Vitra
New member
Palyaço endişesinin temelinde ‘genetik miras’ var Davranış Bilimleri Enstitüsü Kurucusu ve Lideri Klinik Psikolog Emre Konuk, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bir küme antropoloğun yürüttüğü çalışmayla Amazon Ormanları’ndan New York’a dünyadaki bütün kültürlerde yaklaşık 300 ortak nesne, gereksinim ve kaygı tespit edildiğini anlattı.
Ölüyle ilgili ritüel oluşturmadan hürmet görme, önemsenme, beğenilme, paha verilme, aidiyet, vefat korkusu, ziyan görme korkusu üzere hisleri bunlara örnek veren Konuk, “Bunlar aşağı üst 500 bin sene evvelki genetik mirasla bize gelen hisler ve dehşetler” dedi.
Toplumda az de olsa kimi bireylerin palyaçolardan korktuğunu anlatan Emre Konuk, palyaço fobisinin kaynağının da genetik mirasa dayandığının altını çizdi. Palyaço kaygısının altında itimat ortasında yaşama gereksinimi ve yabancı kaygısının yattığını belirten Konuk, şu biçimde devam etti:
“Yabancı korkusu genetik bir dehşettir. O küme ortasında bir yabancıyı gördüğün vakit bir sefer ‘Nedir bu?’ diye bakman lazım. hayatını sürdürebilmek için bu kaygı hala toplumsal olarak yaşanır. Anadolu’nun bir köyüne gidin, dolaşmaya başlayın, yabancısınızdır, birileri ‘Nesin sen ne yapıyorsun?’ diye sorar, olmadı ihbar eder karakola. Yabancı korkusu genetik bir şeydir. Hayvanlar da bir ortaya gelirler öteki bir hayvanı o kümenin içine sokmazlar. Dost kaplan yoktur yani. Yabancı, bu kümenin haricinde… ötürüsıyla palyaço bir yabancıdır. Yüzü gülüyor fakat öykü ne anlatıyor? O gülen yüzün ardında ziyan verebilir bir yaratık, bir ruh var. Bundan daha sonrası hikayecinin, romancının, sinemacının yaratıcılığına kalmış. Palyaço metaforunun endişe üreten kısmının kıymetli bir yanı, genetik mirasa dayanır. ‘Zarar verebilir, hayatı mahvedebilir, bize ziyan verir, kümesi dağıtabilir yahut berbattır…’ üzere“
Emre Konuk, zihnin travmatik yaşantıları bir seferde genellemek üzere bir mahareti bulunduğunu, bunun da hayatta kalabilmek için gerekli olduğunu lisana getirdi. Kaygının başlaması için bir uyarıcı gerektiğini, bir seferlik endişelerin da kalıcı olduğunu anlatan Konuk, “Bir palyaço gördün ziyan vermiyor, lakin bir defa tetiklendi mi o endişe devam edebiliyor. Şayet aşılmazsa ki kimi vakit zihin kendisi bunu aşıyor, aşamadığı vakit da profesyonel yardım istemek durumunda kalabiliyoruz” tabirlerini kullandı.
Bütün kaygıların aşılabildiğini vurgulayan Konuk, “İsmi, tipi, çeşidi ne olursa olsun, kâfi ki endişe olsun, kâfi ki irrasyonel olsun, kayıtsız kalmayı öğrenebiliriz” dedi.
“Palyaço fobisinin altında ‘belirsizlik’ kavramı yatıyor”
Psikolog Tuba Karacan da çocuklar üstündeki olumsuz tesirleri niçiniyle palyaço figürlerinin son devirde partilerden çıkarılmaya başlandığını söylemiş oldu. Palyaço korkusu yaşayan çocuklardan birisinin de kendi çocuğu olduğunu anlatan Karacan, şöyleki konuştu:
“3-4 yaşlarında katıldığımız bir doğum günü partisinde birinci defa bir palyaçoyla karşılaştı. Biz onun eğleneceğini, güleceğini düşünürken ağlamaya başladı. daha sonra fark ettik ki bilinmezliğe yönelik bir tasası var. Anlamlandıramadığı için zihninde onun için tehlikeli bir şey üzere duygusal bir reaksiyon veriyor. daha sonraki süreçte bununla ilgili endişeyi devam ettiren bir belirti yaşamadık fakat bir hayli kişi sonrasındasında çocuklarında gece uyuyamama, kaygılı düşler görme ya da daha regresif (gerileten) yansılar nazaranbiliyor. Alt ıslatma, yeme yahut uyku bozuklukları üzere öteki bir yerden açığa çıkıp, endişenin devamındaki davranışları gözlemleyebiliyor. Bunları da anne babalarla yaptığımız görüşmelerde duyabiliyoruz.”
Bu şekil bir fobi oluştuğunda ebeveyn tavrının değerine işaret eden Karacan, ebeveynlere ‘sakinliklerini koruma’ ve ’empati yapma’ teklifinde bulundu.
Ebeveynlerin, fobi karşısında, “Korkacak bir şey yok ne var ki bunda?” üzere yaklaşımlarının yanlış olacağını vurgulayan Karacan, “Çocuğun korkusuna eşlik eden, derdini anlayan, onun korkmasına empati yapabilen, ‘Evet bu senin için ürkütücü bir şey, güç bir şey bunu deneyimlemek. Seni anlıyorum.’ hissiyle yanında var olabilen ebeveyn tavrı düzgünleştirici oluyor” sözlerini kullandı.
Fobinin ortaya çıktığı durumlarda anne ve babaların çocuğun gereksinimlerine odaklanmasının değerine işaret eden Karacan, “Çocuğun gereksinim duyduğu şeyin ne olduğuna odaklanmamız gerekir ebeveyn olarak. Bulunduğu ortamdan çıkarmak, orada kalması için ısrarcı olmamak, onu daha şirin hale getirecek biçimde davranmamak, yaşadığı duyguyu daha sakin bir yerde dengelemesini, daha dingin bir ortamda daha inançlı bir ortamda yaşadığı duyguyu açığa çıkarmasını sağlamak buna eşlik etmek görevimiz olmalı” dedi.
Ölüyle ilgili ritüel oluşturmadan hürmet görme, önemsenme, beğenilme, paha verilme, aidiyet, vefat korkusu, ziyan görme korkusu üzere hisleri bunlara örnek veren Konuk, “Bunlar aşağı üst 500 bin sene evvelki genetik mirasla bize gelen hisler ve dehşetler” dedi.
Toplumda az de olsa kimi bireylerin palyaçolardan korktuğunu anlatan Emre Konuk, palyaço fobisinin kaynağının da genetik mirasa dayandığının altını çizdi. Palyaço kaygısının altında itimat ortasında yaşama gereksinimi ve yabancı kaygısının yattığını belirten Konuk, şu biçimde devam etti:
“Yabancı korkusu genetik bir dehşettir. O küme ortasında bir yabancıyı gördüğün vakit bir sefer ‘Nedir bu?’ diye bakman lazım. hayatını sürdürebilmek için bu kaygı hala toplumsal olarak yaşanır. Anadolu’nun bir köyüne gidin, dolaşmaya başlayın, yabancısınızdır, birileri ‘Nesin sen ne yapıyorsun?’ diye sorar, olmadı ihbar eder karakola. Yabancı korkusu genetik bir şeydir. Hayvanlar da bir ortaya gelirler öteki bir hayvanı o kümenin içine sokmazlar. Dost kaplan yoktur yani. Yabancı, bu kümenin haricinde… ötürüsıyla palyaço bir yabancıdır. Yüzü gülüyor fakat öykü ne anlatıyor? O gülen yüzün ardında ziyan verebilir bir yaratık, bir ruh var. Bundan daha sonrası hikayecinin, romancının, sinemacının yaratıcılığına kalmış. Palyaço metaforunun endişe üreten kısmının kıymetli bir yanı, genetik mirasa dayanır. ‘Zarar verebilir, hayatı mahvedebilir, bize ziyan verir, kümesi dağıtabilir yahut berbattır…’ üzere“
Emre Konuk, zihnin travmatik yaşantıları bir seferde genellemek üzere bir mahareti bulunduğunu, bunun da hayatta kalabilmek için gerekli olduğunu lisana getirdi. Kaygının başlaması için bir uyarıcı gerektiğini, bir seferlik endişelerin da kalıcı olduğunu anlatan Konuk, “Bir palyaço gördün ziyan vermiyor, lakin bir defa tetiklendi mi o endişe devam edebiliyor. Şayet aşılmazsa ki kimi vakit zihin kendisi bunu aşıyor, aşamadığı vakit da profesyonel yardım istemek durumunda kalabiliyoruz” tabirlerini kullandı.
Bütün kaygıların aşılabildiğini vurgulayan Konuk, “İsmi, tipi, çeşidi ne olursa olsun, kâfi ki endişe olsun, kâfi ki irrasyonel olsun, kayıtsız kalmayı öğrenebiliriz” dedi.
“Palyaço fobisinin altında ‘belirsizlik’ kavramı yatıyor”
Psikolog Tuba Karacan da çocuklar üstündeki olumsuz tesirleri niçiniyle palyaço figürlerinin son devirde partilerden çıkarılmaya başlandığını söylemiş oldu. Palyaço korkusu yaşayan çocuklardan birisinin de kendi çocuğu olduğunu anlatan Karacan, şöyleki konuştu:
“3-4 yaşlarında katıldığımız bir doğum günü partisinde birinci defa bir palyaçoyla karşılaştı. Biz onun eğleneceğini, güleceğini düşünürken ağlamaya başladı. daha sonra fark ettik ki bilinmezliğe yönelik bir tasası var. Anlamlandıramadığı için zihninde onun için tehlikeli bir şey üzere duygusal bir reaksiyon veriyor. daha sonraki süreçte bununla ilgili endişeyi devam ettiren bir belirti yaşamadık fakat bir hayli kişi sonrasındasında çocuklarında gece uyuyamama, kaygılı düşler görme ya da daha regresif (gerileten) yansılar nazaranbiliyor. Alt ıslatma, yeme yahut uyku bozuklukları üzere öteki bir yerden açığa çıkıp, endişenin devamındaki davranışları gözlemleyebiliyor. Bunları da anne babalarla yaptığımız görüşmelerde duyabiliyoruz.”
Bu şekil bir fobi oluştuğunda ebeveyn tavrının değerine işaret eden Karacan, ebeveynlere ‘sakinliklerini koruma’ ve ’empati yapma’ teklifinde bulundu.
Ebeveynlerin, fobi karşısında, “Korkacak bir şey yok ne var ki bunda?” üzere yaklaşımlarının yanlış olacağını vurgulayan Karacan, “Çocuğun korkusuna eşlik eden, derdini anlayan, onun korkmasına empati yapabilen, ‘Evet bu senin için ürkütücü bir şey, güç bir şey bunu deneyimlemek. Seni anlıyorum.’ hissiyle yanında var olabilen ebeveyn tavrı düzgünleştirici oluyor” sözlerini kullandı.
Fobinin ortaya çıktığı durumlarda anne ve babaların çocuğun gereksinimlerine odaklanmasının değerine işaret eden Karacan, “Çocuğun gereksinim duyduğu şeyin ne olduğuna odaklanmamız gerekir ebeveyn olarak. Bulunduğu ortamdan çıkarmak, orada kalması için ısrarcı olmamak, onu daha şirin hale getirecek biçimde davranmamak, yaşadığı duyguyu daha sakin bir yerde dengelemesini, daha dingin bir ortamda daha inançlı bir ortamda yaşadığı duyguyu açığa çıkarmasını sağlamak buna eşlik etmek görevimiz olmalı” dedi.