Kuraklığın faturası sonbaharda çıkacak

Smug

Active member
Hem ülkemizde birebir vakitte dünyada yaşanan çok hava şartları ziraî üretimi vurdu. Rekolte kayıpları esasen artan meblağları daha da üst çekiyor. Besin enflasyonu durmayacak. Yaz aylarında hissedilmese de sonbaharda iktisada faturası ağır olacak.

BM Besin ve Tarım Örgütü’nün Besin Fiyat Endeksi, mayıs ayına kadar arka arda 12 ay artarak Haziran 2021’de 124.6 puana erişti. Son bir yıllık artış yüzde 34 oldu. Bloomberg’te bu hafta yayımlanan bir makalede, çok hava şartlarının, dünya genelinde ziraî üretimi etkilediği ve maliyetlerin şimdiden son on yılın en yüksek düzeylerine yaklaştığı bildirildi. Besin enflasyonu uyarısı yapılan makalede, Çin’den Brezilya’ya, ABD-Kanada’dan Almanya ve Belçika’ya kadar yaşanan çok hava şartlarına işaret edilerek, ziraî üretime tesiri ele alındı. Kahve meblağlarının bu hafta yüzde 17 arttığına dikkat çekilen makalede, bilim insanlarının şu görüşüne yer verildi: İklim değişikliği ve buna bağlı hava değişikliği, en fakir ulusların tipik olarak en sert darbeyi hissetmesiyle, dünya için kâfi besin üretmeyi giderek zorlaştıracak. Kimi durumlarda, toplumsal ve politik huzursuzluk bunu takip edecek.

BUĞDAYDAKİ KAYIP YÜZDE 30

Buğday tarımı ise adeta alarm veriyor. Kuzey Amerika’dan Avrupa’ya olumsuz hava şartları buğday meblağlarının Aralık 2012’den beri en yüksek düzeye çıkmasına niye oldu. Mardin’de Güneydoğu Un Sanayicileri Derneği ve Dicle Un Sanayicileri Derneği’nin ortak düzenlediği “21/22 Hasat Yılı ve daha sonrası” bahisli bölgesel toplantısında, kuraklık ve rekolte kaybı ötürüsı ile bölgedeki un sanayicilerinin hammadde istikametinden külfette olduğu, TMO’nun bölgeye buğday tedarik etmesinin gerektiği, Mardin’deki 43 un fabrikasının zorlandığı açıklandı. Panelde rekolte kaybının buğday genelinde yüzde 30’larda olduğu vurgulanırken, buğday ekimindeki azalmanın önemli zahmet doğurduğu ve yeterlilik sorunu başladığı tabir edildi. görüşmede buğday ekim ve üretimini artırmak için 2 milyon hektar civarı ekilmeyen boş toprakların üretime kazandırılması gerektiği, bunun için kırsala yönelik yeni üretim modellerine muhtaçlık olduğunun ve iklim değişikliğinin tehdit ettiği bölgelerde sulama yatırımlarının tamamlanması gerektiğinin kıymeti de not edildi.

ENFLASYON YÜZDE 20’YE HAKİKAT

Ekonomist Atilla Yeşilada’nın başında olduğu Istanbulanalytics’in hafta başında geçtiği piyasa notunda da besin enflasyonu ve kuraklığa bir kısım ayrıldı. Notta Birleşik Kamu-İş Sendikası’nın araştırmasına atıfla son 12 ayda besin meblağlarının yüzde 32 arttığına işaret edildi. Notta şu görüşler yer aldı: “Türkiye’de besin enflasyonu kalıcı hale gelebilir. Şayet çiftçinin 2021 ziyanları gereğince tazmin edilmezse, gelecek sene daha az ekim yapar. İthalat da tahlil değil, zira dolar cinsinden ölçülen besin emtia fiyatları da süratle yükseliyor. Bir sorun daha var. HES’lerin üretimi durunca, daha fazla doğalgaz çevrim santrallerine yöneldik ve paçal elektrik üretim maliyeti yükseldi. Bayram boyunca spot elektrik pazarında kilowatt fiyatları en son kullanıcıya fatura edilen fiyatları aştı. Yani, elektriğe de artırım gerekecek. Sonuçta, TÜFE’nin bu sene süreksiz olarak yüzde 20’lere vurduğunu nazaranbiliriz. İthalat faturası da kabaracak, ama TÜİK’in ikinci bitkisel üretim projeksiyonlarını görmeden, faturayı hesaplayamıyoruz. Özetle, Kovid-19, kredi yavaşlaması ve kuraklık iktisadın malum meselelerine eklendi. Yazın bu gelişmelerin ekonomik bilgilere yansıması kolay değil, ancak sonbahardan itibaren büyüme ivmesi keskin biçimde yavaşlayabilir.”

İTHALATLA SORUNU ÇÖZEMEYİZ

Kuraklık ve çok yağışları yerinde inceleyerek Aydınlık’a kıymetlendiren, tarım iktisadı uzmanı, CHP Edirne Milletvekili Dr. Okan Gaytancıoğlu, “Güneydoğu’da kırmızı mercimek, arpa ve buğday hasadındaydık. Mercimekte sap saman bile yok. Arpalar boş. Buğdayda başak var taneler yok. 41 vilayette kuraklık oldu dendi lakin daha fazla olduğunu düşünüyoruz. Birtakım bölgelerde de dolu ve sel hakim oldu” dedi. Çok tabiat olaylarının global iklim değişikliği kaynaklı olduğunu lakin izlenecek gerçek siyasetlerle hasarın azaltılabileceğini anlatan Gaytancıoğlu, tarımda ithalata ayrılan bütçenin çiftçi dayanaklarına ayrılması gerektiğini söylemiş oldu. “Bu sene buğdayda 15-16 milyon ton rekolte bekliyoruz. Olağanda 20-21 milyon olurdu. 2019-2020’de aslına bakarsan ithal ettik. 2.5 milyar dolar ödendi. Bunu ÇKS’ye kayıtlı çiftçilerimize dayanak olarak verip üretimi artırabilirdik” diyen Gaytancıoğlu, Türkiye’nin önemli bir üretim siyasetinden mahrum olduğunu lisana getirdi.

Türkiye’nin sahip olduğu yer üstü suları ile iklim değişikliğinin ziraî üretim üstündeki tesirlerini azaltabilecek potansiyele sahip olduğunu anlatan Gaytancıoğlu, Anadolu’da yapılabilecek sulama projelerinden kelam etti. “Tarımda maliyetler artıyor. İktisat aslına bakarsanız problemli. Döviz açığı var. Dengesizliği gidermek için turizmi açık tutuyorlar. Dengesizlik yüzünden gümrük vergilerini sıfırlasanız da döviz artınca ithalat maliyetiniz artıyor. Tedarikçiler siz gümrüğü sıfırlasanız da artırım yapıyorlar” diyen Gaytancıoğlu, kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “Geçen sene yağ fiyatlarını konuşuyorduk. Bir litre yağ 6 liraydı. Artık 20 lira oldu. Tarım Bakanı’nı bütçe görüşmeleri sırasında uyardık.

300 dolardı bir ton ayçiçeğin fiyatı 600 dolara çıktı. Devlet monopolü olmadığı için meblağları özel dal belirliyor. Yapısal meseleleri çözebilecekken, takviye bütçelerini artırmak gerekirken ithalat bütçesini artırıyoruz. Bu sene ayçiçek rekoltesi 1.3 milyondan 1.7 milyona çıkacak. Takviye verirsek 2.5 milyon tona çıkarırız, ithalata gerek kalmaz. Krizden de bu anlayışla çıkarız” tabirlerini kullandı.

Recep Erçin, Muharririn müsaadesiyle kaynaktan alınmıştır

FÖŞ anlattı: Her Fani Global Isınmanın Acısını Çekecek

YORUM: Kuraklık acil tehlike haline geldi

Çok kuraklık alarmı: Türkiye’de su açığı yüzde 60; önümüzdeki 10 yılda su krizi yaşanacak
 
Üst