Vitra
New member
Gastrodiplomaside yeni bir başlangıç (mı?) Değersiz görünse de bir değişimin işareti olarak bakılmalı bence. Yeni belirtildi fakat geçen yılın Ekim ayında olmuş meğerse. Hollanda Başbakanı Mark Rutte, ülkeyi ziyaret eden Kanada Başbakanı Justin Trudeau ile birlikteindeki heyet onuruna küçük bir semt lokantasında vermiş resmi yemeği. Yemeğin maliyetinin kişi başına 60 avrodan az olduğu belirtiliyor.
Rutte’nin bu ucuz misafirperverliğini, Hollandalıların şu meşhur tutumluluklarına bağlayanlar çıktıysa da bu pek hakikat değil. Zira Hollanda da biroldukça ülke üzere son derece varlıklı resmi sofralar kurardı konuklarına. Rutte’nin, bir daha sonraki resmi ağırlamada da gibisi tavrı alıp almayacağına bakarak, bunun vergi mükelleflerinin parasını dikkatli kullanmakla ilgisi var mı yok mu anlayacağız. Batı ülkelerinde her devlet harcanmasına “vergi mükellefleri” gözünden bakılır, o niçinle Rutte’nin bu davranışı halkın güzeline gitmiş de olabilir.
Resmi Devlet Yemeği, geçen yüzyılın başında kurumlaşmıştır malum, gastrodiplomasinin epeyce değerli bir modülüdür. Görüşmelerin akabinde “diplomatik bağları” bir de yemek aracılığıyla bir dahalemektir hedef. Bu çeşit yemekler verilmediği vakit içinderda yabancı heyetlerin aç bırakıldığı yok olağan, şimdiki üzere törensel olmasa da karınları doyurulurdu elbette. Lakin bunun “diplomatik bir araç” olarak kullanılması öbür olağan. Farklı kültürler içinde irtibatı sağlamaya yaradığı üzere, işbirliğini geliştirmek için düzgün bir ortam yarattığına da inanılır. Yani resmi konuğu ağırlamış olmanın haricinde daha büyük bir gayesi var bu yemeklerin.
“İlişkileri geliştirmek için yeterli bir ortam” olduğuna tahminen de en uygun örnek şu olabilir (New Yorker mecmuasında okumuştum, not almakla uygun yapmışım): 2015’te, aylarca süren nükleer muahede müzakereleri sırasında İran temsilcileri ile muhatap ülkelerin temsilcileri her vakit başka yemek yerlerdi. ABD’nin Bağımsızlık Günü olan 4 Temmuz’da İranlılar karşı tarafı, siyasi konularda konuşmamak şartıyla birlikte yemeğe davet edince görüşmelerin havası değişti. Şahit olanlar “ilk kere birbirlerine farklı açıdan bakmışlardı” diyor İranlılar ile oburlarının. Buna mı bağlıdır bilemem ancak birlikte yemek yedikten on gün daha sonra muahede sağlanmıştı taraflar içinde. (Tabii ondan sonrasında Donald Trump ABD’yi muahededen çekmişti. İran ile mutabakata taraf öteki güçler içindeki görüşmeler hala sürüyor, sonuçlanmış da değil çabucak hemen. birlikte yemek yemekten daha fazlasına gereksinim var haliyle).
Birleştirici tarafı da var tahminen de. Kuzey Kore önderi Kim jong-un’a, bir Güney Kore ziyareti sırasında verilen resmi yemekte İsviçre’de öğrenciyken epey sevdiği rostonun yanı sıra memleketi Busan’ı hatırlatmak için oraya has bir deniz balığı da servis ettiler. Güzeldi bu olağan, zira o balık Güney’de de fazlaca tüketilen, sevilen bir balık. Yani her iki Kore’ye de hitap ediyor. yıllardır birleşme görüşmeleri de yapan iki ülke için güzel bir seçim.
Natürel, kimi vakit de son derece isabetsiz ikramlar da olabiliyor. Eski ABD Lideri Barack Obama, devrin Fransız Cumhurbaşkanı François Hollande için verdiği resmi yemekte, bilerek mi bilinmez, önemli bir gaf yapmıştı. Menüde Illinois’den gelen bir havyar da sunulmuştur Hollande’a. Ben o denli kabul etmem lakin o kendisini o denli isimlendiriyor, “bir sosyalist olarak havyar”la ağırlanmayı yadırgamıştır derler. Diplomatik bir skandal ya da alakayı zedeleyen bir şey değil bu lakin yemek seçimi konusunda bir dikkatsizlik olduğu yazılıp, çizilmişti. halbuki Obama bir “mutfak elçisi” atayan tek Başkan’dır.
Devlet Lideri falan olacağım yok fakat başıma gelirse ne yapardım sanki diye düşündüğüm bir durumla karşılaşmıştı eski ABD Lideri George H.W. Bush (Baba olanı). 1992’de Japonya’ya gitmişti bu. Not almışım bunu da. Resmi yemekte havyarlı çiğ somon ile biber soslu ızgara dana eti sundular. Hangisi dokundu, notlarımda yok maalesef, midesi kötü bozulmuştu. İnsanlık hali, olur alışılmış. Lakin bir resmi yemekte konut sahibi başbakanın üstün kusan birinci ABD Devlet Lideri olarak tarihe geçti adam.
Rutte’ninki epeyce yaygın bir hal değil aslında. Kendisindilk evvelkiler üzere, o da devlete ilişkin şık bir binada verebilirdi ziyafeti. Ekonomilerinin zenginlikleriyle uyumlu bu cins ziyafetleri epey da fazla sıkıntı etmez batılılar, Hollanda’lılar dahil.
Alışılmış göze batacak kadar şaşaalı oldu mu laf eden çıkar haliyle. Ekonomileri güzel olmayan, enflasyonla boğuşan ülkelerde şatafatlı bu tıp ziyafetler daha epey göze batar, tenkit konusu da olur. Bir yemekten ne çıkar diye düşünmemeli, ortaya çıkan imaj reaksiyon toplar. Bizde oldu bu biçimde bir şey mesela. 70’li senelerda periyodun Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil, başkentteki tüm büyükelçilere bir devlet ziyafeti vermişti. Her elçinin ülkelerine has yemeklerin verildiği ziyafette Rusya elçisine Rus salatası eşliğinde levrek, ABD elçisine Amerikan sosuyla ıstakozlar, karidesler, Latin tatlandırıcılarla da Arjantin elçisine ikiye yarılmış sığırdan modüller servis edilmişti. Fransızlara Marsilya metodu acı balık çorbası verilen ziyafette asıl gürültüyü İskoç asıllı İngiliz elçiye sunulan levrek kopardı. Hani İskoç erkekler etek giyerler ya, kimin alına geldiyse, elçiye sunulan balığa İskoç eteğini çağrıştırasın diye sebzelerden etek yapmışlar halbuki. “Ekose etekli levrek” olarak siyasi tarihimizde yerini aldı bu yemek.
Elçilere düzülen ziyafet sofrası, ülkenin o fakir günlerinde epeyce lakin hayli yansısını toplamıştı halkın. Aslında epey mu gereksizdi o reaksiyonlar diye düşünüyorum artık. Çoğunluğun bu biçimdelar da rahatlıkla alabildiği bir eserdi levrek zira. O denli AKP Genel Başkanı’nın sevdiği, bulunması güç “ejder meyveli smoothie” falan değildi.
Rutte’nin Kanada Başbakanı Trudeau’yu küçümsediğini de sanmam. Farklı bir protokol denemiş bence, “iki arkadaş”ın semt lokantasında konuşuyor olması, son derece sıcak geldi bana. Bu çeşit yemekler konuğa verilen değeri de gösterir, ona bir bildiri iletme aracı da olabilir. Malum, AKP’li Cumhurbaşkanı “devleti zengin” gösterecek şeyleri seven biri. Almanya Başbakanı Angela Merkel’i 2015’de ağırlarken, kendisi de o da “altın varaklı koltuklarda” oturmuştu. Avrupa’nın en büyük iktisadı olan Almanya’ya “Türkiye’nin zenginliğini” göstermek istemiş olabilir AKP’li Cumhurbaşkanı. Irak Başbakanı Mustafa Kazımi’yi de, pandemi niçiniyle tüm restoranlar kapalıyken bir daha külliyesinde çok şatafatlı bir yemekte ağırladığını hatırlayınca “AKP Genel Lideri Irak’ı da zenginliğimizle ezmek istedi” diye düşündüm. Daha evvelki Irak Başbakanı İbadi’yi “sen benim karatımda, kalitemde değilsin. İbadi de kim? Irak’ın Başbakanı” diyerek ülkesi üzerinden aşağıladığı aklıma gelince bu biçimde düşünmem olağan.
Resmi devlet yemekleri, uzmanların dediği üzere, “ilişkileri geliştirmek için düzgün bir ortam”. Kısa bir süre evvel “kovulmasını” istediği 10 AB ülkesinin elçisiyle evvelki gün buluşarak, onlara “hedefimiz AB’ye girmektir” diye seslenen AKP’li Cumhurbaşkanı, Osman Kavala’nın AİHM sonucuna karşın tahliye edilmemesi üzerine AB yaptırımlarıyla karşı karşıya bıraktı ülkeyi.
Bakalım, o 10 AB elçisine “külliyede resmi yemek” vererek yumuşatacak mı ortamı?
Rutte’nin bu ucuz misafirperverliğini, Hollandalıların şu meşhur tutumluluklarına bağlayanlar çıktıysa da bu pek hakikat değil. Zira Hollanda da biroldukça ülke üzere son derece varlıklı resmi sofralar kurardı konuklarına. Rutte’nin, bir daha sonraki resmi ağırlamada da gibisi tavrı alıp almayacağına bakarak, bunun vergi mükelleflerinin parasını dikkatli kullanmakla ilgisi var mı yok mu anlayacağız. Batı ülkelerinde her devlet harcanmasına “vergi mükellefleri” gözünden bakılır, o niçinle Rutte’nin bu davranışı halkın güzeline gitmiş de olabilir.
Resmi Devlet Yemeği, geçen yüzyılın başında kurumlaşmıştır malum, gastrodiplomasinin epeyce değerli bir modülüdür. Görüşmelerin akabinde “diplomatik bağları” bir de yemek aracılığıyla bir dahalemektir hedef. Bu çeşit yemekler verilmediği vakit içinderda yabancı heyetlerin aç bırakıldığı yok olağan, şimdiki üzere törensel olmasa da karınları doyurulurdu elbette. Lakin bunun “diplomatik bir araç” olarak kullanılması öbür olağan. Farklı kültürler içinde irtibatı sağlamaya yaradığı üzere, işbirliğini geliştirmek için düzgün bir ortam yarattığına da inanılır. Yani resmi konuğu ağırlamış olmanın haricinde daha büyük bir gayesi var bu yemeklerin.
“İlişkileri geliştirmek için yeterli bir ortam” olduğuna tahminen de en uygun örnek şu olabilir (New Yorker mecmuasında okumuştum, not almakla uygun yapmışım): 2015’te, aylarca süren nükleer muahede müzakereleri sırasında İran temsilcileri ile muhatap ülkelerin temsilcileri her vakit başka yemek yerlerdi. ABD’nin Bağımsızlık Günü olan 4 Temmuz’da İranlılar karşı tarafı, siyasi konularda konuşmamak şartıyla birlikte yemeğe davet edince görüşmelerin havası değişti. Şahit olanlar “ilk kere birbirlerine farklı açıdan bakmışlardı” diyor İranlılar ile oburlarının. Buna mı bağlıdır bilemem ancak birlikte yemek yedikten on gün daha sonra muahede sağlanmıştı taraflar içinde. (Tabii ondan sonrasında Donald Trump ABD’yi muahededen çekmişti. İran ile mutabakata taraf öteki güçler içindeki görüşmeler hala sürüyor, sonuçlanmış da değil çabucak hemen. birlikte yemek yemekten daha fazlasına gereksinim var haliyle).
Birleştirici tarafı da var tahminen de. Kuzey Kore önderi Kim jong-un’a, bir Güney Kore ziyareti sırasında verilen resmi yemekte İsviçre’de öğrenciyken epey sevdiği rostonun yanı sıra memleketi Busan’ı hatırlatmak için oraya has bir deniz balığı da servis ettiler. Güzeldi bu olağan, zira o balık Güney’de de fazlaca tüketilen, sevilen bir balık. Yani her iki Kore’ye de hitap ediyor. yıllardır birleşme görüşmeleri de yapan iki ülke için güzel bir seçim.
Natürel, kimi vakit de son derece isabetsiz ikramlar da olabiliyor. Eski ABD Lideri Barack Obama, devrin Fransız Cumhurbaşkanı François Hollande için verdiği resmi yemekte, bilerek mi bilinmez, önemli bir gaf yapmıştı. Menüde Illinois’den gelen bir havyar da sunulmuştur Hollande’a. Ben o denli kabul etmem lakin o kendisini o denli isimlendiriyor, “bir sosyalist olarak havyar”la ağırlanmayı yadırgamıştır derler. Diplomatik bir skandal ya da alakayı zedeleyen bir şey değil bu lakin yemek seçimi konusunda bir dikkatsizlik olduğu yazılıp, çizilmişti. halbuki Obama bir “mutfak elçisi” atayan tek Başkan’dır.
Devlet Lideri falan olacağım yok fakat başıma gelirse ne yapardım sanki diye düşündüğüm bir durumla karşılaşmıştı eski ABD Lideri George H.W. Bush (Baba olanı). 1992’de Japonya’ya gitmişti bu. Not almışım bunu da. Resmi yemekte havyarlı çiğ somon ile biber soslu ızgara dana eti sundular. Hangisi dokundu, notlarımda yok maalesef, midesi kötü bozulmuştu. İnsanlık hali, olur alışılmış. Lakin bir resmi yemekte konut sahibi başbakanın üstün kusan birinci ABD Devlet Lideri olarak tarihe geçti adam.
Rutte’ninki epeyce yaygın bir hal değil aslında. Kendisindilk evvelkiler üzere, o da devlete ilişkin şık bir binada verebilirdi ziyafeti. Ekonomilerinin zenginlikleriyle uyumlu bu cins ziyafetleri epey da fazla sıkıntı etmez batılılar, Hollanda’lılar dahil.
Alışılmış göze batacak kadar şaşaalı oldu mu laf eden çıkar haliyle. Ekonomileri güzel olmayan, enflasyonla boğuşan ülkelerde şatafatlı bu tıp ziyafetler daha epey göze batar, tenkit konusu da olur. Bir yemekten ne çıkar diye düşünmemeli, ortaya çıkan imaj reaksiyon toplar. Bizde oldu bu biçimde bir şey mesela. 70’li senelerda periyodun Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil, başkentteki tüm büyükelçilere bir devlet ziyafeti vermişti. Her elçinin ülkelerine has yemeklerin verildiği ziyafette Rusya elçisine Rus salatası eşliğinde levrek, ABD elçisine Amerikan sosuyla ıstakozlar, karidesler, Latin tatlandırıcılarla da Arjantin elçisine ikiye yarılmış sığırdan modüller servis edilmişti. Fransızlara Marsilya metodu acı balık çorbası verilen ziyafette asıl gürültüyü İskoç asıllı İngiliz elçiye sunulan levrek kopardı. Hani İskoç erkekler etek giyerler ya, kimin alına geldiyse, elçiye sunulan balığa İskoç eteğini çağrıştırasın diye sebzelerden etek yapmışlar halbuki. “Ekose etekli levrek” olarak siyasi tarihimizde yerini aldı bu yemek.
Elçilere düzülen ziyafet sofrası, ülkenin o fakir günlerinde epeyce lakin hayli yansısını toplamıştı halkın. Aslında epey mu gereksizdi o reaksiyonlar diye düşünüyorum artık. Çoğunluğun bu biçimdelar da rahatlıkla alabildiği bir eserdi levrek zira. O denli AKP Genel Başkanı’nın sevdiği, bulunması güç “ejder meyveli smoothie” falan değildi.
Rutte’nin Kanada Başbakanı Trudeau’yu küçümsediğini de sanmam. Farklı bir protokol denemiş bence, “iki arkadaş”ın semt lokantasında konuşuyor olması, son derece sıcak geldi bana. Bu çeşit yemekler konuğa verilen değeri de gösterir, ona bir bildiri iletme aracı da olabilir. Malum, AKP’li Cumhurbaşkanı “devleti zengin” gösterecek şeyleri seven biri. Almanya Başbakanı Angela Merkel’i 2015’de ağırlarken, kendisi de o da “altın varaklı koltuklarda” oturmuştu. Avrupa’nın en büyük iktisadı olan Almanya’ya “Türkiye’nin zenginliğini” göstermek istemiş olabilir AKP’li Cumhurbaşkanı. Irak Başbakanı Mustafa Kazımi’yi de, pandemi niçiniyle tüm restoranlar kapalıyken bir daha külliyesinde çok şatafatlı bir yemekte ağırladığını hatırlayınca “AKP Genel Lideri Irak’ı da zenginliğimizle ezmek istedi” diye düşündüm. Daha evvelki Irak Başbakanı İbadi’yi “sen benim karatımda, kalitemde değilsin. İbadi de kim? Irak’ın Başbakanı” diyerek ülkesi üzerinden aşağıladığı aklıma gelince bu biçimde düşünmem olağan.
Resmi devlet yemekleri, uzmanların dediği üzere, “ilişkileri geliştirmek için düzgün bir ortam”. Kısa bir süre evvel “kovulmasını” istediği 10 AB ülkesinin elçisiyle evvelki gün buluşarak, onlara “hedefimiz AB’ye girmektir” diye seslenen AKP’li Cumhurbaşkanı, Osman Kavala’nın AİHM sonucuna karşın tahliye edilmemesi üzerine AB yaptırımlarıyla karşı karşıya bıraktı ülkeyi.
Bakalım, o 10 AB elçisine “külliyede resmi yemek” vererek yumuşatacak mı ortamı?