Smug
Active member
İstanbul Bilgi Üniversitesi Memleketler arası Alakalar ve Memleketler arası İktisat Politik Yüksek Lisans Programları Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Şadan İnan Rüma, dünya genelinde yaşanan hammadde derdinin Türkiye’deki üreticilere yansımasını kıymetlendirdi. Örneğin, tarımda yüksek girdi fiyatları niçiniyle üreticilerin eper vakittir zorlandığını söyleyen Rüma, “Pandemi bunu pekiştirdi. Besin üreticilerinin mamüllerini tüketicilere ulaştıramadığı için atmak zorunda kaldığı söyleniyor maalesef. Bir daha sonraki hasatta gereken girdi maliyetlerini nasıl karşılayacakları konusunda çok kaygılılar” dedi.
Dünyada yaşanan hammadde düşüncesi pandemi ile birlikte daha da gün yüzüne çıkıyor. Sorunun temelini gereksinimlere yönelik değil, doğayı tahrip eden ve kâr hırsına yönelik üretim ve kâfi gelir sağlanmadan borçlanma yoluyla tüketime teşvik oluşturuyor. Global eşitsizlikler çerçevesinde hammadde ihracatçısı ülkelerin ekonomilerinin bu ihracata dayalı bir sınırlılıktan muzdarip olmaları da sorunun bir öbür modülü. Bunlar inançlı bir tedariğin sağlanmasını güçleştiriyor.
Ülkeler ortası karmaşık bir tertip mevcut
Plastikten otomotive, tarımdan dokumacılığa her bölümde hammadde badirelerinin olduğunu söyleyen İstanbul Bilgi Üniversitesi Memleketler arası Münasebetler ve Milletlerarası İktisat Politik Yüksek Lisans Programları Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Şadan İnan Rüma, “En başta petrol meblağları esasen istikrarlı değil. Bu da bütün dalları tesirler. Neoliberal globalleşme ile kesimlerin de ülkelerin de karmaşık ağlarla birbirinin içine geçtiği karmaşık bir nizam oluştu. Örneğin Pfizer-Biontech aşısının patenti hür bırakılsa bile üretilebilmesinin bir yıl kadar müddet alabileceği konuşuluyor. Zira 16 ülkeden gelen 30’dan fazla bileşene dayandığı söyleniyor. Üstelik borçlanma arttı. Neoliberal ekonomiyi savunagelen meşhur The Economist Mecmuası bile global borçlanmanın alarm verici seviyelerde olduğunu yazmıştı. Amerikan iktisadının ve idaresinin dalgalanmaları ile gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinin durumları ve idarelerinin tavırları niçiniyle doların gidişatı da itimat vermiyor. Doların fiyatı her türlü tedariği etkilediğinden dolayı asal ehemmiyet arz ediyor. Bu bağlamda birfazlaca öge sorun hâline geliyor: Hangi kesim plastik tedariğinde sorun olursa etkilenmez ki? Tarımda sorun olursa besin meblağları etkileniyor ve besin fiyatlarından etkilenmeyen bayağı insan olabilir mi? Yem hammaddelerinde fiyat artışları altı yılın tepesine ulaşmış, et meblağlarına yansımaması mümkün mü? Kauçuk tedariğinde sorun otomotiv dalı başta olmak üzere biroldukca kesimi etkiliyor. Pamuk yahut elyaf tedariğindeki sorun dokuma kesimini etkiliyor; pamuk ve polyester üzere iplik fiyatlarında yüzde 75’e varan artışlar iletiliyor. Bütün bunlara ısrarla üretim ve tüketimin tabiatla ahenk ortasında gerçekleştirilmemesinden, tabiatın insafsızca tahrip edilmesinden kaynaklanan ekolojik krizi eklediğimizde durum vahimleşiyor. Örneğin otomotiv kesiminde yaşanan kauçuk ıstırabının niçinlerinden biri kauçuk bitkisinin yapraklarında görülen bir hastalık olarak bildirildi” dedi.
Besin üreticileri mamüllerini çöpe atıyor
Türkiye’deki üreticilerin hammadde dertlerinden olağan olarak etkilendiğini lisana getiren Rüma, şöyleki konuştu: “Bu durum kendi yapısal sıkıntılarını da pekiştiriyor. Örneğin tarımda yüksek girdi meblağları niçiniyle üreticinin zorlandığı hayli vakittir lisana getiriliyordu. Pandemi ile bu pekişti. En son yaşadığımız tam kapanma niçiniyle besin üreticilerinin mamüllerini pazarlara ulaştıramadığı için çöpe atmak zorunda kaldığı söylendi. Bir daha sonraki hasatta gereken girdi maliyetlerini nasıl karşılayacaklar? Plastik kesiminin hammadde düşüncelerinden etkilendiği ve ithalat vergisi, yerli hammaddenin iç piyasada kullanılması üzere taleplerde bulunulduğu görülüyor. Pandemi niçiniyle geçen seniçin bu yana tedarik zincirlerindeki aksamalar, navlun artışı üzere sıkıntıların hammadde ithalatında kasvet yarattığı bildiriliyor. En son hem Amerika hem Avrupa’da Yeşil Mutabakat ismiyle lisana getirilen tabiatla uyumlu sürdürülebilir üretim ve takviye paketleriyle de kendisini gösteren çalışanların alım güçlerini arttıracak ve istikrara kavuşturacak siyasetlerin uygulanması pandemi niçiniyle pekişen krizlerden çıkılabilmesi için elzem görünüyor.”
Dünyada yaşanan hammadde düşüncesi pandemi ile birlikte daha da gün yüzüne çıkıyor. Sorunun temelini gereksinimlere yönelik değil, doğayı tahrip eden ve kâr hırsına yönelik üretim ve kâfi gelir sağlanmadan borçlanma yoluyla tüketime teşvik oluşturuyor. Global eşitsizlikler çerçevesinde hammadde ihracatçısı ülkelerin ekonomilerinin bu ihracata dayalı bir sınırlılıktan muzdarip olmaları da sorunun bir öbür modülü. Bunlar inançlı bir tedariğin sağlanmasını güçleştiriyor.
Ülkeler ortası karmaşık bir tertip mevcut
Plastikten otomotive, tarımdan dokumacılığa her bölümde hammadde badirelerinin olduğunu söyleyen İstanbul Bilgi Üniversitesi Memleketler arası Münasebetler ve Milletlerarası İktisat Politik Yüksek Lisans Programları Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Şadan İnan Rüma, “En başta petrol meblağları esasen istikrarlı değil. Bu da bütün dalları tesirler. Neoliberal globalleşme ile kesimlerin de ülkelerin de karmaşık ağlarla birbirinin içine geçtiği karmaşık bir nizam oluştu. Örneğin Pfizer-Biontech aşısının patenti hür bırakılsa bile üretilebilmesinin bir yıl kadar müddet alabileceği konuşuluyor. Zira 16 ülkeden gelen 30’dan fazla bileşene dayandığı söyleniyor. Üstelik borçlanma arttı. Neoliberal ekonomiyi savunagelen meşhur The Economist Mecmuası bile global borçlanmanın alarm verici seviyelerde olduğunu yazmıştı. Amerikan iktisadının ve idaresinin dalgalanmaları ile gelişmekte olan ülkelerin ekonomilerinin durumları ve idarelerinin tavırları niçiniyle doların gidişatı da itimat vermiyor. Doların fiyatı her türlü tedariği etkilediğinden dolayı asal ehemmiyet arz ediyor. Bu bağlamda birfazlaca öge sorun hâline geliyor: Hangi kesim plastik tedariğinde sorun olursa etkilenmez ki? Tarımda sorun olursa besin meblağları etkileniyor ve besin fiyatlarından etkilenmeyen bayağı insan olabilir mi? Yem hammaddelerinde fiyat artışları altı yılın tepesine ulaşmış, et meblağlarına yansımaması mümkün mü? Kauçuk tedariğinde sorun otomotiv dalı başta olmak üzere biroldukca kesimi etkiliyor. Pamuk yahut elyaf tedariğindeki sorun dokuma kesimini etkiliyor; pamuk ve polyester üzere iplik fiyatlarında yüzde 75’e varan artışlar iletiliyor. Bütün bunlara ısrarla üretim ve tüketimin tabiatla ahenk ortasında gerçekleştirilmemesinden, tabiatın insafsızca tahrip edilmesinden kaynaklanan ekolojik krizi eklediğimizde durum vahimleşiyor. Örneğin otomotiv kesiminde yaşanan kauçuk ıstırabının niçinlerinden biri kauçuk bitkisinin yapraklarında görülen bir hastalık olarak bildirildi” dedi.
Besin üreticileri mamüllerini çöpe atıyor
Türkiye’deki üreticilerin hammadde dertlerinden olağan olarak etkilendiğini lisana getiren Rüma, şöyleki konuştu: “Bu durum kendi yapısal sıkıntılarını da pekiştiriyor. Örneğin tarımda yüksek girdi meblağları niçiniyle üreticinin zorlandığı hayli vakittir lisana getiriliyordu. Pandemi ile bu pekişti. En son yaşadığımız tam kapanma niçiniyle besin üreticilerinin mamüllerini pazarlara ulaştıramadığı için çöpe atmak zorunda kaldığı söylendi. Bir daha sonraki hasatta gereken girdi maliyetlerini nasıl karşılayacaklar? Plastik kesiminin hammadde düşüncelerinden etkilendiği ve ithalat vergisi, yerli hammaddenin iç piyasada kullanılması üzere taleplerde bulunulduğu görülüyor. Pandemi niçiniyle geçen seniçin bu yana tedarik zincirlerindeki aksamalar, navlun artışı üzere sıkıntıların hammadde ithalatında kasvet yarattığı bildiriliyor. En son hem Amerika hem Avrupa’da Yeşil Mutabakat ismiyle lisana getirilen tabiatla uyumlu sürdürülebilir üretim ve takviye paketleriyle de kendisini gösteren çalışanların alım güçlerini arttıracak ve istikrara kavuşturacak siyasetlerin uygulanması pandemi niçiniyle pekişen krizlerden çıkılabilmesi için elzem görünüyor.”