Vejetaryen Beslenme Çeşitleri
Besin çeşitlerindeki sınırlamalara nazaran çeşitli kümelere ayrılmaktadır.
Vejetaryen ve vegan diyetler sıhhat, hayvanları muhafaza ve ekolojik niçinlerden dolayı gelişmekte olan biroldukca ülkede giderek daha yaygın hale gelmiş ve bu kümenin beslenme formu ve sıhhat üzerine tesirlerini içeren biroldukca çalışma yayınlanmıştır. Sebze-meyve, tahıl eserleri, kurubaklagiller, kuruyemişler üzere bitkisel kaynaklı olan vejetaryen beslenme, istikrarlı planlandığında sıhhat açısından olumlu tesirler gözlenmektedir. Ancak hem hayvansal kaynakları tüketmeyip bitkisel kaynaklardan gereğince yararlanılmazsa vitamin, mineral eksiklikleri görülebilmektedir.
Bitkisel eserler daha fazla diyet posası, meyve ve sebzeler daha fazla su içeriğine sahip ve ünite hacimde düşük kalori içermektedirler. Kalorinin fazla alınması, yetersiz kalori alınmasından daha tehlikeli olduğundan; vejetaryen diyetlerin yararlarından birisi obezite riskini azaltmaktadır. Protein besinlerde yaygın olarak bulunmaktadır ve toplam protein yetersizliği istikrarlı olan vejetaryen bir diyette görülmesi mümkün değildir. Vejetaryen diyetteki büyük risk et tüketimi ile bir arada yumurta, süt ve süt mamüllerinin kısıtlanması ile aminoasit eksiklikleri görülmesidir. B12 vitamini eksikliği sanıldığından epeyce daha fazla bireyde hem vejetaryenler birebir vakitte omnivor beslenen bireylerde görülmektedir. Diyette süt ve süt kümesinin, yumurtanın bulunması kâfi B12 vitaminin depolanmasını sağlamaktadır. Ancak katı vejetaryenlerde B12 vitamini eksikliği görülmektedir, bu bireylerde suplementasyon kullanılması gerekmektedir. Hayvansal besinlerin diyet haricinde tutulması kalsiyum eksikliğine niye olabilmektedir. Sebzelerin bir birçoklarında kalsiyum vardır ama oksalata bağlı olduğundan emilimi ve biyofaydalılığı azalmaktadır. Âlâ planlanmış vejetaryen diyetlerle diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları üzere biroldukça hastalıktan korunmaları mümkündür. Ama diyetleri süt ve süt eserleri, et, balık ve yumurta üzere tüketmedikleri besinlerde bulunan protein, kalsiyum, demir, B12 vitamini, D vitamini, çinko ve yağ asitleri eksikliğini tamamlayacak biçimde planlanması yararlı olacaktır.
Vejetaryenlere Beslenme Teklifleri
Besin çeşitlerindeki sınırlamalara nazaran çeşitli kümelere ayrılmaktadır.
- Vegan beslenme; hiç bir hayvansal kaynaklı besini tüketmeyip, ayrıyeten hayvanlardan elde edilen süt, bal, kemiğin kaynamasından elde edilen jelatin üzere sekonder eserleri de tüketmezler. Bunların haricinde hayvanlardan elde edilen yün, ipek, deriden yapılmış hiç bir eşyayı kullanmazlar, hayvansal yağ içeren sabunları da kullanmazlar.
- Laktovejetaryen beslenme; bitkisel kaynaklı besinler ve hayvansal kaynaklı olan; süt ve süt mamüllerini tüketirler.
- Ovavejetaryen beslenme; hayvansal kaynaklı olan yalnızca yumurtayı tüketirler.
- Laktoovavejetaryen beslenme; süt ve süt eserleri ve yumurtayı tüketirler, diyetlerinde et mamüllerine yer vermezler.
- Semivejetaryen beslenme ise; süt ve süt eserleri, yumurta, tavuk ve balık etini tüketirler.
Vejetaryen ve vegan diyetler sıhhat, hayvanları muhafaza ve ekolojik niçinlerden dolayı gelişmekte olan biroldukca ülkede giderek daha yaygın hale gelmiş ve bu kümenin beslenme formu ve sıhhat üzerine tesirlerini içeren biroldukca çalışma yayınlanmıştır. Sebze-meyve, tahıl eserleri, kurubaklagiller, kuruyemişler üzere bitkisel kaynaklı olan vejetaryen beslenme, istikrarlı planlandığında sıhhat açısından olumlu tesirler gözlenmektedir. Ancak hem hayvansal kaynakları tüketmeyip bitkisel kaynaklardan gereğince yararlanılmazsa vitamin, mineral eksiklikleri görülebilmektedir.
Bitkisel eserler daha fazla diyet posası, meyve ve sebzeler daha fazla su içeriğine sahip ve ünite hacimde düşük kalori içermektedirler. Kalorinin fazla alınması, yetersiz kalori alınmasından daha tehlikeli olduğundan; vejetaryen diyetlerin yararlarından birisi obezite riskini azaltmaktadır. Protein besinlerde yaygın olarak bulunmaktadır ve toplam protein yetersizliği istikrarlı olan vejetaryen bir diyette görülmesi mümkün değildir. Vejetaryen diyetteki büyük risk et tüketimi ile bir arada yumurta, süt ve süt mamüllerinin kısıtlanması ile aminoasit eksiklikleri görülmesidir. B12 vitamini eksikliği sanıldığından epeyce daha fazla bireyde hem vejetaryenler birebir vakitte omnivor beslenen bireylerde görülmektedir. Diyette süt ve süt kümesinin, yumurtanın bulunması kâfi B12 vitaminin depolanmasını sağlamaktadır. Ancak katı vejetaryenlerde B12 vitamini eksikliği görülmektedir, bu bireylerde suplementasyon kullanılması gerekmektedir. Hayvansal besinlerin diyet haricinde tutulması kalsiyum eksikliğine niye olabilmektedir. Sebzelerin bir birçoklarında kalsiyum vardır ama oksalata bağlı olduğundan emilimi ve biyofaydalılığı azalmaktadır. Âlâ planlanmış vejetaryen diyetlerle diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları üzere biroldukça hastalıktan korunmaları mümkündür. Ama diyetleri süt ve süt eserleri, et, balık ve yumurta üzere tüketmedikleri besinlerde bulunan protein, kalsiyum, demir, B12 vitamini, D vitamini, çinko ve yağ asitleri eksikliğini tamamlayacak biçimde planlanması yararlı olacaktır.
Vejetaryenlere Beslenme Teklifleri
- Kurubaklagiller, yağlı tohumlar, bitkisel yağlar, zeytin, tahıllar, zerzevat ve meyvelere günlük yer verilmelidir.
- Kurubaklagil yemekleri pilav çeşitleri ve salata ile desteklenmelidir.
- Peynir ve yumurta yerine tofu, soya eti ve eserleri tercih edilebilir.
- Beyaz tahıl eserleri, nişasta ve nişastalı besinler yerine tahıllı olanları tercih edilmelidir.
- Çay, kahve tüketimi yemekten 45 dakika evvel yahut daha sonra olmalıdır.