A
admin
Guest
Mehmet Sevim | [email protected]
Arkeolog, Sanat Tarihçisi, Nümismat/Anadolu Medeniyetleri Müzesi
Kızılcahamam ilçesi, ormanları ve termal su kaynaklarıyla Ankara’nın Karadeniz’e açılan kapısı üzeredir. Kızılcahamam ile Çamlıdere ilçelerinin hudutları ortasında kalan 2000 kilometrekare alan, 2010 yılında jeopark olarak belirlendi. Köroğlu Dağlarının volkanik faaliyetleriyle şekillenen alanda, 250 jeosit (eski yahut şimdiki bir jeolojik olayı, süreci, özelliği temsil eden mineral, kaya, fosil, istif, yapı, arazi yahut yer şekli) bulunuyor. Turizme açık olan jeositlerden biri de Mahkemeağcin Mahallesi. Mahkemeağcin Mahallesi’ni tanıtmaya, farklı isminin nereden geldiğini açıklayarak başlamak gerekir. Arkeolojik buluntular Osmanlı Dönemi’nde burada hayatın devam ettiğini gösteriyor. Köyün birinci ismi, “Muhkim yahut Muhkem Akça İn” olarak biliniyor. “Sağlamlaştırılmış yahut sağlam/ korunaklı beyaz in” manasına gelen bu isim, bölgeyi tanımlarken ortaya çıkmış, daha sonradan isme dönüşmüş olabilir. Köyün yaslandığı zirvenin batı yüzünü kaplayan beyaz renkli tüf kayaya oyulmuş yerler, bu tanımlamanın sebebini açıkça ortaya koyuyor.
Galat Periyodu
Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin bölgede yaptığı yüzey araştırmaları ve arkeolojik çalışmalar, Mahkemeağcin ve etrafının geçmişinin Helenistik Dönem’e kadar uzandığını gösteriyor. Köyün yakınlarında bulunup köy mescidinin önüne konulan, M.Ö. 2. yüzyıla tarihlenen mermer modülündeki kısa yazıttan burada Galatların yaşadığı anlaşılıyor. Mahkemeağcin’de bu yazıt haricinde Galat Dönemi’ne ilişkin arkeolojik kalıntıya çabucak hemen rastlanmadı. Anadolu’ya Bithynia hükümdarının yardım daveti üzerine üç koldan giren Galatların bir uzunluğu Eskişehir-Pessinus’u, bir uzunluğu Ankara’yı, bir uzunluğu da Yozgat-Tavion’u merkez yapmışlar. M.S. 5. yüzyıla kadar Kelt lisanını konuşan Galatlar, vakit içinde Helenleşmiş, ondan sonrasında siyasi birliğini kaybederek Roma İmparatorluğu hâkimiyetine girmişler.
Bizans Devri
Kaynak taramalarında yerleşimin bulunduğu bölgede “Legna” isminde bir istasyona rastlanıyor. Latince olan bu isim, “yakacak odun” ya da “odunluk” manasına geliyor. İstasyon olarak tanımlanan bu yer konaklama alanı, askeri kışla ya da garnizon olarak kullanılmış olabilir. Hristiyanlığı kabul eden Galatların, Bizans Dönemi’nde de kendi bölgelerinde yaşamaya devam ettikleri söylenebilir.
İki katlı anıtsal yerler
Mahkemeağcin Kaya Yerleşimi, köyün yaslandığı volkanik tüften oluşan doruğun batı yüzüne oyulmuş, iki katlı anıtsal yerlerden oluşuyor. Üst katta yüksek tavanlı idari yerler, konaklama odaları, şapel, dini merasim salonu ve bir mezar odası bulunuyor. Alt katta ise şarap ya da sirke üretmek için kullanılan üzüm işlikleri ile mahzenler ve bir mezar odası yer alıyor. Küçük sayılabilecek bir yerleşimde yan yana bu kadar işlik ve depolama alanı ile dinî ve idarî yerin olması, üretimin merkezî bir otorite tarafınca yönetildiğini kanıtlıyor.
Latin Krallığı ilişkisi
Anıtsal boyutlarda açılmış yerler, günümüze kadar kullanılmaya devam ettiğinden tarihleme yapmak için mimari bezemeler ve duvarlara kazılan haç motifleri haricinde neredeyse hiç data elde edilemedi. şimdi her odada bulunan Latin ve Malta haçı kabartmaları, kaya yerleşiminin dinî bir fonksiyonu olduğunu gösteriyor. Yerleşimin hac yollarına olan yakınlığı sebebiyle birebir güzergâhtaki kentlerle bağlantılı olduğu ya da 4. Haçlı Seferi’nin ardından kurulan İstanbul Latin Krallığı ile ilişkili olabileceği düşünülüyor. Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurulması ve baskıları kararı Bizans İmparatorluğu, Avrupa’dan dayanak istemek zorunda kalmış; gerisi arkasına gelen Haçlı Seferleriyle kendi hâkimiyetini kaybedecek hale gelmişti. 4. Haçlı Seferi daha sonrası, Bizans idaresi İznik’e çekilmiş, 1204-1261 yılları içinde 57 yıl süren, Haçlıların kurduğu İstanbul Latin Krallığı devri başlamıştı. Mahkemeağcin ve civarındaki bu işlikler, yazılı kaynaklarda İznik İmparatorluğu’nun sonları içerisinde görülse de muhtemelen Latin ticaret ağına hizmet etti. Bu durumda ticareti elinde tutan Latinlerin, Anadolu coğrafyasındaki tesir alanlarının bu bölgeye kadar ulaştığı; büyük olasılıkla, buradaki şarap üretiminin destekleyicisi ve şarap ticaretinin tedarikçilerinin Venedikliler olduğu söylenebilir. Bu sebeplerden yapıları 11. yüzyıl ile 13. yüzyıl başlarına tarihlemek daha gerçek olacaktır.
Osmanlı Devri
Mahkemeağcin ve etrafında Osmanlı Dönemi’ne ilişkin lakin birkaç konut tamirat geçirerek günümüze ulaşabilmiştir. Mahkemeağcin ve 5 kilometre uzağındaki üzüm işliklerinde bulunan 19. yüzyıla ilişkin seramik modülleri, Osmanlı Dönemi’ndeki ömür izlerini kanıtlıyor. Geç periyotlarda birtakım yerlerin yerine açılan çukurların, yiyecek depolama yahut alet dolabı üzere kullanıldığı anlaşılıyor. Birtakım odalarda duvar ve sedirlerin içlerinin oyularak hayvan yemliği yapılması, duvarlarda hayvan bağlama deliklerinin bulunması, yerlerin uzun vakit ahır olarak kullanıldığını gösteriyor.
Onarım çalışması
Mahkemeağcin’de ortaya çıkarılan kaya yerleşiminin onarım çalışmalarına başlandı. Güneş ve yağmurdan olumsuz etkilenen tüf kaya yapısını bu etkenlerden korumak, ayakta kalmasını sağlamak için gerekli proje hazırlıkları yapılıyor. Kızılcahamam ve etrafında bulunan Roma ve Bizans Dönemi’ne ilişkin fazlaca sayıdaki arkeolojik eser, ilçe merkezindeki müzede sergileniyor. Kızılcahamam-Çamlıdere Jeoparkı’nın en farklı kısmı olan Mahkemeağcin’in diğer bir özelliği de balıkçıl kuşların göç yolu üzerinde olması. Her yıl mayıs-haziran aylarında buraya gelen kuşlar, evvelki yuvalarını kullanıyor, birinci defa gelenler ise yeni yuvalar yapıyor. Yavrularını uçuruncaya kadar burada kalan balıkçıl kuşlar, su kaynakları kuruyunca yöreden ayrılıyor. Tarih, tabiat ve jeoloji gezisi yapmak isterseniz yolunuzu Kızılcahamam-Çamlıdere Jeoparkı’na, bilhassa de Mahkemeağcin’e düşürmenizi katiyen tavsiye ederiz.
Çöpteki bilgi bankası
Neolitik Dönem’den Erken Roma’ya kadar kesintisiz yerleşim yeri olarak kullanılan Tatarlı Höyük’te 4 bin yıl öncesine ilişkin çöp çukuru gün yüzüne çıkarıldı. Çukurova’nın en büyük yerleşim yerlerinden biri olan Tatarlı Höyük’teki hafriyatlar, Çukurova Üniversitesi’nden Doç. Dr. Serdar Girginer başkanlığındaki takım tarafınca 2007’den bu yana sürdürülüyor. Adana’nın Ceyhan ilçesinde yer alan höyükte devam eden hafriyatlarda bu dönem M.Ö. 2. binin birinci yarısına tarihlenen, Orta Tunç Çağı’nda kullanılan çöp çukuru bulundu. Arkeologlar çalışmalarının ilerleyen kısmında çöp çukuruna ilişkin daha fazla ayrıntı elde etmeyi hedefliyor. Doç. Dr. Girginer, “Çöp çukurları biz arkeologların yerde hayli sevdiği oluşumlardır. O periyodun insanları kırılan her şeyi, yediği, içtiği her şeyin artıklarını çöpe atabiliyor. 4 bin yıl önceye ilişkin bir çöp çukuru, ortasında o devrin insanlarının kullandığı kap kaçak modülleri ve kült eşyaları da bulunmaya başladı. Çöplükler epeyce kıymetli bilgi bankasıdır, yedikleri bitkileri, hayvanları, kullandıkları eşyaları her şeyi bize verir.”
Perre’de bağcılığın izleri
Kommagene Krallığı’nın beş büyük kentinden biri olan Adıyaman’daki Perre Antik Kenti’nde 1400 yıllık şarap işliğine rastlanıldı. Perre Antik Kenti’nde 2001 yılında başlayan ve aralıklarla süren hafriyat çalışmalarında bu yıl tarihi Roma çeşmesi, büyük blokal taşlar, su kanalları ve çeşitli mimari yapılar ortaya çıkarıldı. Müze Müdürü Mehmet Alkan, Perre Antik Kenti’nin bağcılıkta kıymetli bir yere sahip olduğunu söylemiş oldu. Kentin orta kısmında Roma çeşmesinin kuzey kısmında başlattıkları hafriyatlarda M.S. 6. yüzyıl ile tarihlenen işlik tespit ettiklerini lisana getiren Alkan, “Bu işlik 2×2 metre ebadında olup yaklaşık 2 metre 50 santim uzunluğuna sahip. 40 dönümlük alanda üzüm hasadının yapılmasıyla birlikte, burada üzümler ezildikten daha sonra yaklaşık 3 ila 4 ton üzüm suyunun biriktirildiği işlik olarak ortaya çıkıyor” dedi. Perre Antik Kenti’nde bağcılığın kıymetli gelir kaynağı olduğunu söz eden Alkan, “9 yerde şarap işliğinin tespit edilmesi ve çabucak kentin orta kısmında devasa bir işliğin tespit edilmesi bağcılığın burada kıymetli olduğunu göstermektedir” diye konuştu.
Boncuklu Tarla’da 12 bin yıllık tapınak gün yüzüne çıkarıldı
Mardin’in Dargeçit ilçesindeki Boncuklu Tarla’da 12 bin yıllık olduğu düşünülen tapınak ortaya çıkarıldı. Sümer, Akad, Hitit, Urartu, Roma, Selçuklu ve Osmanlı’nın da ortalarında yer aldığı 25 medeniyete mesken sahipliği yapan alanda, 2012 yılında başlatılan arkeolojik kazıların dördüncü dönemi tamamlandı. Höyükte bugüne kadar, mimari kalıntı, mesken, özel yapı, kamu binaları ile mezarlarda 130 bireye ilişkin iskeletler, 100 bini aşkın boncuk ve Neolitik Dönem’e ilişkin 11 bin 300 yıla tarihlendiği düşünülen tapınak gün yüzüne çıkarıldı. Boncuklu Tarla’da son olarak 12 bin yıllık olduğu kestirim edilen tapınağın gün yüzüne çıkarılması heyecan yarattı. Hafriyat Lideri Doç. Dr. Ergül Kodaş, tapınağa ait şu ayrıntıları verdi: “İçerisinde ocakları ve sunakları var. Ayrıyeten birtakım sunaklar içerisinde de boğa başlarının şuurlu olarak bırakılmış olduğunu bakılırsabiliyoruz. Bulunan yapı hem Göbeklitepe ile birebir vakitte bölgede bu periyoda ilişkin yapılarla benzeri özellikler taşıyor. Yapının kendine mahsus bir mimari üslubu, formu ve iç düzenlemesi var. Bu özellikleriyle gibisi öteki bir yerde var diyemeyiz. 12 bin yıla tarihlenen bir tapınak olduğunu söyleyebiliriz.”
Antik tiyatroda bir birinci
Smyrna Antik Kenti Hafriyat Lideri Doç. Dr. Akın Ersoy, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi ismine antik kentte yürütülen çalışmalarda hiç beklemedikleri buluntularla karşılaştıklarını söylemiş oldu. Hafriyat sırasında “latrina”ya (tuvalet) rastladıklarını tabir eden Ersoy, “Bizim bildiğimiz tiyatroların yakınlarında, gelen izleyicilere hizmet eden latrinalar var lakin bu biçimde tiyatronun sahne binası içerisinde bir yerin tuvalet olarak kullanılıyor olması bir ilk” sözlerini kullandı. Ersoy, latrinanın 12-13 kişinin bir arada kullanabileceği, “U planlı” oturma tertibine sahip bir tuvalet olduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Çok sayıda kişinin bir ortada bu tuvaleti kullanımı bununla birlikte toplumsallaşmayı de birlikteinde getiriyordu. Yalnızca sahne binasında çalışan ve bir daha tiyatroda performans gösteren sanatkarlar tarafınca kullanıldığını düşünüyoruz. Zira sahne binası seyirciye kapalı. Bunu ‘sanatçı tuvaleti’ olarak pahalandırmak mümkündür. Bu da Akdeniz coğrafyasındaki tiyatrolarda bir birinci vakit içinderda karşımıza çıkıyor.” Ersoy, tiyatronun tarihinin M.Ö 2. yüzyıla dayandığını, latrinanın ise M.S. 2. yüzyılda tiyatroda yapılan büyük çaplı değişiklikler sırasında inşa edildiğini değerlendirdiklerini belirtti.
Arkeolog, Sanat Tarihçisi, Nümismat/Anadolu Medeniyetleri Müzesi
Kızılcahamam ilçesi, ormanları ve termal su kaynaklarıyla Ankara’nın Karadeniz’e açılan kapısı üzeredir. Kızılcahamam ile Çamlıdere ilçelerinin hudutları ortasında kalan 2000 kilometrekare alan, 2010 yılında jeopark olarak belirlendi. Köroğlu Dağlarının volkanik faaliyetleriyle şekillenen alanda, 250 jeosit (eski yahut şimdiki bir jeolojik olayı, süreci, özelliği temsil eden mineral, kaya, fosil, istif, yapı, arazi yahut yer şekli) bulunuyor. Turizme açık olan jeositlerden biri de Mahkemeağcin Mahallesi. Mahkemeağcin Mahallesi’ni tanıtmaya, farklı isminin nereden geldiğini açıklayarak başlamak gerekir. Arkeolojik buluntular Osmanlı Dönemi’nde burada hayatın devam ettiğini gösteriyor. Köyün birinci ismi, “Muhkim yahut Muhkem Akça İn” olarak biliniyor. “Sağlamlaştırılmış yahut sağlam/ korunaklı beyaz in” manasına gelen bu isim, bölgeyi tanımlarken ortaya çıkmış, daha sonradan isme dönüşmüş olabilir. Köyün yaslandığı zirvenin batı yüzünü kaplayan beyaz renkli tüf kayaya oyulmuş yerler, bu tanımlamanın sebebini açıkça ortaya koyuyor.
Galat Periyodu
Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin bölgede yaptığı yüzey araştırmaları ve arkeolojik çalışmalar, Mahkemeağcin ve etrafının geçmişinin Helenistik Dönem’e kadar uzandığını gösteriyor. Köyün yakınlarında bulunup köy mescidinin önüne konulan, M.Ö. 2. yüzyıla tarihlenen mermer modülündeki kısa yazıttan burada Galatların yaşadığı anlaşılıyor. Mahkemeağcin’de bu yazıt haricinde Galat Dönemi’ne ilişkin arkeolojik kalıntıya çabucak hemen rastlanmadı. Anadolu’ya Bithynia hükümdarının yardım daveti üzerine üç koldan giren Galatların bir uzunluğu Eskişehir-Pessinus’u, bir uzunluğu Ankara’yı, bir uzunluğu da Yozgat-Tavion’u merkez yapmışlar. M.S. 5. yüzyıla kadar Kelt lisanını konuşan Galatlar, vakit içinde Helenleşmiş, ondan sonrasında siyasi birliğini kaybederek Roma İmparatorluğu hâkimiyetine girmişler.
Bizans Devri
Kaynak taramalarında yerleşimin bulunduğu bölgede “Legna” isminde bir istasyona rastlanıyor. Latince olan bu isim, “yakacak odun” ya da “odunluk” manasına geliyor. İstasyon olarak tanımlanan bu yer konaklama alanı, askeri kışla ya da garnizon olarak kullanılmış olabilir. Hristiyanlığı kabul eden Galatların, Bizans Dönemi’nde de kendi bölgelerinde yaşamaya devam ettikleri söylenebilir.
İki katlı anıtsal yerler
Mahkemeağcin Kaya Yerleşimi, köyün yaslandığı volkanik tüften oluşan doruğun batı yüzüne oyulmuş, iki katlı anıtsal yerlerden oluşuyor. Üst katta yüksek tavanlı idari yerler, konaklama odaları, şapel, dini merasim salonu ve bir mezar odası bulunuyor. Alt katta ise şarap ya da sirke üretmek için kullanılan üzüm işlikleri ile mahzenler ve bir mezar odası yer alıyor. Küçük sayılabilecek bir yerleşimde yan yana bu kadar işlik ve depolama alanı ile dinî ve idarî yerin olması, üretimin merkezî bir otorite tarafınca yönetildiğini kanıtlıyor.
Latin Krallığı ilişkisi
Anıtsal boyutlarda açılmış yerler, günümüze kadar kullanılmaya devam ettiğinden tarihleme yapmak için mimari bezemeler ve duvarlara kazılan haç motifleri haricinde neredeyse hiç data elde edilemedi. şimdi her odada bulunan Latin ve Malta haçı kabartmaları, kaya yerleşiminin dinî bir fonksiyonu olduğunu gösteriyor. Yerleşimin hac yollarına olan yakınlığı sebebiyle birebir güzergâhtaki kentlerle bağlantılı olduğu ya da 4. Haçlı Seferi’nin ardından kurulan İstanbul Latin Krallığı ile ilişkili olabileceği düşünülüyor. Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurulması ve baskıları kararı Bizans İmparatorluğu, Avrupa’dan dayanak istemek zorunda kalmış; gerisi arkasına gelen Haçlı Seferleriyle kendi hâkimiyetini kaybedecek hale gelmişti. 4. Haçlı Seferi daha sonrası, Bizans idaresi İznik’e çekilmiş, 1204-1261 yılları içinde 57 yıl süren, Haçlıların kurduğu İstanbul Latin Krallığı devri başlamıştı. Mahkemeağcin ve civarındaki bu işlikler, yazılı kaynaklarda İznik İmparatorluğu’nun sonları içerisinde görülse de muhtemelen Latin ticaret ağına hizmet etti. Bu durumda ticareti elinde tutan Latinlerin, Anadolu coğrafyasındaki tesir alanlarının bu bölgeye kadar ulaştığı; büyük olasılıkla, buradaki şarap üretiminin destekleyicisi ve şarap ticaretinin tedarikçilerinin Venedikliler olduğu söylenebilir. Bu sebeplerden yapıları 11. yüzyıl ile 13. yüzyıl başlarına tarihlemek daha gerçek olacaktır.
Osmanlı Devri
Mahkemeağcin ve etrafında Osmanlı Dönemi’ne ilişkin lakin birkaç konut tamirat geçirerek günümüze ulaşabilmiştir. Mahkemeağcin ve 5 kilometre uzağındaki üzüm işliklerinde bulunan 19. yüzyıla ilişkin seramik modülleri, Osmanlı Dönemi’ndeki ömür izlerini kanıtlıyor. Geç periyotlarda birtakım yerlerin yerine açılan çukurların, yiyecek depolama yahut alet dolabı üzere kullanıldığı anlaşılıyor. Birtakım odalarda duvar ve sedirlerin içlerinin oyularak hayvan yemliği yapılması, duvarlarda hayvan bağlama deliklerinin bulunması, yerlerin uzun vakit ahır olarak kullanıldığını gösteriyor.
Onarım çalışması
Mahkemeağcin’de ortaya çıkarılan kaya yerleşiminin onarım çalışmalarına başlandı. Güneş ve yağmurdan olumsuz etkilenen tüf kaya yapısını bu etkenlerden korumak, ayakta kalmasını sağlamak için gerekli proje hazırlıkları yapılıyor. Kızılcahamam ve etrafında bulunan Roma ve Bizans Dönemi’ne ilişkin fazlaca sayıdaki arkeolojik eser, ilçe merkezindeki müzede sergileniyor. Kızılcahamam-Çamlıdere Jeoparkı’nın en farklı kısmı olan Mahkemeağcin’in diğer bir özelliği de balıkçıl kuşların göç yolu üzerinde olması. Her yıl mayıs-haziran aylarında buraya gelen kuşlar, evvelki yuvalarını kullanıyor, birinci defa gelenler ise yeni yuvalar yapıyor. Yavrularını uçuruncaya kadar burada kalan balıkçıl kuşlar, su kaynakları kuruyunca yöreden ayrılıyor. Tarih, tabiat ve jeoloji gezisi yapmak isterseniz yolunuzu Kızılcahamam-Çamlıdere Jeoparkı’na, bilhassa de Mahkemeağcin’e düşürmenizi katiyen tavsiye ederiz.
Çöpteki bilgi bankası
Neolitik Dönem’den Erken Roma’ya kadar kesintisiz yerleşim yeri olarak kullanılan Tatarlı Höyük’te 4 bin yıl öncesine ilişkin çöp çukuru gün yüzüne çıkarıldı. Çukurova’nın en büyük yerleşim yerlerinden biri olan Tatarlı Höyük’teki hafriyatlar, Çukurova Üniversitesi’nden Doç. Dr. Serdar Girginer başkanlığındaki takım tarafınca 2007’den bu yana sürdürülüyor. Adana’nın Ceyhan ilçesinde yer alan höyükte devam eden hafriyatlarda bu dönem M.Ö. 2. binin birinci yarısına tarihlenen, Orta Tunç Çağı’nda kullanılan çöp çukuru bulundu. Arkeologlar çalışmalarının ilerleyen kısmında çöp çukuruna ilişkin daha fazla ayrıntı elde etmeyi hedefliyor. Doç. Dr. Girginer, “Çöp çukurları biz arkeologların yerde hayli sevdiği oluşumlardır. O periyodun insanları kırılan her şeyi, yediği, içtiği her şeyin artıklarını çöpe atabiliyor. 4 bin yıl önceye ilişkin bir çöp çukuru, ortasında o devrin insanlarının kullandığı kap kaçak modülleri ve kült eşyaları da bulunmaya başladı. Çöplükler epeyce kıymetli bilgi bankasıdır, yedikleri bitkileri, hayvanları, kullandıkları eşyaları her şeyi bize verir.”
Perre’de bağcılığın izleri
Kommagene Krallığı’nın beş büyük kentinden biri olan Adıyaman’daki Perre Antik Kenti’nde 1400 yıllık şarap işliğine rastlanıldı. Perre Antik Kenti’nde 2001 yılında başlayan ve aralıklarla süren hafriyat çalışmalarında bu yıl tarihi Roma çeşmesi, büyük blokal taşlar, su kanalları ve çeşitli mimari yapılar ortaya çıkarıldı. Müze Müdürü Mehmet Alkan, Perre Antik Kenti’nin bağcılıkta kıymetli bir yere sahip olduğunu söylemiş oldu. Kentin orta kısmında Roma çeşmesinin kuzey kısmında başlattıkları hafriyatlarda M.S. 6. yüzyıl ile tarihlenen işlik tespit ettiklerini lisana getiren Alkan, “Bu işlik 2×2 metre ebadında olup yaklaşık 2 metre 50 santim uzunluğuna sahip. 40 dönümlük alanda üzüm hasadının yapılmasıyla birlikte, burada üzümler ezildikten daha sonra yaklaşık 3 ila 4 ton üzüm suyunun biriktirildiği işlik olarak ortaya çıkıyor” dedi. Perre Antik Kenti’nde bağcılığın kıymetli gelir kaynağı olduğunu söz eden Alkan, “9 yerde şarap işliğinin tespit edilmesi ve çabucak kentin orta kısmında devasa bir işliğin tespit edilmesi bağcılığın burada kıymetli olduğunu göstermektedir” diye konuştu.
Boncuklu Tarla’da 12 bin yıllık tapınak gün yüzüne çıkarıldı
Mardin’in Dargeçit ilçesindeki Boncuklu Tarla’da 12 bin yıllık olduğu düşünülen tapınak ortaya çıkarıldı. Sümer, Akad, Hitit, Urartu, Roma, Selçuklu ve Osmanlı’nın da ortalarında yer aldığı 25 medeniyete mesken sahipliği yapan alanda, 2012 yılında başlatılan arkeolojik kazıların dördüncü dönemi tamamlandı. Höyükte bugüne kadar, mimari kalıntı, mesken, özel yapı, kamu binaları ile mezarlarda 130 bireye ilişkin iskeletler, 100 bini aşkın boncuk ve Neolitik Dönem’e ilişkin 11 bin 300 yıla tarihlendiği düşünülen tapınak gün yüzüne çıkarıldı. Boncuklu Tarla’da son olarak 12 bin yıllık olduğu kestirim edilen tapınağın gün yüzüne çıkarılması heyecan yarattı. Hafriyat Lideri Doç. Dr. Ergül Kodaş, tapınağa ait şu ayrıntıları verdi: “İçerisinde ocakları ve sunakları var. Ayrıyeten birtakım sunaklar içerisinde de boğa başlarının şuurlu olarak bırakılmış olduğunu bakılırsabiliyoruz. Bulunan yapı hem Göbeklitepe ile birebir vakitte bölgede bu periyoda ilişkin yapılarla benzeri özellikler taşıyor. Yapının kendine mahsus bir mimari üslubu, formu ve iç düzenlemesi var. Bu özellikleriyle gibisi öteki bir yerde var diyemeyiz. 12 bin yıla tarihlenen bir tapınak olduğunu söyleyebiliriz.”
Antik tiyatroda bir birinci
Smyrna Antik Kenti Hafriyat Lideri Doç. Dr. Akın Ersoy, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi ismine antik kentte yürütülen çalışmalarda hiç beklemedikleri buluntularla karşılaştıklarını söylemiş oldu. Hafriyat sırasında “latrina”ya (tuvalet) rastladıklarını tabir eden Ersoy, “Bizim bildiğimiz tiyatroların yakınlarında, gelen izleyicilere hizmet eden latrinalar var lakin bu biçimde tiyatronun sahne binası içerisinde bir yerin tuvalet olarak kullanılıyor olması bir ilk” sözlerini kullandı. Ersoy, latrinanın 12-13 kişinin bir arada kullanabileceği, “U planlı” oturma tertibine sahip bir tuvalet olduğunu belirterek, şunları kaydetti: “Çok sayıda kişinin bir ortada bu tuvaleti kullanımı bununla birlikte toplumsallaşmayı de birlikteinde getiriyordu. Yalnızca sahne binasında çalışan ve bir daha tiyatroda performans gösteren sanatkarlar tarafınca kullanıldığını düşünüyoruz. Zira sahne binası seyirciye kapalı. Bunu ‘sanatçı tuvaleti’ olarak pahalandırmak mümkündür. Bu da Akdeniz coğrafyasındaki tiyatrolarda bir birinci vakit içinderda karşımıza çıkıyor.” Ersoy, tiyatronun tarihinin M.Ö 2. yüzyıla dayandığını, latrinanın ise M.S. 2. yüzyılda tiyatroda yapılan büyük çaplı değişiklikler sırasında inşa edildiğini değerlendirdiklerini belirtti.