Eski çağlardan günümüze kadar uzanan tarihî sürece bakıldığında anne sütünün bebek beslenmesinde değerli olduğu her vakit vurgulanmıştır. Anne sütünün kutsallığına inanan Yakut Türkleri’nde analık tanrıçası Ayzıt’ın bebeğine anne sütü damlatarak can verdiğine dair inanışlara rastlamaktayız.
Haydi gelin birlikte anne sütünü inceleyelim.
Amerikan Pediatri Akademisi’nin (APP) 2012 yılında yayımlandığı siyasete nazaran “Bebeğin hayatının birinci 6 ayı ortasında anne sütü ile beslenmesi (en az 1 yıl bunun devam ettirilmesi) bunu takiben ise 6 aydan daha sonra anne sütüne ek besinlere geçişin uygun şartlarda sağlanması” biçiminde bebeğimizin beslenmesinde anne sütünün değerine dikkat çekmiştir. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) ve UNICEF sağlıklı bir toplum için bebeklerin doğumdan itibaren birinci 6 ay yalnızca anne sütü ile beslenmelerini, 7. aydan itibaren ek besinlere başlanılmasını ve iki yaşına kadar emzirmeye devam edilmesini önermektedir.
Anne sütü niye bu kadar değerli sorusu geliyor akıllara değil mi?
Anne sütü; bebeklere gereksinimi olan tüm besin öğelerini birinci 6 ayda tek başına sağlayabilen en âlâ ve ülkü besindir. Doğumdan daha sonra anne sütü 3 etaptan geçer. Birinci basamak kolostrumdur ve hamilelik sırasında ortaya çıkar. Doğumdan birkaç gün daha sonrasında ise geçer. İçeriği protein, yağda çözünen vitaminler(A, D, E, K), mineral ve immünoglobünler bakımından yüksektir. İmmünoglobülinler, anniçin bebeğe geçerek bebeğe pasif bağışıklık kazandıran antikorlardır. Pasif bağışıklık ise bebeğimizi bakteriyel ve viral hastalıklara karşı korur. Yani kolostrum sütü bebeğimizin aslında birinci aşısıdır. daha sonra ki etap ise geçiş sütüdür. Geçiş sütü, yaklaşık 2 hafta sürer. Yağ, laktoz ve suda çözünen vitaminleri(C vitamini ve B kümesi vitaminleri) bakımından zengindir. En son basamak ise olgun süttür. %90’ı su, %10’u ise karbonhidrat, proteinden oluşur ve hem büyüme tıpkı vakitte güç için gerekli yağları ortasında barındırır.
Anne sütünün güçlü içeriği yardımıyla, bebeğimizin muhtaçlığı olan her besin öğesi karşılanmaktadır. bununla birlikte içeriğinde bulunan anti-infeksiyon, ant,-inflamatuar ve prebiyotik öğeler dediğimiz bioaktif faktörler yardımıyla bebeği hastalıklara karşı muhafaza özelliği de vardır. Bilhassa bebeğimizin çocuk diyabeti, obezite, astım üzere hastalıklara karşı dirençli olmasını sağlar ve kanser riskini azaltır. Anne sütünün içeriğinde kâfi ölçüde demirin olması, bebeğimizin kansız olmasını önler. Anne sütü ile beslenen bebeklerde pişik, karın ağrısı ve kabızlık daha az görülür. Bioaktif faktörler, yenidoğanlarda barsak gelişmeninde rol alırlar. Anne sütü alan bebeklerde neonetal süreçte gastrointestinal sistemin gelişmesinde rol alarak, antijenik proteinlerin mukozadan geçirgenliğini azalttığı ve besin alerjilerine karşı hami tesir gösterdiği ileri sürülmüştür.
Bebeklerde değerli olan emzirme sürecine doğumdan yarım saat daha sonra başlanmalıdır. Yapay göğüs yahut emzik, emzirme devrinde verilmemelidir. Sevgili anneler hamileliğinizin sonlarına gerçek bedeniniz sizi emzirmeye hazırladığı için bebeğinizi anne sütünden yoksun etmeyin. Bebeğiniz her ağladığında emzirin. Yenidoğan bebekler en az 8-10 öğün emmek ister. daha sonra ki günlerde bu azalmaya başlar.
Anne sütü bununla birlikte anne ve bebek içindeki sevgi bağının kurulduğu birinci evredir.
Anneyi duygusal açıdan tatmin ederken bebeğinizin daha az ağlamasını sağlar. beraberinde emzirme periyodunda hamilelikte aldığınız kiloları veririsiniz. Bu yüzden aldığınız kiloları vermek için denetimsiz bir diyetin içerisine girmeyin. Kilolarınızı vermekte sorun yaşıyorsanız şayet bir diyetisyen denetiminde sağlıklı bir biçimde kilolarınızı vermeyi tercih edin. Zira yapılan araştırmalara göre annenin diyetinin beslenme kalitesi ne kadar yüksek olursa anne sütünün kalitesinin de o kadar yüksek olduğunu gösteriyor.
Sütünüzün ölçüsünde azalma var ve bebeğiniz gereğince beslenemiyorsa şayet evvela belirtmek isterim ki sevgili anneler; kâfi sıvı almak ve gereğince dinlenmek, annedeki süt ölçüsünü arttıran en kıymetli faktörlerdendir. Gerilim ve anksiyete yaşayan annelerde emzirme ve süt salınımı olumsuz etkilenmektedir. Annenin kâfi beslenmesi, kâfi sıvı alımı, uyku mühleti ve kalitesi, gerilimden uzak durması, dinlenmesi anne sütünün arttırılmasında verilen eğitimlerde genel teklifler içindedır.
Bu süreçte 6 aydan evvel anne sütüne ek destekler önerilmediğinden anne sütünü arttırıcı besinler dediğimiz galaktogogları tüketebilirsiniz. Galaktogog, anne sütünün üretiminin başlaması, sürdürmesi ve arttırılmasına yarayan hususlardır. Pekala bu besinler hangisi diyorsunuz değil mi? Haydi gelin birlikte öğrenelim.
Dünya da klâsik inanışlara ve deneyimlere göre birfazlaca besin unsuru anne sütünü arttırıcı besin olarak kullanılmaktadır. Bunlar;
Çemen otu
Keçi sedef otu
Boğa dikeni
Anason
Fesleğen
Yulaf unu
Isırgan otu
Rezene tohumu üzere bitkiler
Lokuma emsal şekerleme üzere tatlılar
Hindistan ve Orta Doğu’ da yaygın olarak kullanılan çemen otu kullanan annelerle ilgili yapılan bir araştırmada anne sütünü 1-3 saat içerinde arttırdığı gözlenmiştir.
Anne sütünü arttıran besinler üzerine yapılan çalışmalar ise sonludur. Anne sütünü arttırmada kullanılan klâsik galaktogoglar toplumlar ortası farklılıklar göstermektedir. Biroldukca ilaç, yiyecek ve şifalı bitkiler galaktogog (anne sütünü arttırıcı) olarak sayılabilmektedir. Su, ayran, inek sütü, soğan, börülce, tahin helvası, pekmez üzere anne sütünü arttırdığı düşünülen yiyecek ve içecekler tesir düzenekleri bilinmemekle birlikte emzirme periyodunda yaygın bir biçimde kullanılmaktadır.
Anne sütüne faydalı besinler olduğu kadar ziyanlı besinler de vardır. Sevgili annelerim çocuğunuzun ve sizin sıhhatiniz için bu süreçte alkol, sigara, sıradan şekerler üzere besinlerden uzak durun. Bebeğinizin ve sizlerin sıhhati her şeyden daha kıymetlidir. Sağlıklı beslenme ve sağlıklı bir hayat sağlıklı bir jenerasyon demektir. Bunları unutmayalım.
Sağlıcakla kalın ..
KAYNAKÇA
Çalışan ve Çalışmayan Annelerin Bebek Beslenmesine Yönelik Davranışlarının İncelenmesi Aynur Aytekin1, Pelin Sarıkaya2, Sibel Küçükoğlu1
Bioactive Proteins in Human Milk: Health, Nutrition, and Implicationsfor Infant FormulasBo L€onnerdal, PhD
Pediatrics March 2012, VOLUME 129 / ISSUE 3 From the American Academy of Pediatrics Policy Statement/Breastfeeding and the Use of Human Milk
americanpregnancy.org
guncelpediatri.com
guncelpediatri.com
Human Milk Composition: Nutrients and Bioactive Factors
Olivia Ballard, JD, PhD (candidate) and Ardythe L. Morrow, PhD, MSc
Annelerin Anne Sütünü Arttıran Faktörlere Ait Görüş ve Yaklaşımları
Dr. Sema Tanrıverdi, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Anabilim Kolu, Neonatoloji Bilim Kolu, İzmir, Türkiye
Haydi gelin birlikte anne sütünü inceleyelim.
Amerikan Pediatri Akademisi’nin (APP) 2012 yılında yayımlandığı siyasete nazaran “Bebeğin hayatının birinci 6 ayı ortasında anne sütü ile beslenmesi (en az 1 yıl bunun devam ettirilmesi) bunu takiben ise 6 aydan daha sonra anne sütüne ek besinlere geçişin uygun şartlarda sağlanması” biçiminde bebeğimizin beslenmesinde anne sütünün değerine dikkat çekmiştir. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) ve UNICEF sağlıklı bir toplum için bebeklerin doğumdan itibaren birinci 6 ay yalnızca anne sütü ile beslenmelerini, 7. aydan itibaren ek besinlere başlanılmasını ve iki yaşına kadar emzirmeye devam edilmesini önermektedir.
Anne sütü niye bu kadar değerli sorusu geliyor akıllara değil mi?
Anne sütü; bebeklere gereksinimi olan tüm besin öğelerini birinci 6 ayda tek başına sağlayabilen en âlâ ve ülkü besindir. Doğumdan daha sonra anne sütü 3 etaptan geçer. Birinci basamak kolostrumdur ve hamilelik sırasında ortaya çıkar. Doğumdan birkaç gün daha sonrasında ise geçer. İçeriği protein, yağda çözünen vitaminler(A, D, E, K), mineral ve immünoglobünler bakımından yüksektir. İmmünoglobülinler, anniçin bebeğe geçerek bebeğe pasif bağışıklık kazandıran antikorlardır. Pasif bağışıklık ise bebeğimizi bakteriyel ve viral hastalıklara karşı korur. Yani kolostrum sütü bebeğimizin aslında birinci aşısıdır. daha sonra ki etap ise geçiş sütüdür. Geçiş sütü, yaklaşık 2 hafta sürer. Yağ, laktoz ve suda çözünen vitaminleri(C vitamini ve B kümesi vitaminleri) bakımından zengindir. En son basamak ise olgun süttür. %90’ı su, %10’u ise karbonhidrat, proteinden oluşur ve hem büyüme tıpkı vakitte güç için gerekli yağları ortasında barındırır.
Anne sütünün güçlü içeriği yardımıyla, bebeğimizin muhtaçlığı olan her besin öğesi karşılanmaktadır. bununla birlikte içeriğinde bulunan anti-infeksiyon, ant,-inflamatuar ve prebiyotik öğeler dediğimiz bioaktif faktörler yardımıyla bebeği hastalıklara karşı muhafaza özelliği de vardır. Bilhassa bebeğimizin çocuk diyabeti, obezite, astım üzere hastalıklara karşı dirençli olmasını sağlar ve kanser riskini azaltır. Anne sütünün içeriğinde kâfi ölçüde demirin olması, bebeğimizin kansız olmasını önler. Anne sütü ile beslenen bebeklerde pişik, karın ağrısı ve kabızlık daha az görülür. Bioaktif faktörler, yenidoğanlarda barsak gelişmeninde rol alırlar. Anne sütü alan bebeklerde neonetal süreçte gastrointestinal sistemin gelişmesinde rol alarak, antijenik proteinlerin mukozadan geçirgenliğini azalttığı ve besin alerjilerine karşı hami tesir gösterdiği ileri sürülmüştür.
Bebeklerde değerli olan emzirme sürecine doğumdan yarım saat daha sonra başlanmalıdır. Yapay göğüs yahut emzik, emzirme devrinde verilmemelidir. Sevgili anneler hamileliğinizin sonlarına gerçek bedeniniz sizi emzirmeye hazırladığı için bebeğinizi anne sütünden yoksun etmeyin. Bebeğiniz her ağladığında emzirin. Yenidoğan bebekler en az 8-10 öğün emmek ister. daha sonra ki günlerde bu azalmaya başlar.
Anne sütü bununla birlikte anne ve bebek içindeki sevgi bağının kurulduğu birinci evredir.
Sütünüzün ölçüsünde azalma var ve bebeğiniz gereğince beslenemiyorsa şayet evvela belirtmek isterim ki sevgili anneler; kâfi sıvı almak ve gereğince dinlenmek, annedeki süt ölçüsünü arttıran en kıymetli faktörlerdendir. Gerilim ve anksiyete yaşayan annelerde emzirme ve süt salınımı olumsuz etkilenmektedir. Annenin kâfi beslenmesi, kâfi sıvı alımı, uyku mühleti ve kalitesi, gerilimden uzak durması, dinlenmesi anne sütünün arttırılmasında verilen eğitimlerde genel teklifler içindedır.
Bu süreçte 6 aydan evvel anne sütüne ek destekler önerilmediğinden anne sütünü arttırıcı besinler dediğimiz galaktogogları tüketebilirsiniz. Galaktogog, anne sütünün üretiminin başlaması, sürdürmesi ve arttırılmasına yarayan hususlardır. Pekala bu besinler hangisi diyorsunuz değil mi? Haydi gelin birlikte öğrenelim.
Dünya da klâsik inanışlara ve deneyimlere göre birfazlaca besin unsuru anne sütünü arttırıcı besin olarak kullanılmaktadır. Bunlar;
Çemen otu
Keçi sedef otu
Boğa dikeni
Anason
Fesleğen
Yulaf unu
Isırgan otu
Rezene tohumu üzere bitkiler
Lokuma emsal şekerleme üzere tatlılar
Hindistan ve Orta Doğu’ da yaygın olarak kullanılan çemen otu kullanan annelerle ilgili yapılan bir araştırmada anne sütünü 1-3 saat içerinde arttırdığı gözlenmiştir.
Anne sütünü arttıran besinler üzerine yapılan çalışmalar ise sonludur. Anne sütünü arttırmada kullanılan klâsik galaktogoglar toplumlar ortası farklılıklar göstermektedir. Biroldukca ilaç, yiyecek ve şifalı bitkiler galaktogog (anne sütünü arttırıcı) olarak sayılabilmektedir. Su, ayran, inek sütü, soğan, börülce, tahin helvası, pekmez üzere anne sütünü arttırdığı düşünülen yiyecek ve içecekler tesir düzenekleri bilinmemekle birlikte emzirme periyodunda yaygın bir biçimde kullanılmaktadır.
Anne sütüne faydalı besinler olduğu kadar ziyanlı besinler de vardır. Sevgili annelerim çocuğunuzun ve sizin sıhhatiniz için bu süreçte alkol, sigara, sıradan şekerler üzere besinlerden uzak durun. Bebeğinizin ve sizlerin sıhhati her şeyden daha kıymetlidir. Sağlıklı beslenme ve sağlıklı bir hayat sağlıklı bir jenerasyon demektir. Bunları unutmayalım.
Sağlıcakla kalın ..
KAYNAKÇA
Çalışan ve Çalışmayan Annelerin Bebek Beslenmesine Yönelik Davranışlarının İncelenmesi Aynur Aytekin1, Pelin Sarıkaya2, Sibel Küçükoğlu1
Bioactive Proteins in Human Milk: Health, Nutrition, and Implicationsfor Infant FormulasBo L€onnerdal, PhD
Pediatrics March 2012, VOLUME 129 / ISSUE 3 From the American Academy of Pediatrics Policy Statement/Breastfeeding and the Use of Human Milk
Breastfeeding Overview
Breastfeeding is the best way to feed babies. Learn how to start breastfeeding, baby's feeding cues, when baby is satisfied and more.
americanpregnancy.org
Güncel Pediatri
guncelpediatri.com
Güncel Pediatri
guncelpediatri.com
Human Milk Composition: Nutrients and Bioactive Factors
Olivia Ballard, JD, PhD (candidate) and Ardythe L. Morrow, PhD, MSc
Annelerin Anne Sütünü Arttıran Faktörlere Ait Görüş ve Yaklaşımları
Dr. Sema Tanrıverdi, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Anabilim Kolu, Neonatoloji Bilim Kolu, İzmir, Türkiye