışanın müsaade hakkı vardır.
Nasıl hesaplanır?
Çalışan işe girdikten daha sonra, İş Kanunu’nda yıllık müsaadeye hak kazanmak için geçirilmesi gereken bir yıllık süreyi kesintiye uğratan durumlar olmadan doldurduysa yıllık fiyatlı müsaadeye hak kazanacaktır.
Kısmi vadeli çalışan yıllık müsaadesini kısmi periyodik çalışma periyodunda kullanacaktır.
Örneğin 6 işgünü yıllık müsaade kullanacak bir çalışan, olağanda 6 işgünü içerisinde ne kadar çalışıyorsa o kadar işe gitmeyecektir.
Yoksa çalışanın fiili çalışma mühletleri toplanarak, 6 işgünlük müddete ulaşılmaya çalışılmayacaktır. Çalışan bir hafta ortasında ne kadar işe gidiyorsa, o günlerde işe gitmeyerek müsaadesini kullanacaktır.
Yıllık müsaade fiyatı de çalışanın bir günlük ortalama fiyatı üzerinden hesaplanacaktır.
Kıdem tazminatı hakkı doğar
Kısmi müddetli çalışanlar da kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
Şayet kısmi müddetli çalışanın mukavelesi, patron tarafınca ahlak ve âlâ niyet kurallarına uymayan davranışlar haricinde bir niçinle feshedildiyse ya da çalışan iş mukavelesini haklı bir niçinle feshettiyse, kısmi müddetli çalışan olsa da kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
bu türlü çalışan kişinin kıdemi emekçinin fiilen çalıştığı müddetlerin birleştirilmesiyle bulunacak müddete nazaran değil, kontratın devam ettiği müddete göre belirlenmelidir.
Ancak burada çalışanın kıdem tazminatına temel fiyat, ortalama günlük çıkarı üzerinden hesaplanacaktır. bu türlü tam vadeli çalışanla içinde adalet de sağlanmış olacaktır.”
Lakin kısmi periyodik (part-time) çalışanların hafta tatiline hak kazanıp kazanmayacaklarına ait direkt düzenleme bulunmuyordu. Bu mevzu bugüne kadar tartışma konusu olarak süregeldi.
’45 saat’ görüşü
Bu doğrultuda kısmi müddetli çalışanın, haftanın bütün çalışma günlerinde azar azar çalışması halinde hafta tatiline hak kazanacağı, ancak haftanın yalnızca belli günlerinde çalışıyorsa hafta tatiline hak kazanamayacağı değerlendiriliyordu.
Yargıtay daha evvel verdiği bir kararla kısmi vadeli çalışanın hangi günlerde çalışırsa çalışsın haftalık çalışma müddetini tamamlayamayacağından hafta tatiline hak kazanamayacağına hükmetmişti.
Buna bakılırsa, “63. unsurda, genel bakımdan iş müddetinin haftalık en epeyce 45 saat olduğu belirlenmiştir. Bu niçinle 4857 sayılı yasanın uygulandığı periyotta, haftalık çalışma mühleti 45 saati bulamayacağından, kısmi periyodik iş münasebetinde personelin hafta tatiline hak kazanması mümkün olmaz.” (Y9HD, 11.04.2016, 2015/342, 2016/8812)
Artık değişti
Milliyet gazetesi muharriri Cem Kılıç’ın aktardığına nazaran, Yargıtay 23.12.2020 tarihinde verdiği bir kararda, emekçinin haftanın 7 günü kısmi periyodik çalıştığı bir iş alakasında hafta tatili fiyatı ödenmesi gerektiğine karar verdi.
Karar göre, “4857 sayılı İş Kanunu uyarınca hafta tatili, 7 günlük vakit dilimi ortasındaki 24 saatlik dinlenme hakkını söz etmektedir. Karara temel alınan eksper raporunda, şahit beyanlarına nazaran emekçinin pazar günleri paklık yaptığı ve çöp topladığı kabul edilmiştir. Emekçinin haftanın 7 günü çalışmasına karşın hafta tatili fiyat alacağının ödenmediği sabit olup, kelam konusu alacağın kısmi vadeli çalışma aslına göre hesaplanması gerekmektedir.”
Kılıç, sonucu şu biçimde kıymetlendirdi:
“Karar ötürüsıyla kısmi periyodik çalışanın da hafta tatiline hak kazandığını, bu hafta tatilinde çalışmasına karşılık hafta tatilinde çalışma fiyatı ödenmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Kısmi müddetli çalışanların da hafta tatiline hak kazanması gerektiği savunulmaktaydı, bu niçinle isabetli bir karar olmuştur.
Ne kadar fiyat ödenecek?
İş Kanunu’na nazaran; kısmi periyodik çalışana, fiyat ve paraya ait bölünebilir menfaatleri, çalıştığı mühlete orantılı olarak ödenir. Bu cins fiyat ve haklar tam vadeli çalışana ödenen ölçü üzerinden orantılı olarak hesaplanacaktır.
Kısmi müddetli çalışan o fiyatın tamamını isteyemeyecektir. Örneğin kısmi vadeli çalışana çalıştığı müddetle orantılı olarak minimum fiyat ödenecektir.
İşyerinde ikramiye ödeniyorsa, kısmi periyodik çalışanın ikramiyesi çalıştığı müddet kadar olacaktır. Bu doğrultuda kısmi vadeli çalışana ödenecek hafta tatili fiyatı de bir günlük ortalama fiyatına nazaran hesaplanmalıdır.
Çalışanın ortalama günlük yararı, fiyatı her ay sabit ise bir ayda kazandığı fiyatın otuza bölünmesi suretiyle, şayet her ay kazandığı fiyat değişiyorsa son bir yıl ortasında kazandığı fiyatın 365’e bölünmesi suretiyle tespit edilecektir.
Yıllık müsaade kullanabilir mi?
Kısmi vadeli çalışanlar, yıllık fiyatlı müsaade hakkından tam periyodik çalışanlar üzere yararlanırlar.
Bu durumda bir yıllık çalışma müddetini dolduran kısmî periyodik çalışan çalışanın müsaade hakkı vardır.
Nasıl hesaplanır?
Çalışan işe girdikten daha sonra, İş Kanunu’nda yıllık müsaadeye hak kazanmak için geçirilmesi gereken bir yıllık süreyi kesintiye uğratan durumlar olmadan doldurduysa yıllık fiyatlı müsaadeye hak kazanacaktır.
Kısmi vadeli çalışan yıllık müsaadesini kısmi periyodik çalışma periyodunda kullanacaktır.
Örneğin 6 işgünü yıllık müsaade kullanacak bir çalışan, olağanda 6 işgünü içerisinde ne kadar çalışıyorsa o kadar işe gitmeyecektir.
Yoksa çalışanın fiili çalışma mühletleri toplanarak, 6 işgünlük müddete ulaşılmaya çalışılmayacaktır. Çalışan bir hafta ortasında ne kadar işe gidiyorsa, o günlerde işe gitmeyerek müsaadesini kullanacaktır.
Yıllık müsaade fiyatı de çalışanın bir günlük ortalama fiyatı üzerinden hesaplanacaktır.
Kıdem tazminatı hakkı doğar
Kısmi müddetli çalışanlar da kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
Şayet kısmi müddetli çalışanın mukavelesi, patron tarafınca ahlak ve âlâ niyet kurallarına uymayan davranışlar haricinde bir niçinle feshedildiyse ya da çalışan iş mukavelesini haklı bir niçinle feshettiyse, kısmi müddetli çalışan olsa da kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
bu türlü çalışan kişinin kıdemi emekçinin fiilen çalıştığı müddetlerin birleştirilmesiyle bulunacak müddete nazaran değil, kontratın devam ettiği müddete göre belirlenmelidir.
Ancak burada çalışanın kıdem tazminatına temel fiyat, ortalama günlük çıkarı üzerinden hesaplanacaktır. bu türlü tam vadeli çalışanla içinde adalet de sağlanmış olacaktır.”