GİGDER: Yabancıya konut satışında değerleme sıkıntısını çözemezsek 50 bini yakalamak hayal olur!

Smug

Active member
TÜİK’in deklare ettiğı Eylül ayı konut satışı datalarına göre, yabancılara yapılan konut satışları Eylül’de bundan evvelki yılın tıpkı ayına nazaran %25,8 artarak 6 bin 630 oldu, Ocak-Eylül periyodunda ise bundan evvelki yılın birebir devrine nazaran %43,2 artarak 37 bin 479 olarak gerçekleşti. GİGDER Lideri Ömer Faruk Akbal, Mart ayından beri yükseliş grafiği sergileyen yabancıya konut satışlarının bölümün dinamosu olduğunu fakat değerleme sistemindeki yeni düzenleme daha sonrasında oluşan ve %30-%45 içinde değişen bedel farklılıkları niçiniyle yabancı alıcıların itimadının kırılmasının satış ofislerinin yoğunluklarını kaybetmesine niye olduğunu kaydetti.

Sorunun tahliline ait bölümde GİGDER’in de yer aldığı bir komite kurulduğunu ve bu komitede bahisle ilgili süratli bir tahlil geliştirilmesini beklediğini açıklayan Akbal, “Değerleme usulüyle ilgili acil olarak bir tahlil geliştirilmezse, bu sorunun satışlara düşüş olarak yansıması 2-3 ayı bulacaktır ve yıl sonu bölüm gayemiz olan 50 binlik satış adedinin ise artık hayal olması gündeme gelebilir” diye konuştu.

TÜİK’in bugün deklare ettiğı Eylül ayı konut satışı bilgilerine bakılırsa, yabancılara yapılan konut satışları bundan evvelki yılın birebir ayına göre %25,8 artarak 6 bin 630 oldu. Toplam konut satışları ortasında yabancılara yapılan konut satışının hissesi %4,5 olarak gerçekleşirken, yabancılara yapılan konut satışları Ocak-Eylül devrinde ise bundan evvelki yılın birebir periyoduna bakılırsa %43,2 artarak 37 bin 479 oldu.

Bu yıl Mart ayı prestijiyle yükseliş grafiği gösteren yabancıya gayrimenkul satışlarının yükselen kredi faizleri niçiniyle iç piyasa satışlarında Eylül ayına kadar düşme eğilimi gösteren konut piyasasının adeta dinamosunu oluşturduğunu hatırlatan Gayrimenkul Yurt Dışı Tanıtım Derneği (GİGDER) Lideri Ömer Faruk Akbal, “Yabancıya gayrimenkul satışlarında Mart ayından bu yana daima artan bir ivme ile karşı karşıya olmamız niçiniyle Eylül ayında gözlenen bu %25,8’lik artış, bölümümüzün beklediği bir bilgi. Mart ayında bundan evvelki yılın birebir periyodunda bakılırsa %39,9 artış gösteren yabancıya konut satışlarının Eylül ayına kadarki grafiğini hatırlayacak olursak, yılın birinci 4 ayında bundan evvelki yılın birebir periyoduna bakılırsa toplam %19, birinci 5 ayında toplam %24,9, birinci 6 ayında %43,7, birinci 7 ayında %46,9 ve birinci 8 ayında ise %47,6’ya varan bir artış görürüz. Yabancıya satışın gösterdiği bu performans ile yıl sonunda 50 bin adetlik konut satışını yakalamayı hedeflerken, değerleme sistemindeki yeni düzenleme daha sonrasında oluşan bedel farklılıkları niçiniyle yabancı alıcıların itimadının kırılmasının satış ofislerinin yoğunluklarını kaybetmesine ve rezervasyonların satışa çevrilememesine niye olduğunu gözlemliyoruz. Bu bulgulardan yola çıkarak, değerleme metoduyla ilgili acil olarak bir tahlil geliştirilmezse, sorunun satışlara düşüş olarak yansıması 2-3 ayı bulabilir, yıl sonu dal maksadımız olan 50 binlik satış adedinin ise artık hayal olması gündeme gelebilir” değerlendirmesini yaptı.

Kesimin bu sıkıntısıyla ilgili olarak direkt değerleme şirketlerine yüklenmenin gerçek olmayacağını, sivil toplum kuruluşları, değerleme şirketleri ve tapu yetkilileri ile bir arada tüm kesimce ortak bir akıl geliştirerek tahlil üretmek gerektiğine işaret eden GİGDER Lideri Ömer Faruk Akbal, bununla ilgili GİGDER’in de içinde yer aldığı bir kurul kurulduğunu ve bu komitede bahisle ilgili süratli bir tahlil geliştirilmesini beklediğini deklare etti.

Yüzde 45’e varan kıymet kaybı güvensizlik yarattı

Gayrimenkul değerlemesi işinin merkezi bir sistem üzerinden değerleme şirketlerine dağıtılması uygulamasının taşıdığı sektörel risklerin pek büyük boyutta olduğunu belirten Akbal, piyasada değerleme yapan kuruluşların birçoklarının bankalarla çalışan değerleme şirketleri olduğunu ve bu firmaların bankaların teknik şartnameleri doğrultusunda teminat hedefli değerleme raporu hazırladığını hatırlattı. Akbal, “Teminat gayeli hazırlanan raporlardaki kıymetler ile gayrimenkulün piyasa fiyatı içinde ise ortalama %30 ile başlayıp %45’e kadar varabilen bedel farklılıkları mevcut. Klâsik değerleme anlayışıyla hazırlanan bu raporlarda markalı konutlar, sahip oldukları markanın katma bedeli hesaba katılmadan etraflarındaki muadil bir binayla yahut birebir sınıfta rekabet etmediği diğer bir konutla karşılaştırılarak değerlemeye tabi tutuluyor ve değerleme güya banka bu gayrimenkule ipotek koyacakmış ve sıkıntı bir durumda ilgili gayrimenkulün ne kadar fiyattan satılabileceğinin hesabı yapılıyormuş üzere ele alındığı için şüphesiz bedeller düşüyor. Uygulama ile bu farklılıkları goren yabancı yatırımcıların hem Türkiye’ye hem firmalarımıza olan itimadı önemli halde kayba uğratılıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Markalı konutun katma bedeli değerlemeye yansıtılmalı

GİGDER tarafınca yapılan araştırmaya bakılırsa, yabancıların Türkiye’ye yaptığı yıllık gayrimenkul yatırımının yaklaşık 6 milyar dolar olduğunu, bunun da yaklaşık %89’unun sıfır yani birinci el konut satışlarından oluştuğunu hatırlatan Akbal, “Üretimi destekleyen bir sistemden bahsediyoruz. Markalı konut üreticileri de bu %89’luk orandan epey büyük bir hisse alıyor ve ürettiği eserin pahasına katma bedelini koyuyor. Değerlemede de bu katma bedelin göze alınması gerekmektedir. Vatandaşlık alma gayesi bile olmasa yabancıların Türkiye’ye olan inancının kırılmaması gerekiyor. Bir defa inanç kırılınca zincirleme biçimde satışlar olumsuz etkilenecektir” diye konuştu.

Yabancılar için vatandaşlık tek başına gayrimenkule yatırım sebebi değil

Bu yıl kamuoyuna tanıttığımız, marka ve araştırma şirketi AGS Küresel işbirliğiyle ortaya koyduğumuz ‘Rekabet ve İlham: Türkiye’de Yabancı Gayrimenkul Yatırımlarının Geleceğini İhracat Odaklı bir daha Düşünmek’ isimli araştırmamız da Türkiye’ye yatırım yapan 4 yabancıdan yalnızca 1’inin vatandaşlık amaçladığını ortaya koyuyor. Bir öbür deyişle, yabancıların Türkiye’de gayrimenkul satın alma sonucunı etkileyen en büyük faktör, vatandaşlık edinmek değil. Verilere nazaran, katılımcıların yalnızca %27,6’sı vatandaşlık almak için gayrimenkul satın alırken, Türkiye’den gayrimenkul satın alan yatırımcıların %14,6’sı ‘Türk vatandaşlığına’ müracaat sürecinde olduğunu söz ediyor.

Suistimaller için kalıcı tahlil: ‘Lisanslama’

Değerleme alanında kontrollerin ve caydırıcı cezaların artırılmasını en değerli tahlillerden biri olarak tabir eden Akbal, “GİGDER olarak temel tahlili ise geliştiriciler, proje pazarlama şirketleri, acenteler gibi yabancıya gayrimenkul satışı yapan tüm firmaların lisanslanmasında buluyoruz. Lisanslanan her satıcı firmanın tapuda bir kodu olması ve satış sürecinde işlemi yapan firmanın kodunun tapu sürecine kaydedilmesi daha sonrasında gelecek rastgele bir şikayette suistimalin sahibinin ortaya çıkması ve lisansın iptal edilerek yabancıya satış hakkının engellenmesi mümkün olabilecektir. Kesimimizin yabancıya konut satışında yıllardır çaba ettiği temel itimat problemini, temelinde bu alandaki lisanslama çözecektir” teklifinde bulundu.

57 milyar dolarlık direkt yatırım gayrimenkulden
 
Üst