Vitra
New member
Ne işiniz olabilir acep Kabil’de? Ankara, Washington ile anlaşarak Kabil Havaalanı’nın idaresini üstlenseydi ve Afgan hükümeti Taliban’a karşı birazcık direnip üç günde değil de üç ay daha sonra düşseydi neler yaşanacaktı?
Kabil Havaalanı’nda şahit olduğumuz insanlık trajedisinden hareketle soruyorum.
Hayal gücümüzü çalıştırmamız kâfi.
Geçenlerde, Türk-Amerikan bağlantılarına uzmanlık seviyesinde vakıf bir dostum sorunun karşılığını verdi ve dedi ki, “Afganlar Kabil Havaalanı’nda Amerikan uçaklarının değil Türk uçaklarının peşinden koşacaklar ve havadaki Türk uçaklarının iniş kadrolarından düşerek çakılacaklardı…”
Bu feci görüntüler da dünyaya Türkiye’nin Kabil Havaalanı işgüzarlığının kararı olarak yansıtılacaktı.
ABD ve Türkiye dahil NATO müttefiklerinin Afganistan’da kurdukları rejimin Amerikan birliklerinin ülkeden çekilmesi tamamlanmadan çökmesinde ülkem ismine bir teselli buluyorum.
Taliban Kabil’e üç ay daha sonra girseydi, Türkiye Kabil Havaalanı’nda yaşanması mukadder faciadan ötürü memleketler arası seviyede muazzam bir siyasi prestij ve inandırıcılık kaybına uğrayacaktı. her neyse ki Amerika, hazırladığı son ile ülkemizdilk evvel kendisi yüz yüze geldi.
Ankara Amerikalılarla anlaşabilir, Taliban’la da anlaşabilir; lakin, ilişkin olduğu kültürün en karanlık ortaçağının temsilcisi Taliban’ın, üstündeki kirli gömleği çıkardığına ve değiştiğine Afganları ikna edemez.
Görünüme bakın: Taliban’ın zulmünden kaçmak için Amerikan uçaklarının altına yatacak kadar gözünü karartmış binlerce Afgan, Amerikalıların geride bıraktığı silahları kuşanarak Afgan başşehrine giren Taliban ve 26 Ağustos’ta IŞİD’in “Horasan” kolunun Kabil Havaalanı’na düzenlediği kanlı terör saldırıları…
Birkaç güne sığan bu hadiseler ABD’nin geride nasıl bir Afganistan bıraktığının fotoğrafını veriyor:
Durumu ve fıtratından ötürü Afganistan’ın tamamında egemenlik kurması mümkün olmayan, hâkim olduğu bölgelerde de istikrar ve güvenlik sağlaması imkânsız bir Taliban…
ötürüsıyla modüllere bölünmüş, daima iç savaş halinde bir Afganistan…
Ve bu Afganistan’da, bilhassa de Kabil’de aktifliğini artırması beklenen bir IŞİD-Horasan terör örgütü…
Mevzunun uzmanları, Taliban’ın 1996-2001 içindeki birinci iktidar periyodunda Afganistan’da üslenen El Kural ile olduğu üzere bu kere IŞİD’le de düzgün bağlar ortasında olmasının beklenemeyeceğini vurguluyorlar. 2015’te kurulan IŞİD-Horasan da El Düstur üzere selefi bir terör örgütü lakin El Kaide’den farklı olarak alan tutma eğiliminde; bu niçinle Taliban’la çatışıyor.
Dahası, IŞİD-Horasan Türkiye’ye tehdittir. İstanbul’da, Haziran 2016’daki Atatürk Havalimanı ve 2017 yılbaşı gecesi terör ataklarının gerisinde bu örgüt vardı.
ABD ve NATO çekildikten daha sonra Afganistan artık milletlerarası cihatçılar için hayli daha cazip bir üslenme alanı haline geliyor.
ABD Afganistan’ı ve buradaki binlerce cihatçı teröristi global ve bölgesel muarızları olan Çin, Rusya ve İran’la baş başa bırakıp gitti. Bu ülkeler Afganistan’ın hudut komşuları. Bilhassa de Uygur problemi yüzünden selefi terörizmin global gayesi haline gelme yolundaki Çin açısından durum harikulâde rahatsız edici olmalıdır.
İlaveten, evvela bu ülkelerin bir de “Amerikan silahları problemi” olacak. 31 Ağustos tarihindeki Washington Post’ta ABD’nin Afganistan’a 20 yılda 24 milyar dolarlık silah ve askeri teçhizat aktardığı yazıyordu. Artık Taliban, Amerikan silahlarının arta kalanından bir kısmını parayı bastırana satacak. Yakında Avrasya coğrafyasındaki terör örgütlerinin çağdaş Amerikan silahlarıyla donandığını bakılırsaceğiz.
Özetle, gerisine Katar’ı da alarak, Taliban’dan Kabil Havaalanı’nda bakılırsav isteyen Ankara’yı bekleyen Afganistan işte bu biçimde, kaotik ve tehditlerle dolu bir ülke.
Davulun sesinin uzaktan beğenilen geldiği üzere, iktidar müteahhitlerine Afganistan’da parasını Katar’ın ödeyeceği projeler dağıtmak da o denli.
Ayrıyeten Taliban derken, bir tane Taliban yok; Paştun aşiretlerinin farklı biçimlerde değişen tesirleri altındaki “Talibanlar” var. Kısacası, Taliban’ın tamamını şad ve mesut etmek de sıkıntı.
Biz bir daha de kolay anlaşılır olmak için “Taliban” demeye devam edelim. Ancak bu Taliban’ın bir müesses nizam kuramayacağını da önbakılırsalim.
Bu Taliban, Kabil Havaalanı’nın güvenliğini Türkiye’ye bırakmak istemiyor. Taliban’a göre Türkiye, havaalanının yalnızca teknik işlerinden ve idaresinden sorumlu olmalıymış.
Pekala Türk işçinin güvenliği Taliban’a emanet edilebilir mi? elbette ki hayır; gaflet ortasında bile olsa Türkiye’deki iktidarın buna evet diyeceğini sanmıyorum.
İşte Afganistan’ın bu kaidelerinde Ankara’nın Kabil Havaalanı nazaranvine istekle talip görünmesinin salim akıl ve mantıkla açıklanabilecek, sahiden de ikna edici niçinleri var mıdır?
İktidarın kendince ikna edici makul münasebetleri var ise, bunları en yetkili ağızdan çabucak hemen duymadık. Kabil Havaalanı nazaranvi Türkiye’nin güvenliğine ve halkının refahına ne üzere bir katkı sağlayacak ve bu katkı ülkeyi tehlikeye atmaya bedel mi, bu bir zaruret midir, nitekim bilmek isterdik.
Madem şahsen iktidar merakımızı gidermiyor, bu biçimde iktidarın aynasına, yani medyasına bakmak gerek.
Açıkçası, iktidarın aynasında da baş karışıklığı değilse okuru aptal yerine koymanın, ikna edici argüman bulmak konusunda kifayetsizliğin ve hatta gafletin mevcut olduğunu görüyorum.
Baş karışıklığı değilse okuru aptal yerine koyma halinin çarpıcı örneği Sabah gazetesinin internet sitesinde 1 Eylül’de servis edilen “haber”in başlığına yansımıştı: “Bir devranın sonu! 20 yıllık Afganistan işgali bitti”.
İlahi Sabah! Bu bir işgalse, AKP Türkiye’si Kabil’de 2002-2015 içinde konuşlandırdığı askeri birliği ve “eyalet bir daha inşa timleri” ile de bu işgalin her bakımdan kesimi değil miydi? Eski Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin’in Kabil’de “NATO Afganistan Kıdemli Sivil Temsilcisi” olarak nazaranv yaptığı 2003-2006 yılları içinde “CeHaPe” mi iktidardaydı?
bir daha Sabah’tan bu kere bir köşe yazısı… Şebnem Bursalı imzalı yazının başlığı, “Afganistan’da ne işimiz var diyenlere…” olunca okudum doğal. Ben de ne işimiz olduğunu merak ediyorum zira.
Muharririn temsil ettiği görüşe nazaran, Babür İmparatorluğu ve Gazneliler’in Afganistan’da kurulması, Mustafa Kemal Atatürk’ün çabucak hemen 1921’de “Türk-Afgan Dostluk Anlaşması”nı imzalaması bugünkü Afganistan’da işimizin olmasının tarihî argümanı…
“ABD, Hindistan, Çin, Rusya ve İran içindeki büyük oyunu denetim etmek” de stratejik hedefmiş.
Müelliften Afganistan’ın “Ortadoğu’dan daha sonraki en büyük güç kaynaklarına sahip olduğunu” öğreniyoruz. Yanlışsız değil sanırım lakin ekonomik argüman da bu.
hiç bir ikna edici değil. Kof argümanlar.
Ve geliyoruz zurnanın zırt dediği yere. Şu cümlelere dikkat:
“Bütün bunların dışında, dünya uyuşturucu ticaretinin yarısının Afganistan’da döndüğü gerçeğini unutmayalım. 5 milyar dolarlık bu ticaret bu topraklarda üretiliyor ve ABD’liler ilaç sanayiine milyarlarca liralık uyuşturucu unsur teminini burayı denetim ederek yaptı.”
“5 milyar dolarlık uyuşturucu”, Şebnem Bursalı’nın ferdî olarak kapıldığı bir “Afganistan cazibesi” midir, doğrusu bilmek isterdim. İktidar medyasının “amiral gemisi” Sabah’ta bir köşe muharriri Kabil Havaalanı misyonu için “uyuşturucu argümanı”nı ileri sürerse, ülkesinin memleketler arası prestiji için kaygılanan bir vatandaş olarak ben, bunun o müellifin şahsî görüşü olmasını tercih ederim.
Başka taraftan Katar dayanaklı medyaya mensup iktidar yandaşlarının da dillendirdiği, artık basitlaşmış argümanlar da var; “Havalimanında olmanın siyasi güç getirmesi, Taliban’la Batı içinde arabulucu rolü oynamak” üzere.
AKP Türkiye’sinin yıllardır izlemiş olduğu yanlış ve saplantılı dış siyaset kararında dünyada genel manada siyasi güç yitirdiği ve bu niçinle “güç açlığı” çektiği yanlışsız.
Umarım iktidarın bu açlık duygusu Türkiye’yi yakın geçmişteki yanılgılarının yenidenına sürüklemez ve Afganistan’da belanın içine sokmaz.
Natürel bir de iktidarın lisana getirmek istemediği, gizli tutulan bir “ideolojik argüman” var ki, o da Taliban’a duyulan utangaç muhabbettir.
Derindeki sorunumuz de bu.
Türkiye ne yapıp etmeli “Taliban destekçisi” olarak görünmemeyi başarmalıdır.
Kabil Havaalanı’nda şahit olduğumuz insanlık trajedisinden hareketle soruyorum.
Hayal gücümüzü çalıştırmamız kâfi.
Geçenlerde, Türk-Amerikan bağlantılarına uzmanlık seviyesinde vakıf bir dostum sorunun karşılığını verdi ve dedi ki, “Afganlar Kabil Havaalanı’nda Amerikan uçaklarının değil Türk uçaklarının peşinden koşacaklar ve havadaki Türk uçaklarının iniş kadrolarından düşerek çakılacaklardı…”
Bu feci görüntüler da dünyaya Türkiye’nin Kabil Havaalanı işgüzarlığının kararı olarak yansıtılacaktı.
ABD ve Türkiye dahil NATO müttefiklerinin Afganistan’da kurdukları rejimin Amerikan birliklerinin ülkeden çekilmesi tamamlanmadan çökmesinde ülkem ismine bir teselli buluyorum.
Taliban Kabil’e üç ay daha sonra girseydi, Türkiye Kabil Havaalanı’nda yaşanması mukadder faciadan ötürü memleketler arası seviyede muazzam bir siyasi prestij ve inandırıcılık kaybına uğrayacaktı. her neyse ki Amerika, hazırladığı son ile ülkemizdilk evvel kendisi yüz yüze geldi.
Ankara Amerikalılarla anlaşabilir, Taliban’la da anlaşabilir; lakin, ilişkin olduğu kültürün en karanlık ortaçağının temsilcisi Taliban’ın, üstündeki kirli gömleği çıkardığına ve değiştiğine Afganları ikna edemez.
Görünüme bakın: Taliban’ın zulmünden kaçmak için Amerikan uçaklarının altına yatacak kadar gözünü karartmış binlerce Afgan, Amerikalıların geride bıraktığı silahları kuşanarak Afgan başşehrine giren Taliban ve 26 Ağustos’ta IŞİD’in “Horasan” kolunun Kabil Havaalanı’na düzenlediği kanlı terör saldırıları…
Birkaç güne sığan bu hadiseler ABD’nin geride nasıl bir Afganistan bıraktığının fotoğrafını veriyor:
Durumu ve fıtratından ötürü Afganistan’ın tamamında egemenlik kurması mümkün olmayan, hâkim olduğu bölgelerde de istikrar ve güvenlik sağlaması imkânsız bir Taliban…
ötürüsıyla modüllere bölünmüş, daima iç savaş halinde bir Afganistan…
Ve bu Afganistan’da, bilhassa de Kabil’de aktifliğini artırması beklenen bir IŞİD-Horasan terör örgütü…
Mevzunun uzmanları, Taliban’ın 1996-2001 içindeki birinci iktidar periyodunda Afganistan’da üslenen El Kural ile olduğu üzere bu kere IŞİD’le de düzgün bağlar ortasında olmasının beklenemeyeceğini vurguluyorlar. 2015’te kurulan IŞİD-Horasan da El Düstur üzere selefi bir terör örgütü lakin El Kaide’den farklı olarak alan tutma eğiliminde; bu niçinle Taliban’la çatışıyor.
Dahası, IŞİD-Horasan Türkiye’ye tehdittir. İstanbul’da, Haziran 2016’daki Atatürk Havalimanı ve 2017 yılbaşı gecesi terör ataklarının gerisinde bu örgüt vardı.
ABD ve NATO çekildikten daha sonra Afganistan artık milletlerarası cihatçılar için hayli daha cazip bir üslenme alanı haline geliyor.
ABD Afganistan’ı ve buradaki binlerce cihatçı teröristi global ve bölgesel muarızları olan Çin, Rusya ve İran’la baş başa bırakıp gitti. Bu ülkeler Afganistan’ın hudut komşuları. Bilhassa de Uygur problemi yüzünden selefi terörizmin global gayesi haline gelme yolundaki Çin açısından durum harikulâde rahatsız edici olmalıdır.
İlaveten, evvela bu ülkelerin bir de “Amerikan silahları problemi” olacak. 31 Ağustos tarihindeki Washington Post’ta ABD’nin Afganistan’a 20 yılda 24 milyar dolarlık silah ve askeri teçhizat aktardığı yazıyordu. Artık Taliban, Amerikan silahlarının arta kalanından bir kısmını parayı bastırana satacak. Yakında Avrasya coğrafyasındaki terör örgütlerinin çağdaş Amerikan silahlarıyla donandığını bakılırsaceğiz.
Özetle, gerisine Katar’ı da alarak, Taliban’dan Kabil Havaalanı’nda bakılırsav isteyen Ankara’yı bekleyen Afganistan işte bu biçimde, kaotik ve tehditlerle dolu bir ülke.
Davulun sesinin uzaktan beğenilen geldiği üzere, iktidar müteahhitlerine Afganistan’da parasını Katar’ın ödeyeceği projeler dağıtmak da o denli.
Ayrıyeten Taliban derken, bir tane Taliban yok; Paştun aşiretlerinin farklı biçimlerde değişen tesirleri altındaki “Talibanlar” var. Kısacası, Taliban’ın tamamını şad ve mesut etmek de sıkıntı.
Biz bir daha de kolay anlaşılır olmak için “Taliban” demeye devam edelim. Ancak bu Taliban’ın bir müesses nizam kuramayacağını da önbakılırsalim.
Bu Taliban, Kabil Havaalanı’nın güvenliğini Türkiye’ye bırakmak istemiyor. Taliban’a göre Türkiye, havaalanının yalnızca teknik işlerinden ve idaresinden sorumlu olmalıymış.
Pekala Türk işçinin güvenliği Taliban’a emanet edilebilir mi? elbette ki hayır; gaflet ortasında bile olsa Türkiye’deki iktidarın buna evet diyeceğini sanmıyorum.
İşte Afganistan’ın bu kaidelerinde Ankara’nın Kabil Havaalanı nazaranvine istekle talip görünmesinin salim akıl ve mantıkla açıklanabilecek, sahiden de ikna edici niçinleri var mıdır?
İktidarın kendince ikna edici makul münasebetleri var ise, bunları en yetkili ağızdan çabucak hemen duymadık. Kabil Havaalanı nazaranvi Türkiye’nin güvenliğine ve halkının refahına ne üzere bir katkı sağlayacak ve bu katkı ülkeyi tehlikeye atmaya bedel mi, bu bir zaruret midir, nitekim bilmek isterdik.
Madem şahsen iktidar merakımızı gidermiyor, bu biçimde iktidarın aynasına, yani medyasına bakmak gerek.
Açıkçası, iktidarın aynasında da baş karışıklığı değilse okuru aptal yerine koymanın, ikna edici argüman bulmak konusunda kifayetsizliğin ve hatta gafletin mevcut olduğunu görüyorum.
Baş karışıklığı değilse okuru aptal yerine koyma halinin çarpıcı örneği Sabah gazetesinin internet sitesinde 1 Eylül’de servis edilen “haber”in başlığına yansımıştı: “Bir devranın sonu! 20 yıllık Afganistan işgali bitti”.
İlahi Sabah! Bu bir işgalse, AKP Türkiye’si Kabil’de 2002-2015 içinde konuşlandırdığı askeri birliği ve “eyalet bir daha inşa timleri” ile de bu işgalin her bakımdan kesimi değil miydi? Eski Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin’in Kabil’de “NATO Afganistan Kıdemli Sivil Temsilcisi” olarak nazaranv yaptığı 2003-2006 yılları içinde “CeHaPe” mi iktidardaydı?
bir daha Sabah’tan bu kere bir köşe yazısı… Şebnem Bursalı imzalı yazının başlığı, “Afganistan’da ne işimiz var diyenlere…” olunca okudum doğal. Ben de ne işimiz olduğunu merak ediyorum zira.
Muharririn temsil ettiği görüşe nazaran, Babür İmparatorluğu ve Gazneliler’in Afganistan’da kurulması, Mustafa Kemal Atatürk’ün çabucak hemen 1921’de “Türk-Afgan Dostluk Anlaşması”nı imzalaması bugünkü Afganistan’da işimizin olmasının tarihî argümanı…
“ABD, Hindistan, Çin, Rusya ve İran içindeki büyük oyunu denetim etmek” de stratejik hedefmiş.
Müelliften Afganistan’ın “Ortadoğu’dan daha sonraki en büyük güç kaynaklarına sahip olduğunu” öğreniyoruz. Yanlışsız değil sanırım lakin ekonomik argüman da bu.
hiç bir ikna edici değil. Kof argümanlar.
Ve geliyoruz zurnanın zırt dediği yere. Şu cümlelere dikkat:
“Bütün bunların dışında, dünya uyuşturucu ticaretinin yarısının Afganistan’da döndüğü gerçeğini unutmayalım. 5 milyar dolarlık bu ticaret bu topraklarda üretiliyor ve ABD’liler ilaç sanayiine milyarlarca liralık uyuşturucu unsur teminini burayı denetim ederek yaptı.”
“5 milyar dolarlık uyuşturucu”, Şebnem Bursalı’nın ferdî olarak kapıldığı bir “Afganistan cazibesi” midir, doğrusu bilmek isterdim. İktidar medyasının “amiral gemisi” Sabah’ta bir köşe muharriri Kabil Havaalanı misyonu için “uyuşturucu argümanı”nı ileri sürerse, ülkesinin memleketler arası prestiji için kaygılanan bir vatandaş olarak ben, bunun o müellifin şahsî görüşü olmasını tercih ederim.
Başka taraftan Katar dayanaklı medyaya mensup iktidar yandaşlarının da dillendirdiği, artık basitlaşmış argümanlar da var; “Havalimanında olmanın siyasi güç getirmesi, Taliban’la Batı içinde arabulucu rolü oynamak” üzere.
AKP Türkiye’sinin yıllardır izlemiş olduğu yanlış ve saplantılı dış siyaset kararında dünyada genel manada siyasi güç yitirdiği ve bu niçinle “güç açlığı” çektiği yanlışsız.
Umarım iktidarın bu açlık duygusu Türkiye’yi yakın geçmişteki yanılgılarının yenidenına sürüklemez ve Afganistan’da belanın içine sokmaz.
Natürel bir de iktidarın lisana getirmek istemediği, gizli tutulan bir “ideolojik argüman” var ki, o da Taliban’a duyulan utangaç muhabbettir.
Derindeki sorunumuz de bu.
Türkiye ne yapıp etmeli “Taliban destekçisi” olarak görünmemeyi başarmalıdır.