Kombucha, Dünya çapında tanınan fermente bir besindir. MÖ 220’de Çin, Kore ve Japonya’da güç verici ve detoks vazifesi bakılırsan bir içecek olarak kullanılmıştır. Kombucha ismi Japonya’da geniş yapraklı deniz yosunu (Laminaria japonica )olan Kombu ismi ile, Japonya’da çay manasına gelen Cha sözlerinin birleşiminden oluşmaktadır. MS 414 yılında Koreli Dr. Kombu, Japon İmparatorunun sindirim rahatsızlıklarını düzeltmek hedefli çayı, Kore’den Japonya’ya götürmüştür. çabucak sonrasında Kombucha çayının kullanması, Rusya, Hindistan ve Avrupa’ya yayılmıştır. Avrupa ülkelerinde de yaygın olarak tüketilen Kombucha çayının ülkemizdeki değeri yeni yeni anlaşılmaktadır.
Kombucha Hazırlanması;
Kombucha hazırlanırken evvela steril cam kapların kullanılması gerekmektedir. Bunun niçini havadan bulaşabilecek küf ve patojen mikroorganizmalardan bulaşı önlemek hedeflidir. Kombucha, genelde kaynayan suya siyah çay yapraklarının ek edilip (1,5 g/L), daha sonrasında ise sükroz(çay şekeri)(150 gr/L) ile tatlandırılıp demlendirilmesiyle oluşur. Demleme sürecinin daha sonrasında çay yaprakları uzaklaştırılır ve bakteri mayaların simbiyotik kültürü SCOBY, ayrıyeten Kombu çayı mantarı ile fermente edilen çayımızdan 100 ml kadarı, bu karışıma eklenir. Hazır Kombucha çayının eklenmesi, ekstraktın uygun pH düzeyini sağlar, bir epeyce sayıda yanlışsız mikroorganizmayı solüsyona başlangıçta eklemek suretiyle, kültürün büyüme sürecini başlatır.Mayalanma süreci, sıcaklığa bağlı olarak, 8- 12 gün devam ettirilmelidir. Oda sıcaklığı ne kadar yüksek olursa, mayalanma o kadar süratli olur. 8-12 günlük mühlet, yalnızca kılavuz olarak verilmektedir. Kombucha külçeşidinin, ılık ve sessiz bir yere gereksinimi vardır ve hiç bir biçimde kıpırdatılmamalıdır. Kültürasyon sıcaklığı 20°C’nin altına düşmemelidir ve 30°C’nin üstüne de çıkmamalıdır. Optimal sıcaklık 23°C-27°C ortasıdır. Kültür, parlak güneş ışığına maruz bırakıldığında ziyan gorebilir, bu niçinle kültürasyon karanlıkta gerçekleştirilmelidir.Çayın yüzeyinde şekillenen mantar alınır ve az ölçüde fermente çayın ortasında saklanır. Son olarak Kombucha çayımızın içime hazır hale gelmesi için tülbentten süzme süreci yapılır. Çay oda sıcaklığına kadar soğuduğunda, solüsyon bir cam, porselen, sırlanmış toprak kap yahut paslanmaz çelik bir kabın içerisine aktarılır. Bu alternatifler içinde cam en uygunudur. Paslanmaz çelik haricindeki başka metal kaplar uygun değildir ve asla kullanılmamalıdırlar. Zira oluşan asit metalle yansımaya girebilir.
Kombucha Tüketimi
Çok kuvvetli probiyotik içeriğe sahip olan Kombuchanın tavsiye edilen günlük tüketim ölçüsü 100-300 ml içinde değişmektedir . Bilhassa yeni tüketmeye başlayanlar için 100 ml kâfi bir ölçüdür. İki-üç haftalık sistemli bir kullanımdan daha sonra rahatsızlığa sebep olmuyor ise günlük 500 ml‘yi aşmayacak biçimde tüketimine devam edilmesinde sakınca yoktur.
Sıhhat Açısından faydaları
Hayvanlarda kombu çayı tüketiminin fizyolojik tesirlerine dair ispatların bulunmasına karşın,insanlar üzerinde çalışmalar olmadığı için kesin sonuçlar verilememektedir. Lakin hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde rastgele bir işlevsel bağırsak hastalığı dahil olmak üzere, gastrointestinal sistem üzerinde tesirli olduğuna dair çalışmalar mevcuttur. Kombuchanın hudut sistemi üzerine tesirleri B kompleks vitaminlerini içermesine ve laksatif tesiri de onun laktik asit içeriğine bağlanmıştır.
Kombuchanın algılamayı artırdığı, zayıflamaya yardım ettiği ve ömrü uzattığı da sav edilmiştir. Yapılan çalışmalarda bir daha Kombuchanın antimikrobiyal, antioksidan, detoksifiye edici, probiyotik özelliği olduğu bildirilmiştir.
Yan Tesirleri
Kombucha çayının yararlı tesirleri kadar ziyanlı tesirlerinden de çalışmalarda bahsedilmiştir. Fakat bu tesirlerin direk Kombucha ile kontağının olup olmadığı bilinmemektedir. Kombuchanın bilinçsizce tüketimi kararı asite hassas olan şahıslarda mide bulantısı, bilhassa birtakım alerjik tepkilerin ve renal yetersizliklerin görülebileceği ve çayın tüketimine son verilmesiyle ya da azaltılmasıyla şikayetlerin düzeldiği bildirilmiştir. Ayrıyeten zayıflamak isteyen bireylerde kombu çayının bilinçsizce tüketimi ,sıvı alımında azalmaya niye olabilmektedir. Kâfi sıvı alamayan bireylerde de iştahsızlığa bağlı besin alımında yetersizlikler olabilmektedir.Hamilelik ve emzirme devrinde kullanım önerilmemektedir. Ayrıyeten, Kombucha alkol içeriğinden dolayı disulfiram ile bir arada alınmamalıdır. Kombucha, bağışıklık sistemi zayıflamış bireyler için önerilmemektedir, zira bu tıp insanlarda önemli bakteriyemi (kanın bakteriyel enfeksiyonu) ve fungemi (kanın mantar enfeksiyonu) ile bağlantılı olduğu görülmüştür.Alerji, sarılık, mide bulantısı, kusma, baş ve boyun ağrısı üzere yan tesirler yapılan çalışmalarda ortaya çıkmıştır lakin bunun konutlarda, Kombuchanın değişik koşullar altında üretildiği için kontaminasyon gelişmesi kararı oluşmuş olabileceği de düşünülmektedir.
Kombucha Hazırlanması;
Kombucha hazırlanırken evvela steril cam kapların kullanılması gerekmektedir. Bunun niçini havadan bulaşabilecek küf ve patojen mikroorganizmalardan bulaşı önlemek hedeflidir. Kombucha, genelde kaynayan suya siyah çay yapraklarının ek edilip (1,5 g/L), daha sonrasında ise sükroz(çay şekeri)(150 gr/L) ile tatlandırılıp demlendirilmesiyle oluşur. Demleme sürecinin daha sonrasında çay yaprakları uzaklaştırılır ve bakteri mayaların simbiyotik kültürü SCOBY, ayrıyeten Kombu çayı mantarı ile fermente edilen çayımızdan 100 ml kadarı, bu karışıma eklenir. Hazır Kombucha çayının eklenmesi, ekstraktın uygun pH düzeyini sağlar, bir epeyce sayıda yanlışsız mikroorganizmayı solüsyona başlangıçta eklemek suretiyle, kültürün büyüme sürecini başlatır.Mayalanma süreci, sıcaklığa bağlı olarak, 8- 12 gün devam ettirilmelidir. Oda sıcaklığı ne kadar yüksek olursa, mayalanma o kadar süratli olur. 8-12 günlük mühlet, yalnızca kılavuz olarak verilmektedir. Kombucha külçeşidinin, ılık ve sessiz bir yere gereksinimi vardır ve hiç bir biçimde kıpırdatılmamalıdır. Kültürasyon sıcaklığı 20°C’nin altına düşmemelidir ve 30°C’nin üstüne de çıkmamalıdır. Optimal sıcaklık 23°C-27°C ortasıdır. Kültür, parlak güneş ışığına maruz bırakıldığında ziyan gorebilir, bu niçinle kültürasyon karanlıkta gerçekleştirilmelidir.Çayın yüzeyinde şekillenen mantar alınır ve az ölçüde fermente çayın ortasında saklanır. Son olarak Kombucha çayımızın içime hazır hale gelmesi için tülbentten süzme süreci yapılır. Çay oda sıcaklığına kadar soğuduğunda, solüsyon bir cam, porselen, sırlanmış toprak kap yahut paslanmaz çelik bir kabın içerisine aktarılır. Bu alternatifler içinde cam en uygunudur. Paslanmaz çelik haricindeki başka metal kaplar uygun değildir ve asla kullanılmamalıdırlar. Zira oluşan asit metalle yansımaya girebilir.
Kombucha Tüketimi
Çok kuvvetli probiyotik içeriğe sahip olan Kombuchanın tavsiye edilen günlük tüketim ölçüsü 100-300 ml içinde değişmektedir . Bilhassa yeni tüketmeye başlayanlar için 100 ml kâfi bir ölçüdür. İki-üç haftalık sistemli bir kullanımdan daha sonra rahatsızlığa sebep olmuyor ise günlük 500 ml‘yi aşmayacak biçimde tüketimine devam edilmesinde sakınca yoktur.
Sıhhat Açısından faydaları
Hayvanlarda kombu çayı tüketiminin fizyolojik tesirlerine dair ispatların bulunmasına karşın,insanlar üzerinde çalışmalar olmadığı için kesin sonuçlar verilememektedir. Lakin hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde rastgele bir işlevsel bağırsak hastalığı dahil olmak üzere, gastrointestinal sistem üzerinde tesirli olduğuna dair çalışmalar mevcuttur. Kombuchanın hudut sistemi üzerine tesirleri B kompleks vitaminlerini içermesine ve laksatif tesiri de onun laktik asit içeriğine bağlanmıştır.
Kombuchanın algılamayı artırdığı, zayıflamaya yardım ettiği ve ömrü uzattığı da sav edilmiştir. Yapılan çalışmalarda bir daha Kombuchanın antimikrobiyal, antioksidan, detoksifiye edici, probiyotik özelliği olduğu bildirilmiştir.
Yan Tesirleri
Kombucha çayının yararlı tesirleri kadar ziyanlı tesirlerinden de çalışmalarda bahsedilmiştir. Fakat bu tesirlerin direk Kombucha ile kontağının olup olmadığı bilinmemektedir. Kombuchanın bilinçsizce tüketimi kararı asite hassas olan şahıslarda mide bulantısı, bilhassa birtakım alerjik tepkilerin ve renal yetersizliklerin görülebileceği ve çayın tüketimine son verilmesiyle ya da azaltılmasıyla şikayetlerin düzeldiği bildirilmiştir. Ayrıyeten zayıflamak isteyen bireylerde kombu çayının bilinçsizce tüketimi ,sıvı alımında azalmaya niye olabilmektedir. Kâfi sıvı alamayan bireylerde de iştahsızlığa bağlı besin alımında yetersizlikler olabilmektedir.Hamilelik ve emzirme devrinde kullanım önerilmemektedir. Ayrıyeten, Kombucha alkol içeriğinden dolayı disulfiram ile bir arada alınmamalıdır. Kombucha, bağışıklık sistemi zayıflamış bireyler için önerilmemektedir, zira bu tıp insanlarda önemli bakteriyemi (kanın bakteriyel enfeksiyonu) ve fungemi (kanın mantar enfeksiyonu) ile bağlantılı olduğu görülmüştür.Alerji, sarılık, mide bulantısı, kusma, baş ve boyun ağrısı üzere yan tesirler yapılan çalışmalarda ortaya çıkmıştır lakin bunun konutlarda, Kombuchanın değişik koşullar altında üretildiği için kontaminasyon gelişmesi kararı oluşmuş olabileceği de düşünülmektedir.