Taksi krizi Sayıştay raporlarında: Süresiz plakalar ve ruhsatsız taksiler

Vitra

New member
Taksi krizi Sayıştay raporlarında: Süresiz plakalar ve ruhsatsız taksiler Raporlara yansıyan öbür kıymetli iki noktaysa ruhsatsız taksilerin faaliyette olması ve ruhsatlı olan birtakım taksilerin de güvenlik için kritik ehemmiyete sahip olan Taksi İdare Merkezi’ne hala kayıt yaptırmamış olması.

İBB’nin mevcut idaresi, İstanbul’daki taksi krizini çözmek için adımlar atıyor lakin kelam konusu adımlar AKP ve MHP’nin çoğunlukta olduğu Ulaştırma Uyum Merkezi’ne (UKOME) takılıyor. Bunlardan en epeyce öne çıkanı 5 bin yeni taksi projesi 11 sefer UKOME tarafınca engellendi.

Hususla Diken’e konuşan İBB Ulaştırma Daire Lideri Utku Cihan, UKOME’deki kararların siyasi olduğunu belirterek şöyleki demişti: “İş yaptırmamak için ellerinden geleni yapıyorlar açıkçası. Taksi dolmuşları dönüştürdük biliyorsunuz. Altı kez birebir biçimde getirdik. Yedincisinde tıpkı biçimde kabul edildi. ‘niçin biz bir buçuk yıl kaybettik’ sorusu bizim de sorduğumuz bir soru. ötürüsıyla biraz siyasi niçinlerle engellendiğimizi düşünüyoruz. aslına bakarsanız Ulaşım Uyum Müdürlüğü’nün (UKOME) yapısının değiştirilmiş olması da bunun göstergesiydi”

2020 Sayıştay raporlarına bakılırsa İstanbul’da taksi plakası tahsisinin yapıldığı 1998 yılına kadar, periyodun belediye idaresi tarafınca 17 bin 395 araçtan kimilerine mevzuata alışılmamış bir biçimde süresiz hak tanınmış.

Bu ayrıcalık yalnızca taksilerle hudutlu kalmayıp minibüs plakalarında da uygulanmış. En son minibüs plakası tahsisinin yapıldığı 2006 yılına kadar, ticari minibüs plakası verilen 6 bin 460 adet araçtan kimilerine süresiz hak tanınmış.

Süresiz hak tanınan ticari taksi ve minibüslerin faaliyetleri ise hala devam etmekte.

‘Plaka karaborsacılığı’

Ayrıyeten Sayıştay, raporunda ticari plakaların verilmesinde uyulacak adap ve asılları da hatırlattı: “Amaç; vatandaşın ulaşım gereksinimini karşılamak üzere toplu nakliyatın geliştirilmesi, plaka karaborsacılığının ve korsan nakliyatın önlenmesi, fiilen çalışmakta olan sürücü esnafının haklarının korunması niyetiyle taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçlarına verilecek ticari plakaların sayısı, verilme yol ve asıllarını tespit etmektir.”

‘Ücret tahsil edilmediği tespit edilmiştir’

Mevzuata göre, taksi plakalarının geçim kaynağı sürücülük mesleği olanlara mühleti ve kuralları belirtilmek suretiyle ihale edilmesi gerektiğini belirten Sayıştay, raporda şu notu düştü: “Taksi ve dolmuş plakalarında hak sahipliği için rastgele bir süre belirtilmemiştir. Kelam konusu mühlet belirtilmeksizin yapılan plaka tahsisleri ise 86/10553 sayılı Bakanlar Heyeti sonucu’na ve yürürlükte olan 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na uygun yapılmamıştır. Kelam konusu 17.395 taksi ve 6.460 dolmuş plaka sahibinden rastgele bir imtiyaz bedeli yahut yıllık kira bedeli üzere bir fiyat tahsil edilmediği tespit edilmiştir.”

Süresiz hakkın mevzuata karşıt olduğunun altını çizen Sayıştay, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun ‘Kiralarda kontrat süresi‘ başlıklı 64’üncü hususunu hatırlatarak, kiralama müddetinin 10 yıl ile sonlu olduğunu belirtti.

Kelam konusu kanunun ilgili unsurunda şu biçimde deniliyor: “Kiraya verilecek taşınır ve taşınmaz malların kira mühleti, on yıldan epeyce olamaz. Üç yıldan fazla müddet ile kiraya verme işlerinde, önce Maliye Bakanlığından müsaade alınması koşuldur.”

Ruhsatsız taksiler

Sayıştay’ın dikkat çektiği bir başka nokta da ruhsatsız çalışanlar oldu: “Bazı minibüs, taksi, taksi dolmuş ve servis araçları İstanbul Büyükşehir Belediyesinden müsaade yahut ruhsat almadan çalışmaktadır.”

Raporda geçen bilgilere nazaran 2020 yılı sonu prestijiyle 182 adet ticari çizgili minibüs, 152 adet taksi, 52 adet taksi dolmuş ve 17 bin 630 adet öğrenci ve işçi servis aracının çalışma müsaade dokümanı yahut ruhsat almadan faaliyette bulundu.

Taksilerin birçok güvenlik sistemine kayıtlı değil

İstanbul genelinde seyahat taleplerinin süratli bir biçimde karşılanması, boş gezen taksilerin oluşturduğu trafik yükünün azaltılması, ulaşım hizmetlerinde gerekli güvenliğin, kalitenin, uyumun sağlanması ve kamu faydasının gözetilmesi maksadıyla kurulan Taksi İdare Merkezi’ne ticari taksilerin birçok kayıtlı değil.

Ticari Taksi İdare Merkezi’yle elektronik ödeme sistemi, taksilerin takibi ve uzaktan kontrolü, panik bar butonu, bilgi ekranı, inançlı sürüş ve kimlik doğrulama sistemleri üzere çağın gereklerine uygun ve çağdaş bir yapı oluşturularak sisteme dahil olunması tüm taksilerde mecburî kılınmıştı.

TÜİK sayılarına bakılırsa İstanbul nüfusu, 2020 yılında 15 milyon 462 bin 452’ye ulaştı. Gün ortasında ortalama 1 milyon 104 bin 355 kişi ticari taksiler ile seyahat yapıyor.

Sayıştay bu niçinle Ticari Taksi İdare Merkezi’nin kıymetli olduğuna dikkat çekerek raporda şu biçimde dedi: “gayet ağır kullanılan bir ulaşım aracına ait seyahatlerin daima denetlenmesi, uzaktan takibinin yapılması, güvenliği artırıcı tedbirlerin alınması bir epey açıdan ehemmiyet arz etmektedir.”

Rapora nazaran 2020 yılı sonu itibariyle, 17 bin 395 ticari taksiden 6 bin 765’i sisteme geçmiş olup geri kalan 10 bin 630’u sisteme dahil olmadan faaliyette bulunmaktadır.
 
Üst