Vitra
New member
Üç soruda siyasetin çözülen düğümleri İktidarın 2019’daki mahallî seçim hezimetinden daha sonra ve bilhassa de 2020’nin başından bu yana Türkiye’deki siyasi tartışma üç soru etrafında yapılıyordu:
Birincisi, “Cumhur İttifakı ve Erdoğan’ın oylarındaki düşüş sürer mi, sürerse bu oylar hangi düzeye kadar düşer?”
İkincisi, “Ufukta erken seçim var mı, var ise ne vakit?”
Üçüncüsü, “Millet İttifakı cumhurbaşkanı seçiminin birinci cinsine ortak adayla mı girer, girerse bu aday kim olur?”
Bunlar gerekli, yerinde ve ancak yanıtsız sorulardı.
Tartışma tam bu niçinle spekülasyona müsaitti. bu biçimde olduğu için de keyif veriyordu, cezbediciydi, seyircisi boldu.
Bu üç sorunun geçerli yanıtlarını bulup bulmadıklarına bakmanın vakti gelmiş bulunuyor.
İktidarın oylarındaki erimeyle ilgili soru natürel ki birinci sırada; zira artık istikrar kazanmış olan bu trend Türk siyasetinin ana dinamiği.
Malumdur: İktidar kaybetmemişse muhalefet kazanamaz.
Siyasetin bu yalın gerçeği muhalefeti şüphesiz ki edilgen bir pozisyona oturtmuyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve partisi AKP’den uzaklaşma eğilimine girmiş kâfi sayıda seçmen var ise, bunlar ülkeyi yeterli yöneteceğinden emin oldukları bir siyasi alternatifi karşılarında görmeden iktidarı oylarıyla indirmeye karar vermeyebilirler.
Bu seçmenlerin bahse husus kesin karara varmadan evvel iktidar partisinden ayrılarak taşındıkları “bekleme odası”ndaki hallerine, anketçiler “kararsızlar” diyor.
Bakınız, Türk siyasetinde “Olmaz” denilen şeyler oluyor, Erdoğan ve partisinin “Yüzde 30’un altına düşmez” denilen oyları, “kararsızlar dağıtılmadan önce” yüzde 20 bandında görünüyor artık. Bekleme odasındaki “kararsızlar” anketçiler tarafınca eski partilerine orantılı halde geri gönderildiklerinde bile iktidar yüzde 30 bandına yükselebiliyor.
İktidar oylarındaki erime, bir müddetdir kemik seçmen kaybı olarak yaşanıyor.
ötürüsıyla, eşik aşılmıştır.
Erimenin kök sebebi, 2018’den beri Türkiye’nin en kıymetli sıkıntıları olarak yaşanan geçim meşakkati, hayat pahalılığı, yoksulluk ve işsizliktir. Türkiye, çağdaş tarihinde birinci kere yıllardır ucu açık bir ekonomik kriz durumuyla baş başa. Bu durum karşısında iktidar, inanç veren ve kapsamlı bir tahlil paketi ortaya koyamadı, koyamıyor.
Çözümsüzlük sürdükçe, iktidar seçmenleri ortasında tahlili iktidar değişikliğinde arayanlar artacaktır.
Cumhur İttifakı’nın küçük ortağı MHP’nin de bu arayışın oy eritici tesirinden vareste tutulmadığı görülüyor. Günün sonunda MHP’nin bir kısım seçmeni, ekonomik kriz durumunun sürgit devamında başkanlarının ahlaki ve siyasi sorumluluğunu teşhis ederek partilerinden uzaklaşmasaydı, MHP bütün anketlerde yüzde 10’luk barajın altında kalır mıydı?
Cumhur İttifakı’nın oyları bu biçimde erirken seçim barajı bugün yüzde 7’ye düşürülse bile, bunun, 2023’ün haziranında yani vaktinde yapılacak bir seçimde MHP’yi yüzde 7’lik barajın altında kalmaktan kurtaracağını kim, neye dayanarak argüman edebilir?
Yazının başındaki birinci soruya, “Hayat pahalılığı, işsizlik ve yoksulluk artmaya devam ettiği surece Cumhur İttifakı ve Erdoğan’ın oylarındaki erime durmaz” karşılığını rahatlıkla verebildiğimize göre, buna bağlı olarak, “Erken seçim olur mu?” biçimindeki ikinci sorunun yanıtı da şunun üzere bir şeydir:
“Oylarındaki düşüş trendinin sürmesi halinde iktidar, vaktinde yapılacak legal bir seçimi kazanamayacaktır. Lakin hezimetini kabul etmiş bir iktidar 2023 haziranına kadar bekler; dozu ayarlı bir hile ve desise ile de olsa kazanma umuduna sahip bir iktidar, erken seçimi dener.”
Ayrıyeten, oyun kurma ve uygulama yeteneği dramatik halde azalmış, yönetici aklı zayıflamış, ruhsal üstünlüğünü yitirmiş, gündemlere hâkim olamayan, devasa bir balina ölüsünü andıran medyasıyla ne yapacağını bilemeyen, iç hengameler yaşayan ve dünyada yalnızlaşmış bu iktidar üzerinde olumsuz etkide bulunması mümkün o kadar epey değişken vardır ki, bunlardan hangisinin ne vakit bir sürpriz tesiriyle erken seçim sonucu alınmasına niye olabileceğini kestirmek imkansızdır.
Ezcümle, 2022’de bir erken seçim ihtimali bu kurallarda yabana atılamaz. Bu seçime iktidar mecbur kaldığı için de gidilebilir, tercih ettiği için de…
Madem bir erken seçim mümkündür, bu biçimde Millet İttifakı ortak aday çıkarır mı ve bu aday kim olur? Bu da üçümüz sorumuzdu.
Karşılığı, ÂLÂ Parti Genel Lideri Meral Akşener’in 24 Eylül’de yaptığı “Cumhurbaşkanlığına aday değilim, başbakanlığa adayım” biçimindeki açıklamasıyla verilir üzere oldu.
Bu ustalıkla bir ataktı.
Akşener, birinci cumhurbaşkanı seçiminde adaylığını koymayacağını, ötürüsıyla Millet İttifakı’nın seçime ortak adayla gireceğini ve bu adayın da doğallıkla CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu olacağını işaret ederek siyasetin üçüncü sorusunu cevaplandırmış ancak bununla yetinmemişti.
HalkTV’de Genel Yayın Direktörü Suat Toktaş’ın konuğu olarak konuşan Akşener aşağıdaki kelamlarıyla Cumhur İttifakı’nın tabanına bir bildiri göndermişti:
“Seçtiğimiz cumhurbaşkanı parlamenter sisteme geçişin taşlarını döşeyecek. Biz Erdoğan’ın yerine ikinci bir Erdoğan seçmeyeceğiz. Kazanmamız ve parlamenter sisteme geçmemiz gerekiyor”
Meali şuydu:
“Kılıçdaroğlu cumhurbaşkanı seçilirse, iktidardakinin ismi farklı olsa da uygulamada Erdoğan’ınkine benzeri, baskıcı, dışlayıcı, jenerik bir otoriterlik iş başına gelmeyecek. Anayasanın cumhurbaşkanına verdiği olağanüstü güç bu sefer diğer kesitlerin ömrünü cehenneme çevirmek için kullanılmayacak.
Kılıçdaroğlu parlamenter sisteme geçişin cumhurbaşkanı olacağına ve bu sürecin bir an evvel tamamlanmasına öncelik verileceğine nazaran, AKP seçmeni muhafazakarların iktidar değişikliği ihtimalinden duydukları bir kaygı var ise bu yersizdir.”
Dahası, birinci seçimde Cumhur İttifakı kaybederse, Meral Akşener geniş sağ tabanın doğal başkanı haline gelecek. Birinci parlamento seçiminden de Akşener’in liderliğinde, merkez sağ yüklü bir iktidarın çıkma ihtimali bulunduğundan ÂLÂ Parti önderi aslında, “Kılıçdaroğlu’na verilen oylar orta vadede bana verilmiş sayılır” demiş oluyor.
Bu ihtimalin gerçekleşmesi ise Millet İttifakı’nın birinci seçimde Meclis’te parlamenter rejim anayasasını referanduma götürmek için kâfi sandalye sayısı olan 360’ı bulmasına bağlı.
İktisat ve siyasetin halihazırdaki gidişatı değişmez, Cumhur İttifakı’nın oy kaybı devam eder ve seçim Haziran 2023’te yapılırsa bu sonuç niye mümkün olmasın?
2022’de bir erken seçim beklemek işte bu bakımdan da yersiz değil.
Birincisi, “Cumhur İttifakı ve Erdoğan’ın oylarındaki düşüş sürer mi, sürerse bu oylar hangi düzeye kadar düşer?”
İkincisi, “Ufukta erken seçim var mı, var ise ne vakit?”
Üçüncüsü, “Millet İttifakı cumhurbaşkanı seçiminin birinci cinsine ortak adayla mı girer, girerse bu aday kim olur?”
Bunlar gerekli, yerinde ve ancak yanıtsız sorulardı.
Tartışma tam bu niçinle spekülasyona müsaitti. bu biçimde olduğu için de keyif veriyordu, cezbediciydi, seyircisi boldu.
Bu üç sorunun geçerli yanıtlarını bulup bulmadıklarına bakmanın vakti gelmiş bulunuyor.
İktidarın oylarındaki erimeyle ilgili soru natürel ki birinci sırada; zira artık istikrar kazanmış olan bu trend Türk siyasetinin ana dinamiği.
Malumdur: İktidar kaybetmemişse muhalefet kazanamaz.
Siyasetin bu yalın gerçeği muhalefeti şüphesiz ki edilgen bir pozisyona oturtmuyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve partisi AKP’den uzaklaşma eğilimine girmiş kâfi sayıda seçmen var ise, bunlar ülkeyi yeterli yöneteceğinden emin oldukları bir siyasi alternatifi karşılarında görmeden iktidarı oylarıyla indirmeye karar vermeyebilirler.
Bu seçmenlerin bahse husus kesin karara varmadan evvel iktidar partisinden ayrılarak taşındıkları “bekleme odası”ndaki hallerine, anketçiler “kararsızlar” diyor.
Bakınız, Türk siyasetinde “Olmaz” denilen şeyler oluyor, Erdoğan ve partisinin “Yüzde 30’un altına düşmez” denilen oyları, “kararsızlar dağıtılmadan önce” yüzde 20 bandında görünüyor artık. Bekleme odasındaki “kararsızlar” anketçiler tarafınca eski partilerine orantılı halde geri gönderildiklerinde bile iktidar yüzde 30 bandına yükselebiliyor.
İktidar oylarındaki erime, bir müddetdir kemik seçmen kaybı olarak yaşanıyor.
ötürüsıyla, eşik aşılmıştır.
Erimenin kök sebebi, 2018’den beri Türkiye’nin en kıymetli sıkıntıları olarak yaşanan geçim meşakkati, hayat pahalılığı, yoksulluk ve işsizliktir. Türkiye, çağdaş tarihinde birinci kere yıllardır ucu açık bir ekonomik kriz durumuyla baş başa. Bu durum karşısında iktidar, inanç veren ve kapsamlı bir tahlil paketi ortaya koyamadı, koyamıyor.
Çözümsüzlük sürdükçe, iktidar seçmenleri ortasında tahlili iktidar değişikliğinde arayanlar artacaktır.
Cumhur İttifakı’nın küçük ortağı MHP’nin de bu arayışın oy eritici tesirinden vareste tutulmadığı görülüyor. Günün sonunda MHP’nin bir kısım seçmeni, ekonomik kriz durumunun sürgit devamında başkanlarının ahlaki ve siyasi sorumluluğunu teşhis ederek partilerinden uzaklaşmasaydı, MHP bütün anketlerde yüzde 10’luk barajın altında kalır mıydı?
Cumhur İttifakı’nın oyları bu biçimde erirken seçim barajı bugün yüzde 7’ye düşürülse bile, bunun, 2023’ün haziranında yani vaktinde yapılacak bir seçimde MHP’yi yüzde 7’lik barajın altında kalmaktan kurtaracağını kim, neye dayanarak argüman edebilir?
Yazının başındaki birinci soruya, “Hayat pahalılığı, işsizlik ve yoksulluk artmaya devam ettiği surece Cumhur İttifakı ve Erdoğan’ın oylarındaki erime durmaz” karşılığını rahatlıkla verebildiğimize göre, buna bağlı olarak, “Erken seçim olur mu?” biçimindeki ikinci sorunun yanıtı da şunun üzere bir şeydir:
“Oylarındaki düşüş trendinin sürmesi halinde iktidar, vaktinde yapılacak legal bir seçimi kazanamayacaktır. Lakin hezimetini kabul etmiş bir iktidar 2023 haziranına kadar bekler; dozu ayarlı bir hile ve desise ile de olsa kazanma umuduna sahip bir iktidar, erken seçimi dener.”
Ayrıyeten, oyun kurma ve uygulama yeteneği dramatik halde azalmış, yönetici aklı zayıflamış, ruhsal üstünlüğünü yitirmiş, gündemlere hâkim olamayan, devasa bir balina ölüsünü andıran medyasıyla ne yapacağını bilemeyen, iç hengameler yaşayan ve dünyada yalnızlaşmış bu iktidar üzerinde olumsuz etkide bulunması mümkün o kadar epey değişken vardır ki, bunlardan hangisinin ne vakit bir sürpriz tesiriyle erken seçim sonucu alınmasına niye olabileceğini kestirmek imkansızdır.
Ezcümle, 2022’de bir erken seçim ihtimali bu kurallarda yabana atılamaz. Bu seçime iktidar mecbur kaldığı için de gidilebilir, tercih ettiği için de…
Madem bir erken seçim mümkündür, bu biçimde Millet İttifakı ortak aday çıkarır mı ve bu aday kim olur? Bu da üçümüz sorumuzdu.
Karşılığı, ÂLÂ Parti Genel Lideri Meral Akşener’in 24 Eylül’de yaptığı “Cumhurbaşkanlığına aday değilim, başbakanlığa adayım” biçimindeki açıklamasıyla verilir üzere oldu.
Bu ustalıkla bir ataktı.
Akşener, birinci cumhurbaşkanı seçiminde adaylığını koymayacağını, ötürüsıyla Millet İttifakı’nın seçime ortak adayla gireceğini ve bu adayın da doğallıkla CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu olacağını işaret ederek siyasetin üçüncü sorusunu cevaplandırmış ancak bununla yetinmemişti.
HalkTV’de Genel Yayın Direktörü Suat Toktaş’ın konuğu olarak konuşan Akşener aşağıdaki kelamlarıyla Cumhur İttifakı’nın tabanına bir bildiri göndermişti:
“Seçtiğimiz cumhurbaşkanı parlamenter sisteme geçişin taşlarını döşeyecek. Biz Erdoğan’ın yerine ikinci bir Erdoğan seçmeyeceğiz. Kazanmamız ve parlamenter sisteme geçmemiz gerekiyor”
Meali şuydu:
“Kılıçdaroğlu cumhurbaşkanı seçilirse, iktidardakinin ismi farklı olsa da uygulamada Erdoğan’ınkine benzeri, baskıcı, dışlayıcı, jenerik bir otoriterlik iş başına gelmeyecek. Anayasanın cumhurbaşkanına verdiği olağanüstü güç bu sefer diğer kesitlerin ömrünü cehenneme çevirmek için kullanılmayacak.
Kılıçdaroğlu parlamenter sisteme geçişin cumhurbaşkanı olacağına ve bu sürecin bir an evvel tamamlanmasına öncelik verileceğine nazaran, AKP seçmeni muhafazakarların iktidar değişikliği ihtimalinden duydukları bir kaygı var ise bu yersizdir.”
Dahası, birinci seçimde Cumhur İttifakı kaybederse, Meral Akşener geniş sağ tabanın doğal başkanı haline gelecek. Birinci parlamento seçiminden de Akşener’in liderliğinde, merkez sağ yüklü bir iktidarın çıkma ihtimali bulunduğundan ÂLÂ Parti önderi aslında, “Kılıçdaroğlu’na verilen oylar orta vadede bana verilmiş sayılır” demiş oluyor.
Bu ihtimalin gerçekleşmesi ise Millet İttifakı’nın birinci seçimde Meclis’te parlamenter rejim anayasasını referanduma götürmek için kâfi sandalye sayısı olan 360’ı bulmasına bağlı.
İktisat ve siyasetin halihazırdaki gidişatı değişmez, Cumhur İttifakı’nın oy kaybı devam eder ve seçim Haziran 2023’te yapılırsa bu sonuç niye mümkün olmasın?
2022’de bir erken seçim beklemek işte bu bakımdan da yersiz değil.