Seçime dönük göz boyama tedbirleri

Vitra

New member
Seçime dönük göz boyama tedbirleri Macaristan Başbakanı Orban’ın seçim öncesinde yaptığı üzere Türkiye’de de hükümetin kimi temel mamüllerin fiyatlarını dondurmaya hazırlandığı haberleri geliyor.

Bu haberlere bakılırsa hükümet, un, yağ, şeker, sıvı yağ üzere temel muhtaçlık mamüllerinde belirli bir tavan fiyat belirleyecek. Bu fiyat eserin olması gereken gerçek fiyatından düşük olacak. Marketler, bakkallar eserleri vatandaşa sabitlenmiş fiyattan satacak. Gerçek fiyatla sabitlenmiş fiyat içindeki farkı devlet market sahibine, bakkallara ödeyecek.

Gemi azıya almış enflasyon için iktidarın bulduğu formül bu.

Bugüne kadar “fahiş fiyatla çaba edeceğiz” diyerek market zincirlerine müfettiş gönderip, cezalar kesen, “stok yapılıyorlar” diye patatese, soğana baskınlar düzenleyen hükümet, artık market ve bakkalların pak olduğuna karar vermiş. fiyatları sabitleyip ortadaki farkı ödemede karar kılmış.

İktidarın yanılgılı ekonomik kararları niçiniyle fiyatı yüzde 100’ün üzerinde artmamış eser neredeyse kalmadı. meblağların hangi birini sabitleyecekler?

Ekmeği, unu, makarnayı mı? Eti, kıymayı, sütü mü? Domatesi, patatesi, marulu, salatalığı mı? Elektriği mi, doğal gazı mı? Akaryakıtı mi, mazotu mu, LPG’yi mi? Kent içi otobüs, dolmuş metro, metrobüs fiyatlarını mı? Şehirlerarası otobüs meblağlarını mı? Araba fiyatlarını mı? Mesken fiyatlarını mı? Kiraları mı?

Hangi mal ve hizmetlerin fiyatı sabitlenecek ve satıcılara ortadaki fark ödenecek?

Üretim maliyetlerini düşürmeden fiyat sabitleme talimatıyla enflasyon önlenebilir mi? Önlenemez. Fiyat artışları devam eder. Satıcıya Hazine’den ödenecek fark büyür. Fiyatlar özgür bırakılınca bir daha fırlar ve halk yüksek enflasyon altında ezilmeye devam eder.

Bu metot gerçeği kabul etmek yerine onu yok sayarak seçime yönelik göz boyama tedbirleridir. Seçime yanlışsız, “tutarları dondurduk, enflasyonu durdurduk” diyebilmek için Hazine’ye daha fazla yük bindirmek, açıktan para basmak ve bu biçimdece gerçek enflasyonu körüklemek haricinde bir işe yanamaz.

Bu tedbirlerin foyası bir süre daha sonra otaya çıkar.

Şayet, “atı alan Üsküdar’ı geçene kadar vatandaşı oyalar, oyunu alırız” fikriyle yapılacaksa vatandaşın buna kanması o kadar da kolay değil.

Macaristan örneği veriliyor. “Orban yaptı, biz de yapar seçimi kazanırız” diye düşünenler var ise, iki ülke içinde epey büyük farklar var. Orban seçime gerçek bu sonucu aldığında Macaristan’da enflasyon oranı yüzde 7,4’tü. Türkiye’de enflasyon TÜİK’e nazaran bile yüzde 61 ve Bakan Nureddin Nebati’ye nazaran Aralık ayına kadar yükselmeye devam edecek. Ayrıyeten Orban, ücretliler için 2 milyar dolar vergi indirimi uygulamış, emekli maaşları ve taban fiyatı de kıymetli ölçüde yükseltmiş, fiyat artışı ve vergi indirimiyle satın alma gücünü enflasyona karşı korumuştu.

Türkiye ise fiyatları ve faizi enflasyonun üzerinde artırmak yerine fiyatları dondurup gerideki farkı satıcılara Hazine’den ödeyip süreksiz bir süre algı oluşturmayı hesaplıyor.

Türkiye’de enflasyonu fırlatan, hükümetin faiz ve fiyatları enflasyonun epey altında belirmemiş olmasıdır. Faizi düşük tutarak Türk Lirası’nı değersizleştiren iktidar, bu yolla doları fırlattığı için üretim maliyetinin yükselmesine niye oldu. Bu yükseliş fiyatlara yansıdığı için de enflasyon dört nala koşmaya başladı.

Vatandaşı muhafazanın yolu faizleri enflasyonun üzerine çıkarıp dolara yönelmeyi durdurmak, bu biçimdece döviz fiyatlarını düşürerek üretimde kullanılan ithalat maliyetini aşağı çekmektir. Maliyetlerin düşürülmesi fiyatları da aşağı çekecektir. Öteki yandan tarımın ve endüstrinin desteklenmesi maliyetlerin düşürülmesine katkı verilebilir.

fiyatları dondurmak üzere hür piyasa iktisadında sürdürülemeyecek “komuta ekonomisi” kararları yerine, üretim maliyetlerini düşürecek tedbirler almak, toplumsal devlet unsurunun gereği olarak gelir uçurumunu ortadan kaldıracak fiyat ve vergi siyasetiyle vatandaşın insanca yaşayacağı şartları sağlamak gerekir.

Olağan bunu yapmak için de evvela yalnızca Hazine’den garantili altyapı müteahhitleri ile her türlü inşaat müteahhidini güçlü etmek yerine hakikaten vatandaşını düşünen bir siyasal tercihe sahip olmak gereklidir.

bu biçimde bir siyasal tercih de bu iktidarda bulunmadığına nazaran göz boyayacak tedbirlere güvenmek aldatıcı olacaktır.
 
Üst