Smug
Active member
“Bütçenin alkol oranı mı olur?” demeyin. Bakın nasıl oluyor ve nasıl da süratli artıyormuş.
Alkollü İçeceklerde Verginin Vergisi de Alınıyor.
Alkollü içecekler üzerinden iki temel vergi alınmaktadır. Bunlar özel tüketim vergisi (ÖTV) ve katma paha vergisi (KDV)‘dir. Gerek ÖTV, gerekse KDV birer dolaylı vergi tipidir.
Alkollü içecekler üzerinden alınan “maktu vergi”, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanununun 12 inci hususunun 3 üncü fıkrası uyarınca 2013 yılından bu yana altı ayda bir otomatik olarak artırılmaktadır. Cumhurbaşkanına verilmiş artırma yetkisi yanında bir de otomatik pilota bağlanmış altı ayda bir vergi artışının olduğu bir vergi tipi ile karşı karşıyayız.
Alkollü içeceklerden alınan ÖTV fiyatı beraberinde KDV’nin matrahına da girdiği için ÖTV’nin de KDV’sini ödüyoruz. Biz bunu “verginin vergisi” olarak isimlendiriyoruz.
Alkollü İçeceklerden Tahsil Edilen Vergi Genel Bütçe Vergi Artışlarının Çok Üzerinde Gerçekleşmektedir
Alkollü içecekler üzerinden 2002-2022/Haziran devrinde tahsil edilen Özel Tüketim Vergisi cari fiyatlarla 140 milyar 813 milyon liradır. İlgili yıllar için TCMB ortalama dolar efektif alış kuru üzerinden bu vergileri dolara çevirdiğimizde 2002-2022/Haziran devrinde ödediğimiz alkollü içecek ÖTV fiyatı 40 milyar 232 milyon ABD Dolarıdır.
2002-2021 devrinde genel bütçe vergi gelirleri TL bazında 14,7 kat artmış iken, alkollü içecekler üzerinden tahsil edilen vergiler TL bazında 52,7 kat artış göstermiştir. Dolar bazındaki artış ise birebir devirde genel bütçe vergi gelirleri için 2,76 kat iken, alkol ÖTV’si için 9,9 kat olmuştur. Özetle hangi para ünitesi ile bakarsanız bakın alkollü içecekler üzerinden alınan vergide fahiş denebilecek oranda artışlar olduğu anlaşılmaktadır.
Alkollü içecekler ÖTV tahsilatının 2002 ve 2021 senelerında genel bütçe vergi gelirleri ortasındaki hissesi da bizi tıpkı sonuca götürmektedir. Hakikaten 2002 yılında alkollü içecekler ÖTV tahsilatının toplam vergi gelirleri ortasındaki hissesi %5,4 iken, 2021 yılında %19,6’ya yükselmiştir.
Özellikle alkol mamüllerinin ÖTV serüvenine baktığımızda, alkol oranı değişmese de vergi oran ve ölçüsünün daima arttığının görüyoruz. Nasıl mı? Örneğin, 2010 yılında bir litre alkolde 51,48 lira olan ÖTV fiyatı 27 Mayıs 2022 tarihi itibariyle 602,48 liraya çıkmıştır. bu biçimdece alkol üzerinden alınan ÖTV’de son 12 yıldaki vergi artış oranı yüzde 1070 olmuştur.
Alkollü İçecek Vergilemesinde “Sağlığı Korumak” Temel Odak Olmaktan Çıkmıştır
Aslında tüm dünyada alkollü içecekler üzerinden özel tüketim vergisi (Excise duty, special consumption tax) alınmasındaki en büyük niye, sıhhate ziyanlı olduğu düşünülen bu eserlere olan erişimi azaltmaktır. Bilhassa gençliği ziyanlı alışkanlıklardan korumaktır. Bütçeye gelir elde etme ikincil bir maksattır.
Ama bizim ülkemizde maalesef durum biraz daha farklıdır. Geldiğimiz noktada alkol mamüllerindeki yüksek vergilemenin toplum sıhhatini korumak ile bir ilgisi kalmamıştır. Temelde yalnızca “gelir odaklı” bir vergileme yaklaşımı oluşmuş ve hatta alkolden alınan ÖTV, bir vergi siyaseti aracı olmaktan çıkıp direkt hayat şekline müdahale aracına dönüşmüştür.
Alkol üstündeki bu kadar yüksek vergi yükü niçiniyle kaçak içki, merdiven altı düzmece üretimler niçiniyle bir fazlaca vatandaşımız hayatını kaybetmiş yahut sıhhatinden olmuştur. ötürüsıyla, toplum sıhhatini korumak için öngörülen bir verginin şahsen kendisi toplum sıhhati probleminin kaynağı olmaya başlamıştır.
Fransız iktisatçı Pierre Paul Leroy-Beaulieu’ya atfedilen: “Fazla vergi, vergiyi öldürür.” (Trop d’impot tue I’impot. Too much tax kills tax.” kelamını ülkemize uyarladığımda “Fazla vergi, insanı da öldürüyor.” haline getirmek daha gerçek olmaktadır.
Rakıda Vergi Yükü Ne Kadar?
Şimdi gelelim yeni oranlarla alkol oranı %45 olan bir 70’lik rakının içerdiği vergi yükü hesabına.
Alkol oranı %45 olan bir 70’lik rakının:
Bayi kârı ve öteki masraflar dahil eser fiyatı: 94,12 TL
ÖTV 189,78 TL
KDV 51,10 TL
Toplam vergi 240,88 TL
Tavsiye edilen satış fiyatı 335 liradır.
Yani 94 liralık bir esere yaklaşık 241 lira vergi ödeyerek 335 liraya almış oluyoruz.
Yukarıdaki tabloya bakınca insan şu kelamı tekrar etmeden geçemiyor: Unutmamak gerekir ki, vergi politiktir, vergileme ise ideolojik.
12.08.2022
Dr. Ozan BİNGÖL
Vergi Uzmanı
Yazarın müsaadesiyle blog sitesinden yayınlanmıştır
Alkollü İçeceklerde Verginin Vergisi de Alınıyor.
Alkollü içecekler üzerinden iki temel vergi alınmaktadır. Bunlar özel tüketim vergisi (ÖTV) ve katma paha vergisi (KDV)‘dir. Gerek ÖTV, gerekse KDV birer dolaylı vergi tipidir.
Alkollü içecekler üzerinden alınan “maktu vergi”, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanununun 12 inci hususunun 3 üncü fıkrası uyarınca 2013 yılından bu yana altı ayda bir otomatik olarak artırılmaktadır. Cumhurbaşkanına verilmiş artırma yetkisi yanında bir de otomatik pilota bağlanmış altı ayda bir vergi artışının olduğu bir vergi tipi ile karşı karşıyayız.
Alkollü içeceklerden alınan ÖTV fiyatı beraberinde KDV’nin matrahına da girdiği için ÖTV’nin de KDV’sini ödüyoruz. Biz bunu “verginin vergisi” olarak isimlendiriyoruz.
Alkollü İçeceklerden Tahsil Edilen Vergi Genel Bütçe Vergi Artışlarının Çok Üzerinde Gerçekleşmektedir
Alkollü içecekler üzerinden 2002-2022/Haziran devrinde tahsil edilen Özel Tüketim Vergisi cari fiyatlarla 140 milyar 813 milyon liradır. İlgili yıllar için TCMB ortalama dolar efektif alış kuru üzerinden bu vergileri dolara çevirdiğimizde 2002-2022/Haziran devrinde ödediğimiz alkollü içecek ÖTV fiyatı 40 milyar 232 milyon ABD Dolarıdır.
2002-2021 devrinde genel bütçe vergi gelirleri TL bazında 14,7 kat artmış iken, alkollü içecekler üzerinden tahsil edilen vergiler TL bazında 52,7 kat artış göstermiştir. Dolar bazındaki artış ise birebir devirde genel bütçe vergi gelirleri için 2,76 kat iken, alkol ÖTV’si için 9,9 kat olmuştur. Özetle hangi para ünitesi ile bakarsanız bakın alkollü içecekler üzerinden alınan vergide fahiş denebilecek oranda artışlar olduğu anlaşılmaktadır.
Alkollü içecekler ÖTV tahsilatının 2002 ve 2021 senelerında genel bütçe vergi gelirleri ortasındaki hissesi da bizi tıpkı sonuca götürmektedir. Hakikaten 2002 yılında alkollü içecekler ÖTV tahsilatının toplam vergi gelirleri ortasındaki hissesi %5,4 iken, 2021 yılında %19,6’ya yükselmiştir.
Özellikle alkol mamüllerinin ÖTV serüvenine baktığımızda, alkol oranı değişmese de vergi oran ve ölçüsünün daima arttığının görüyoruz. Nasıl mı? Örneğin, 2010 yılında bir litre alkolde 51,48 lira olan ÖTV fiyatı 27 Mayıs 2022 tarihi itibariyle 602,48 liraya çıkmıştır. bu biçimdece alkol üzerinden alınan ÖTV’de son 12 yıldaki vergi artış oranı yüzde 1070 olmuştur.
Alkollü İçecek Vergilemesinde “Sağlığı Korumak” Temel Odak Olmaktan Çıkmıştır
Aslında tüm dünyada alkollü içecekler üzerinden özel tüketim vergisi (Excise duty, special consumption tax) alınmasındaki en büyük niye, sıhhate ziyanlı olduğu düşünülen bu eserlere olan erişimi azaltmaktır. Bilhassa gençliği ziyanlı alışkanlıklardan korumaktır. Bütçeye gelir elde etme ikincil bir maksattır.
Ama bizim ülkemizde maalesef durum biraz daha farklıdır. Geldiğimiz noktada alkol mamüllerindeki yüksek vergilemenin toplum sıhhatini korumak ile bir ilgisi kalmamıştır. Temelde yalnızca “gelir odaklı” bir vergileme yaklaşımı oluşmuş ve hatta alkolden alınan ÖTV, bir vergi siyaseti aracı olmaktan çıkıp direkt hayat şekline müdahale aracına dönüşmüştür.
Alkol üstündeki bu kadar yüksek vergi yükü niçiniyle kaçak içki, merdiven altı düzmece üretimler niçiniyle bir fazlaca vatandaşımız hayatını kaybetmiş yahut sıhhatinden olmuştur. ötürüsıyla, toplum sıhhatini korumak için öngörülen bir verginin şahsen kendisi toplum sıhhati probleminin kaynağı olmaya başlamıştır.
Fransız iktisatçı Pierre Paul Leroy-Beaulieu’ya atfedilen: “Fazla vergi, vergiyi öldürür.” (Trop d’impot tue I’impot. Too much tax kills tax.” kelamını ülkemize uyarladığımda “Fazla vergi, insanı da öldürüyor.” haline getirmek daha gerçek olmaktadır.
Rakıda Vergi Yükü Ne Kadar?
Şimdi gelelim yeni oranlarla alkol oranı %45 olan bir 70’lik rakının içerdiği vergi yükü hesabına.
Alkol oranı %45 olan bir 70’lik rakının:
Bayi kârı ve öteki masraflar dahil eser fiyatı: 94,12 TL
ÖTV 189,78 TL
KDV 51,10 TL
Toplam vergi 240,88 TL
Tavsiye edilen satış fiyatı 335 liradır.
Yani 94 liralık bir esere yaklaşık 241 lira vergi ödeyerek 335 liraya almış oluyoruz.
Yukarıdaki tabloya bakınca insan şu kelamı tekrar etmeden geçemiyor: Unutmamak gerekir ki, vergi politiktir, vergileme ise ideolojik.
12.08.2022
Dr. Ozan BİNGÖL
Vergi Uzmanı
Yazarın müsaadesiyle blog sitesinden yayınlanmıştır