Şansal Büyüka yazdı: Hayal ve gerçek

Sarr

Active member
Yeni yayın ihalesi için süreç başladı. Son teklif verme tarihi 14 Şubat… TFF, Kulüpler Birliği’ni yanına alarak ve yabancı danışmanlık şirketleriyle ortak çalışma yaparak fazlaca paketli ve fazlaca para getireceğine inandığı bir ihale şartnamesi hazırladı.

Futbolun kalitesi yok, hakem haricinde bir şey konuşulmuyor. İnanç duygusu sıfır… Koca dönemde kalitesiyle, heyecanıyla, temposuyla aklınızda 10 maç bile kalmıyor. Bu sayı oynanan maçların yüzde 1’i bile değil…

Kulüpler ekonomik olarak güç durumda… Eskisi üzere yıldız futbolcu getiremiyorlar. Gelenler emekliden hallice… Futbolcuların yerde yatmasından Türk futbolu ayakta duramıyor. Buna deva aranmıyor, tedbir alınmıyor. Futbol tutkunları, ekrandan, tribünlerden süratle uzaklaşıyorlar.

bu biçimde olmasaydı, 4 yıl evvel 500 milyon dolar ile başlayan yayın süreci, bu dört yılın sonunda 2 milyar 650 milyon liraya (yaklaşık 200 milyon dolara) iner miydi? Yeni yayın ihalesinde, devlet kulüpler için özel bir kaynak yaratmazsa, kalan şu kısa müddette bir mucize şayet olmazsa bu ölçünün epey artması mümkün görünmüyor.


bu biçimde olunca; bu ihaleyi kulüplerin hayalleri değil; ülkenin, futbolun, yayıncının gerçekleri kazanacak üzere görünüyor.

İşte 4 ana paket

TFF’nin Harika Lig yeni yayın ihale şartnamesinde 4 ana paket var. Bu paketlerden birinci paket de kendi ortasında altıya ayrılıyor. Baş karıştırmadan paketlerin içeriğini anlatalım.

A 1 Paketi: Birinci yıl için 238, ikinci yıldan daha sonrası için 210 maçı (takım sayısı azalacağı için) içeriyor. Bu paketin ortasında 8 derbi maçı bulunuyor.

A 2 Paketi: Birinci dönemde 68, ikinci dönemden itibaren grup sayısı azalacağı için 60 canlı maç yayınını içeriyor. Ayrıyeten bir dönemde 4 derbi maçı yayınlama hakkı var.

A 3 Paketi: Bir dönemde Harika Lig’de 4 hafta ortası maç oynanacak. Bu dört haftadaki 36 maçı içeriyor.

A 4 Paketi: TFF 1. Lig ve Üstün Lig maçlarının 15 dakikalık geniş özetinin yayınını içeriyor. Bu geniş özet, maçların bitiminden 45 dakika daha sonra açık bir kanalda yayınlanmak zorunda…

A 5 Paketi: Web, telefon üzere küçük ekranlı aygıtlar için düşük imajlı yayınların hakkı… Düşük imaj olduğu için bu paketi alanların televizyon ve gibisi aygıtlarda maçı izleme bahtı yok.

A 6 paketi: Radyo yayınları…

Öbür paketler…

Paket 2: Bahis siteleri hariç, yurt dışı yayın hakkı…

Paket 3: Türkiye hariç, memleketler arası bahis sitelerine satış hakkı…

Paket 4: Bütün paketlerin tamamına toptan verilebilecek teklif…

Burası fazlaca değerli; bir iştirakçi, isterse bütün paketlerin tamamını alabilecek.

3 başka decoder’ı kim alır?

Diyelim ki A1 paketini, A2 paketini ve A3 paketini farklı ayrı yayıncılar aldı. bu biçimde bir ihtimal önemli manada var. Bu durumda futbol izleyicisi bilhassa A1-A2-A3 paketi için üç farklı decoder alacak, üç farklı para ödeyecek. bu biçimde bir ortamda üç başka decoder parası ödemek futbol izleyicisine ağır gelmeyecek mi? Bu uygulama ülkenin gerçekleriyle, vatandaşın cebiyle nasıl örtüşecek?

A4 paketi: izleyiciye muhteşem

Yeni ihale şartnamesinde “A4” paketini alan yayıncı, canlı maç yayını bittikten 45 dakika daha sonra açık kanaldan olmak şartıyla 15 dakikalık geniş özet yayınlayabilecek. aslına bakarsanız baktığınızda maçın her şeyi bu 15 dakikaya sığıyor, hatta artıyor bile…

bu biçimde futbolsever dünya para verip “A1” paketi için niçin decoder alsın, “A2” ve “A3” paketi için decodere niçin para versin? Maçın bitmesini bekler, 45 dakika daha sonra cebinden beş kuruş para çıkmadan bütün maçları izler, decoderlere ödeyeceği para da cebinde kalır.

A4 paketi, en büyük parayı edecek A1-A2 ve A3 paketlerinin, abartısız yazıyorum, “katili” üzere duruyor. Burada A1 ve A2, hatta A3 paketlerini alan yayıncılar için hayli büyük tuzak ve risk var. Bu şartlarda yeni abone kazanmaları neredeyse mümkün değil… A4 paketinde vatandaş kazanır, cebinden tek kuruş çıkmaz. A1 ve A2 ve A3 paketini alan yayıncı ya da yayıncılar kederleriyle baş başa kalır.


%70 gerçeği…

Bugün yayıncının 3 milyona yaklaşan abonesinin %70’ini Galatasaray ve Fenerbahçeli taraftarlar oluşturuyor. Bunu ben söylemiyorum. Yayıncının 20 yıllık verileri ve profili söylüyor. Artık A1 paketini alan birinci maçı seçecek, A2 paketini alan ikinci maçı… Hangi paket alınırsa alınsın bir dönem boyunca bir kadronun maçı 15 haftadan fazla seçilemeyecek. Bu paylaşım, paketi alan yayıncının işine gelmez. Yayıncı ister ki, hem Fenerbahçe, hem Galatasaray kendi paketinde olsun. tıpkı vakitte her hafta olsun. Yeni ihale şartnamesi buna müsaade vermiyor.

Adrese teslim paket

Yeni yayın şartnamesindeki A4 paketi, maçın bitiminden 45 dakika daha sonra 15 dakikalık geniş içeriği ve 1. Lig maçlarının tamamını kapsıyor. Üstelik açık kanalda yayınlanma şartı var. Güya TRT’ye, adrese teslim üzere bir unsur… Ya da futbola, maçlara ilgi duyan öbür açık kanallara…

Dövizle ödeme yok

A1-A2-A3 ve A4 paketleri için, paranın hiç şayet olmazsa yarısını dövizle ödeme şartı kaldırıldı. Paketleri alanlar, Türk lirası başta, isterse döviz, istediği cinsten parayla ödeme yapabilecek. Bu yayıncıları rahatlatır. Zira Türk parası toplayıp döviz ödüyorlardı. Kulüpleri zora sokar. Türk parası alıp, yabancı oyunculara dövizle ödeme yapacakları için… Yeni şartnameye göre, yalnızca yurt dışı paketlerde dövizle ödeme zaruriliği var.

Bir ihtimal

Hükümet, kimi medya kümelerine “Bir konsorsiyum oluşturun, ihaleye girin” der mi? bu biçimde bir ihtimal olabilir. Lakin ekonomik krizin tepe yaptığı, insanların geçim kaygısına düştüğü ve seçim ortamının yaklaştığı bir ortamda, devlet kaynaklarını kulüplere aktarmak reaksiyon çekebilir. Her şeye karşın bu ihtimal var.

Kaçak izleme : % 200

Türkiye’de şifreli yayıncılıkta; her bir yasal üyenin karşılığında 1, hatta 2 kaçak üye var. Yani kaçak izleyici sayısı, yasal izleyici karşısında % 200… Tek sözle müthiş… Bu kaidelerde yayıncı para kazanır mı? Kulüpler daha fazla gelir elde edebilir mi? Yeni bir yasa çıktı, kaçak yayını önlemek için… Lakin teknoloji o kadar süratli gelişiyor ve değişiyor ki, tedbir alınana, kaçak yayın kesilene kadar 90 dakikalık maç bitiyor. Yalnızca Telekom ve Turkcell’de kaçak yayını anında kesme konusunda devalar olduğunu duydum, detayına ulaşamadım. Lakin onların da şu anda devrede olmadığı epey açık ortada…

Üstün Lig cazip gelmiyor

Kulüpler Birliği’nin, mevcut yayıncıya (beIN Sports’a), rakip yaratmak, rekabeti kızıştırmak ismine yabancı kuruluşlara teklif götürdüğünü, hatta Amazon, Netflix üzere kuvvetli kuruluşlara nabız yokladığını biliyorum. Fakat memleketler arası alanda alıcısı olmayan Harika Lig, an itibariyle yabancı kuruluşlara cazip gelmiyor ve yayın ihalesine uzaktan bakıyorlar.


50 yılda çıkaramazlar

Katarlılar fazlaca yeniydi, dünyanın 40 ülkesinde yayın yapıyorlardı ve Türkiye’ye, bilhassa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a fazlaca yakındılar. Devletin eline geçen Digitürk’ü 1 milyar 200 milyon dolara satın aldılar. 4 yıllık ihale sürecinde, yalnızca yayın bedeli değil, o yayınların hayli önemli sayılara ulaşan masrafları, link fiyatları, stüdyo sarfiyatları, bunlara katılacak sayısız masrafla her yıl 200 milyon dolara yakın cepten para harcadılar. Satın alınma bedeli, her yıl cepten harcanan paralar, bugün toplam maliyeti 2 milyar dolara getirdi. Katarlılar bu ülkede 50 yıl daha yayıncılık yapsalar, bu parayı çıkartamazlar.

‘Yandım Allah’ dediler

Muhteşem Lig’in son yayın ihalesi, Katarlılara adrese teslim edildi. Katarlılar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hürmetlerinden, sevgilerinden, bağlılıklarından 500 milyon dolara “evet” dediler. Herkes biliyordu ki bu sayı, bir hatır sayısıydı ve Üstün Lig’in ticari pahasının, marka bedelinin fazlaca fakat fazlaca üstündeydi. Gerçekten Katarlılar epey kısa müddette Türkiye ve Üstün Lig gerçeklerini gördüler, “yandım Allah” dediler ve 500 milyon dolar diye başlayan 4 yıllık süreç, aşağı-yukarı yüzde 50 tırpan yiyerek, 250 milyon dolara, hatta daha aşağısına kadar indi.

beIN Sports’a teklif

Bu haber yanlışsız… Üstün Lig’in yayıncısı beIN Sports’a, “Yayın mühletini bir yıl daha uzatalım, sen de düzgünleştirme yap ve paramızı vaktinde öde” teklifi yapılmış … Fakat şu ana kadar bu teklife bir geri dönüş olmadı. Lakin beIN Sports’un yeni yayın ihalesine katılacağını kesin olarak biliyorum.

Kalite sorunu var

Yayıncıya kıymetli bir tenkit… Kanallarınızı maçtan maça izlenir duruma getirmeyeceksiniz. Günün her saatinde aktüel habercilikle, çarpıcı röportajlarla, farklı mevzularla, tartışma programlarıyla futbolseverin cazibe merkezi olacaksınız. Yorumcunun en güzelini, muhabirin olağan dışı olanını, spikerin, kameramanın ve direktörün en ustasını, en yaratıcısını çalıştıracaksınız. Yayına milyon dolarlar harcayıp, içerikten tasarruf yapayım diye kaliteyi düşürmeyeceksiniz. Kimse yanlış anlamasın ve arka niyet aramasın, kendini emekliye ayırmış bir televizyoncu olarak söylüyorum; yayıncıda önemli bir içerik ve kalite sorunu var.

Yalnızca % 5…

Devletin yasal iddaa bayileri, bilhassa online bayilerin sayılarına bakılırsa, bahisçilerin yalnızca % 5’i Muhteşem Lig maçlarına oynuyorlar. %25’e yakın bir oran, Almanya, İngiltere, İtalya, Fransa, İspanya üzere liglerin maçlarına bahis oynuyor. Sonuçta, bahisçilerin gözünde bile Harika Lig’in fazla bir cazibesi yok.

Daima geriye, daima ziyan

Lig TV yıllarıydı. O kadar fazlaca reklam gelirdi ki, 15 dakikalık devre ortasına sığdıramazdık. Kimi maçlarda, statlardaki bakılırsavli arkadaşları arar, “Hakemden, temsilciden rica et, ikinci yarıyı 1-2 dakika geç başlatsın” derdik. O 1-2 dakika on binlerce dolar manasına gelirdi. Artık bakıyorum, devre ortaları 2 dakika reklam, geriye kalan koca vakit öykü… Boşa akıyor. Ortada yayıncı açısından fazlaca önemli bir reklam kaybı var. Reklam fiyatları Türk lirası olarak artmış olsa bile fazlaca önemli kayıp var.Bitmedi, bir yayıncı için en büyük gelir kalemlerinden biri “ticari” işletmeler… Kafeler, lokantalar, gibisi yerler… Bu sayı yakın vakte kadar 20 bini geçmişken, artık % 50 azalıp 10 bine düştü. Abone fiyatları yükselmiş olsa bile yarı yarıya kaybı asla karşılamıyor. Sonuçta nereden baksanız, daima geriye gidiş, daima ziyan…
 
Üst