Gluten nedir ve niye uzak duruyoruz?
Gluten buğday, arpa, çavdar, yulaf üzere tahıllarda bulunan bir protein. Bu protein son vakit içinderda ismini çoğunlukla duymaya başladığımız “çölyak” hastalığı olan bireylerde bağırsak yapısını bozarak rahatsızlıklara sebep oluyor. Glutensiz beslenme terimi de çölyak hastalığının beslenme tedavisi ile giriyor ömrümüze; zira çölyak ve gluten hassaslığı üzere hastalıklarda gluten içeren tüm besinler, beslenme tedavisi basamağında hastaların diyetlerinden çıkarılıyor. Ama son vakit içinderda rastgele bir sıhhat sorunu olmayan bireyler tarafınca da uygulanmaya başlandığını görüyoruz glutensiz beslenmenin.
Yeni periyodun tanınan beslenme yaklaşımlarından ve beden tartısı kaybı için uygulanan diyetlerin yanı sıra hayat şekli haline getirilmeye çalışılan bir beslenme formu olarak da karşımıza çıktığı söyleyebiliriz.
Glutensiz beslenmenin diyet içeriği ve sıhhatimize tesiri nedir?
Genel diyet örüntüsüne baktığımızda çölyak hastalarının beslenme tedavisinde makro besin ögelerinden olan karbonhidrat, protein ve yağ olabildiğince istikrarlı biçimde veriliyor fakat sağlıklı bireyler tarafınca tanınan hayat üslubu olarak benimsenen glutensiz beslenmenin olağan beslenmeye göre daha fazla yağ (özellikle istemediğimiz çeşitten olan doymuş yağ) ve daha az karbonhidrat içerdiğini görüyoruz. Hatta yaratılan algı sebebiyle şahıslar karbonhidratı hiç tüketmemeyi bile tercih ediyor.
Glutensiz beslenme kararı bilhassa buğdayın kullanılmamasına bağlı mısır, pirinç üzere alternatif karbonhidratları tercih ediyoruz. Bu cins tahılların glisemik indeksi yüksek olduğu için ve tek tip beslenmeye bağlı olarak bu durumun sıhhat üstündeki olumsuz tesirleriyle daha fazla karşılaşıyoruz. Bu sebeple insülin direncine sahip bireylerin, pre-diyabet yahut diyabet hastalarının glutensiz beslenme sistemine geçerken glisemik indeks faktörünü sıhhati açısından göz önünde bulundurulması gerekiyor.
Glutensiz diyetlerde bizim için faydalı ve karbonhidratın bir çeşidi olan polisakkarit alımı düşmekle birlikte, posa alımımız da azalıyor. Bilhassa posa alımının azalması ile bir arada bağırsaklarımızdaki faydalı bakterilerin sayısında azalma ve ziyanlı bakterilerin sayısında ise artmanın kelam konusu olduğu, buna bağlı olarak da bilhassa şu son periyotlarda bizim için ziyadesiyle kıymetli olan bağışıklık fonksiyonlarımızın da olumsuz biçimde etkilenebildiği çeşitli çalışmalarda bildiriliyor.
Market raflarında gördüğümüz paketli glutensiz mamüllerin içeriğinde ise dikkat çeken nokta yüksek güç, yüksek yağ ve yüksek şeker oranıdır. Bu mamüllerin tüketiminin artmasına bağlı güç alımı artıyor, sağlıklı diyet örüntüsü bozuluyor. Buna bağlı olarak da beden tartısında ki artış tetiklenmekle birlikte ayrıyeten glutensiz eserler kimi vitamin ve mineraller açısından yetersiz kalabilmektedir. Bu durum da kıymetli noktalardan biri aslında.
Peki biz artık ne yapalım?
Çölyak yahut gluten hassaslığı hastalığına sahip bireylerin diyetinden gluteni çıkarmak bu şahıslar için tek tedavi yoludur. Bilim dünyasında glutensiz beslenmenin bu bireylerdeki tesirlerinin yanı sıra otizm, obezite, depresyon ve migren üzere çeşitli hastalıkların tedavisinde yahut semptomlarının azaltılmasına yönelik çalışmalar da yapılmaktadır. Ayrıyeten atletlerde ve sağlıklı bireyler üzerinde de glutensiz beslenmenin şahıslarda nasıl tesirlere yol açtığına dair araştırmalar sürmekte ve bu çalışmalar çelişkili sonuçlar vermektedir. Glutensiz beslenme sıhhatimizi da daha da geliştirir diyebileceğimiz kanıtlanmış bir bilimsel data yok demek oluyor yani.
Sonuç olarak şunu diyebiliriz: bilhassa buğday içeren eser tükettikten daha sonra rastgele bir rahatsızlık (şişkinlik, hazımsızlık vb.) duyuyorsanız yahut duyduğunuzu DÜŞÜNÜYORSANIZ bu durumu lütfen hekiminizle paylaşınız. Rahatsızlık hissetmiyorsanız diyetinizden gluteni çıkarmak için çabucak hemen bir niçininiz yok diyebiliriz.
kimi vakit toplumsal ve görsel medyanın tesiriyle, kimi vakit “alternatif tıp” yahut “temiz beslenme” ismi altında, sıklıkla da beslenme ile alakası olmayan bireylerin gündemde kalma uğraşıyla gündemde tutulan bir husus haline geldi glutensiz beslenme. Daha sağlıklı olduğu kanısı ile beslenme uzmanı bile olmayan bireylerin sav etmesi üzerine değiştirilen hayat biçimimiz bize ziyan da verebilir aslında. Bu yüzden beslenmeniz ile ilgili bir durumda alanında tek ehil kişi olan biz diyetisyenlere müracaatınızı tavsiye ediyorum.
Sağlığımızı korumak ve geliştirmek isterken sağlığımızdan olmayalım derim. Hepimize sağlıklı günler dilerim…
Gluten buğday, arpa, çavdar, yulaf üzere tahıllarda bulunan bir protein. Bu protein son vakit içinderda ismini çoğunlukla duymaya başladığımız “çölyak” hastalığı olan bireylerde bağırsak yapısını bozarak rahatsızlıklara sebep oluyor. Glutensiz beslenme terimi de çölyak hastalığının beslenme tedavisi ile giriyor ömrümüze; zira çölyak ve gluten hassaslığı üzere hastalıklarda gluten içeren tüm besinler, beslenme tedavisi basamağında hastaların diyetlerinden çıkarılıyor. Ama son vakit içinderda rastgele bir sıhhat sorunu olmayan bireyler tarafınca da uygulanmaya başlandığını görüyoruz glutensiz beslenmenin.
Yeni periyodun tanınan beslenme yaklaşımlarından ve beden tartısı kaybı için uygulanan diyetlerin yanı sıra hayat şekli haline getirilmeye çalışılan bir beslenme formu olarak da karşımıza çıktığı söyleyebiliriz.
Glutensiz beslenmenin diyet içeriği ve sıhhatimize tesiri nedir?
Genel diyet örüntüsüne baktığımızda çölyak hastalarının beslenme tedavisinde makro besin ögelerinden olan karbonhidrat, protein ve yağ olabildiğince istikrarlı biçimde veriliyor fakat sağlıklı bireyler tarafınca tanınan hayat üslubu olarak benimsenen glutensiz beslenmenin olağan beslenmeye göre daha fazla yağ (özellikle istemediğimiz çeşitten olan doymuş yağ) ve daha az karbonhidrat içerdiğini görüyoruz. Hatta yaratılan algı sebebiyle şahıslar karbonhidratı hiç tüketmemeyi bile tercih ediyor.
Glutensiz beslenme kararı bilhassa buğdayın kullanılmamasına bağlı mısır, pirinç üzere alternatif karbonhidratları tercih ediyoruz. Bu cins tahılların glisemik indeksi yüksek olduğu için ve tek tip beslenmeye bağlı olarak bu durumun sıhhat üstündeki olumsuz tesirleriyle daha fazla karşılaşıyoruz. Bu sebeple insülin direncine sahip bireylerin, pre-diyabet yahut diyabet hastalarının glutensiz beslenme sistemine geçerken glisemik indeks faktörünü sıhhati açısından göz önünde bulundurulması gerekiyor.
Glutensiz diyetlerde bizim için faydalı ve karbonhidratın bir çeşidi olan polisakkarit alımı düşmekle birlikte, posa alımımız da azalıyor. Bilhassa posa alımının azalması ile bir arada bağırsaklarımızdaki faydalı bakterilerin sayısında azalma ve ziyanlı bakterilerin sayısında ise artmanın kelam konusu olduğu, buna bağlı olarak da bilhassa şu son periyotlarda bizim için ziyadesiyle kıymetli olan bağışıklık fonksiyonlarımızın da olumsuz biçimde etkilenebildiği çeşitli çalışmalarda bildiriliyor.
Market raflarında gördüğümüz paketli glutensiz mamüllerin içeriğinde ise dikkat çeken nokta yüksek güç, yüksek yağ ve yüksek şeker oranıdır. Bu mamüllerin tüketiminin artmasına bağlı güç alımı artıyor, sağlıklı diyet örüntüsü bozuluyor. Buna bağlı olarak da beden tartısında ki artış tetiklenmekle birlikte ayrıyeten glutensiz eserler kimi vitamin ve mineraller açısından yetersiz kalabilmektedir. Bu durum da kıymetli noktalardan biri aslında.
Peki biz artık ne yapalım?
Çölyak yahut gluten hassaslığı hastalığına sahip bireylerin diyetinden gluteni çıkarmak bu şahıslar için tek tedavi yoludur. Bilim dünyasında glutensiz beslenmenin bu bireylerdeki tesirlerinin yanı sıra otizm, obezite, depresyon ve migren üzere çeşitli hastalıkların tedavisinde yahut semptomlarının azaltılmasına yönelik çalışmalar da yapılmaktadır. Ayrıyeten atletlerde ve sağlıklı bireyler üzerinde de glutensiz beslenmenin şahıslarda nasıl tesirlere yol açtığına dair araştırmalar sürmekte ve bu çalışmalar çelişkili sonuçlar vermektedir. Glutensiz beslenme sıhhatimizi da daha da geliştirir diyebileceğimiz kanıtlanmış bir bilimsel data yok demek oluyor yani.
Sonuç olarak şunu diyebiliriz: bilhassa buğday içeren eser tükettikten daha sonra rastgele bir rahatsızlık (şişkinlik, hazımsızlık vb.) duyuyorsanız yahut duyduğunuzu DÜŞÜNÜYORSANIZ bu durumu lütfen hekiminizle paylaşınız. Rahatsızlık hissetmiyorsanız diyetinizden gluteni çıkarmak için çabucak hemen bir niçininiz yok diyebiliriz.
kimi vakit toplumsal ve görsel medyanın tesiriyle, kimi vakit “alternatif tıp” yahut “temiz beslenme” ismi altında, sıklıkla da beslenme ile alakası olmayan bireylerin gündemde kalma uğraşıyla gündemde tutulan bir husus haline geldi glutensiz beslenme. Daha sağlıklı olduğu kanısı ile beslenme uzmanı bile olmayan bireylerin sav etmesi üzerine değiştirilen hayat biçimimiz bize ziyan da verebilir aslında. Bu yüzden beslenmeniz ile ilgili bir durumda alanında tek ehil kişi olan biz diyetisyenlere müracaatınızı tavsiye ediyorum.
Sağlığımızı korumak ve geliştirmek isterken sağlığımızdan olmayalım derim. Hepimize sağlıklı günler dilerim…