KOLESTROL NEDİR?
Lipit(yağ) çeşidi olan kolesterol, her beşerde bulunması gereken bir unsurdur. Kolesterol kanda lipoprotein ismi verilen unsurlar ile taşınır ve bedende en çok bulunduğu yer kan ve hücre zarlarıdır. Hücre zarlarının; testesteron, östrojen üzere hormonların yapısında;D vitamini üretiminde ve safra asidinin oluşumunda kolesterole gereksinim duyulmaktadır. Dışarıdan alınabileceği üzere bedende karaciğer tarafınca da sentezlenebilir. Et, süt, tereyağı üzere hayvansal besinler ve yağ çeşitleri kolesterol içermektedir. Zerzevat, meyve üzere bitkisel kaynaklarda ise bulunmamaktadır. Kanınızda fazlaca fazla kolesterol var ise, kandaki öbür unsurlarla birleşerek damarlarınızda plak oluşturabilir. Plak, atardamarlarınızın duvarlarına yapışır. Bu plaklar, ateroskleroz olarak bilinir. Koroner arterlerinizin daraldığı ve hatta tıkandığı koroner arter hastalığına yol açabilir. Kalp damar sıhhatinin âlâ olması için çok kolesterolden uzak durmak gerekir.
Kolesterol Çeşitleri Nelerdir?
Vücudumuzda lipid çeşidi olarak bulunur; uygun huylu(HDL) kolesterol ve makus huylu (LDL) kolesterol olarak 2 çeşide ayrılmaktadır.
LDL kolesterol: LDL arter damarının içerisine kolesterolü taşıyan lipoproteindir. Yani karaciğerde üretilen kolesterolün hücrelere taşınmasını sağlar. Taşınan ölçü muhtaçlıktan fazla ise hücre duvarlarında birikerek damarlarda daralmaya ve tıkanmaya niye olabilir. Bu durum başta kalp damar hastalıkları olmak üzere biroldukca sıhhat sorununa niye olabilir.
HDL KOLESTROL, yüksek yoğunluklu lipoprotein manasına gelir. kimi vakit “iyi” kolesterol olarak isimlendirilir zira kolesterolü bedeninizin başka bölgelerinden karaciğere geri taşır. Karaciğeriniz ondan sonrasında kolesterolü bedeninizden atar.
Kolesterol Pahaları Nasıl Olmalıdır?
Kolesterol düzeylerinin ölçülmesi için kan analizi neticelerina bakılır. Analiz öncesinde tüketilen besinlerin kan ölçüm kıymetlerini etkilememesi için 12 saat açlık daha sonrasında kan analizinin yaptırılması önerilir.
Kolesterol diyeti ile günlük alınan gücün %50-55’ i karbonhidrattan, %12-15’i proteinden ve %25-30’u yağdan olmalıdır. Yağ ölçüsü %30’u geçmemelidir. Besinler ile alınan yağlar 3’e ayrılmaktadır. Kolesterol düşürücü diyet listesi uygularken en çok dikkat edilmesi gereken doymuş yağ kaynaklarının kısıtlanmasıdır.
Kolesterol düşürücü diyet listesi yağdan kısıtlanmış olmalıdır; lakin sıfır yağ da içermemelidir. Yağ kaynağı besinler bedenimizde hududum ve emilim olaylarında; A,D,E ve K vitaminlerinin bedende kullanılmasında kıymetlidir. Bu yüzden diyette günlük tüketilmesi gereken kadar yağ kaynağı bulunmalıdır ve bu yağlar sağlıklı yağ çeşitleri olmalıdır. Kişinin su içmesi de değerli bir faktördür. Günde ortalama 2 litre su içilmesine itina gösterilmelidir. Su ölçüsü kişinin kilosuna ve hareketine bakılırsa değişmektedir. Kolesterol diyetinde maksat; kan kolesterol, HDL, LDL ve trigliserid bedellerini olağan aralığa getirmek ve ülkü beden yüküne ulaşmak olmalıdır.
Kolesterolün ve Trigliseridin Yükselmemesi İçin Beslenme Önerileri
Lipit(yağ) çeşidi olan kolesterol, her beşerde bulunması gereken bir unsurdur. Kolesterol kanda lipoprotein ismi verilen unsurlar ile taşınır ve bedende en çok bulunduğu yer kan ve hücre zarlarıdır. Hücre zarlarının; testesteron, östrojen üzere hormonların yapısında;D vitamini üretiminde ve safra asidinin oluşumunda kolesterole gereksinim duyulmaktadır. Dışarıdan alınabileceği üzere bedende karaciğer tarafınca da sentezlenebilir. Et, süt, tereyağı üzere hayvansal besinler ve yağ çeşitleri kolesterol içermektedir. Zerzevat, meyve üzere bitkisel kaynaklarda ise bulunmamaktadır. Kanınızda fazlaca fazla kolesterol var ise, kandaki öbür unsurlarla birleşerek damarlarınızda plak oluşturabilir. Plak, atardamarlarınızın duvarlarına yapışır. Bu plaklar, ateroskleroz olarak bilinir. Koroner arterlerinizin daraldığı ve hatta tıkandığı koroner arter hastalığına yol açabilir. Kalp damar sıhhatinin âlâ olması için çok kolesterolden uzak durmak gerekir.
Kolesterol Çeşitleri Nelerdir?
Vücudumuzda lipid çeşidi olarak bulunur; uygun huylu(HDL) kolesterol ve makus huylu (LDL) kolesterol olarak 2 çeşide ayrılmaktadır.
LDL kolesterol: LDL arter damarının içerisine kolesterolü taşıyan lipoproteindir. Yani karaciğerde üretilen kolesterolün hücrelere taşınmasını sağlar. Taşınan ölçü muhtaçlıktan fazla ise hücre duvarlarında birikerek damarlarda daralmaya ve tıkanmaya niye olabilir. Bu durum başta kalp damar hastalıkları olmak üzere biroldukca sıhhat sorununa niye olabilir.
HDL KOLESTROL, yüksek yoğunluklu lipoprotein manasına gelir. kimi vakit “iyi” kolesterol olarak isimlendirilir zira kolesterolü bedeninizin başka bölgelerinden karaciğere geri taşır. Karaciğeriniz ondan sonrasında kolesterolü bedeninizden atar.
Kolesterol Pahaları Nasıl Olmalıdır?
Kolesterol düzeylerinin ölçülmesi için kan analizi neticelerina bakılır. Analiz öncesinde tüketilen besinlerin kan ölçüm kıymetlerini etkilememesi için 12 saat açlık daha sonrasında kan analizinin yaptırılması önerilir.
- Toplam kolesterol düzeyi desilitre başına 200 miligramdan az ise sağlıklı kabul edilir.
- Toplam kolesterol düzeyi 200-239 mg/dL içindeysa olması gerekenden yüksektir.
- Toplam kolesterol düzeyi 240 mg/dL üzerindeyse tehlikeli durumdadır.
- Kötü kolesterol – LDL düzeyi 100 mg/dL’nin altındaysa sağlıklı düzeydedir.
- Kötü kolesterol – LDL düzeyi 100-129 mg/dL içindeysa kalp hastalıkları olanlar için yüksektir.
- Kötü kolesterol – LDL kolesterol düzeyi 130 mg/dL’nin üzerindeyse yüksek, 160 mg/dL üzeri ise tehlikelidir.
- İyi kolesterol – HDL kolesterol düzeyi 40 mg/dL’nin üzerinde olması gerekir. 40’ın altına düşmesi kalp hastalıklarının riskini artırır.
- İyi kolesterol – HDL kolesterol düzeyi 41-59 mg/dL içinde hala düşük kabul edilir. HDL kıymetinin 60 ve daha yüksek düzeyde olması sağlıklıdır.
- Toplam kolesterol 170 mg/dL’den az olmalıdır. 170-199 mg/dL ortası yüksek kabul edilir. Bir çocukta 200’ün üzerinde rastgele bir toplam kolesterol düzeyi çok yüksektir.
- LDL (kötü) kolesterol düzeyleri de bir yetişkinden daha düşük olmalıdır.
- LDL (kötü) kolesterol düzeyi 110 mg/dL’den azsa sağlıklıdır.
- LDL (kötü) kolesterol 110-129 mg/dL ortası yüksektir. Bu bedel 130’dan yüksekse tehlikeli düzeydedir.
- Sağlıksız beslenme, hareketsiz ömür ve beden yükünün ülkü kilonun fazlaca üstünde olması kolesterol yüksekliğinin en besbelli niçinleri içinde sayılabilir.
- Tüketilen besinlerin çeşidi ve alkol tüketiminin de sık olması kolesterolün yüksek olmasının niçinleri içindedır.
- Özellikle doymuş yağdan güçlü olan kırmızı et, sosis, salam, sucuk, tam yağlı peynirler, tereyağı, kaymak, kek ve poğaça üzere hamur işlerinin tüketiminin fazla olması kolesterol yükselmesine niye olabilir.
- Ailede koroner kalp hastalığının bulunması da kolesterolün yüksek olmasının ihtimalini artırır.
Kolesterol diyeti ile günlük alınan gücün %50-55’ i karbonhidrattan, %12-15’i proteinden ve %25-30’u yağdan olmalıdır. Yağ ölçüsü %30’u geçmemelidir. Besinler ile alınan yağlar 3’e ayrılmaktadır. Kolesterol düşürücü diyet listesi uygularken en çok dikkat edilmesi gereken doymuş yağ kaynaklarının kısıtlanmasıdır.
- Doymuş yağlar: Tereyağı, hindistan cevizi yağı, koyun, sığır, kuzu ve domuz üzere hayvan eti yağları, kırmızı et çeşitleri, tam yağlı süt ve süt eserleri.
- Çoklu doymamış yağlar: Mısırözü yağı ve ayçiçek yağı üzere sıvı yağ çeşitleri
- Tekli doymamış yağlar: Zeytinyağı, fındık, ceviz ve avokado
Kolesterol düşürücü diyet listesi yağdan kısıtlanmış olmalıdır; lakin sıfır yağ da içermemelidir. Yağ kaynağı besinler bedenimizde hududum ve emilim olaylarında; A,D,E ve K vitaminlerinin bedende kullanılmasında kıymetlidir. Bu yüzden diyette günlük tüketilmesi gereken kadar yağ kaynağı bulunmalıdır ve bu yağlar sağlıklı yağ çeşitleri olmalıdır. Kişinin su içmesi de değerli bir faktördür. Günde ortalama 2 litre su içilmesine itina gösterilmelidir. Su ölçüsü kişinin kilosuna ve hareketine bakılırsa değişmektedir. Kolesterol diyetinde maksat; kan kolesterol, HDL, LDL ve trigliserid bedellerini olağan aralığa getirmek ve ülkü beden yüküne ulaşmak olmalıdır.
Kolesterolün ve Trigliseridin Yükselmemesi İçin Beslenme Önerileri
- Kaşar peynirinin yağ içeriği daha yüksektir. Bu yüzden beyaz peynir yahut lor peyniri tercih edilmesi daha sağlıklı olur.
- Salatalara zeytinyağı yerine kimi öğünlerde ceviz yahut avokado eklenebilir. Avokado yağ içeriği yüksek bir besindir. Bu yüzden tüketim ölçüsüne dikkat edilmelidir. Çeyrek avokado 1 yemek kaşığı zeytinyağı yerine tüketilebilir.
- Paketli eserler tüketilmedilk evvel içeriğinde doymuş yağ bulunup bulunmadığı eser etiketinden denetim edilmelidir
- Yemekler tereyağı ve margarin üzere katı yağlar yerine; zeytinyağı mısırözü yağı ve ayçicek yağı üzere sıvı yağlar ile yapılmalıdır.
- Patates kızartması, fast-food üzere yağ içeriği yüksek besinlerden uzak durulmalıdır.
- Et, tavuk yahut kıyma ile hazırlanan zerzevat ya da bakliyat yemekleri ilave yağ eklenmeden etin kendi yağı ile pişirilmelidir.
- Yapılan araştırmalarda ceviz ve badem tüketiminin yüksek kolesterolün düşürülmesinde tesirli olduğu bulunmuştur. Bu yüzden günde 2-3 adet ceviz içi yahut 10-12 adet badem tüketilebilir.
- Süt, peynir ve yoğurt üzere süt mamüllerinin tam yağlı olanlarının yerine yarım yağlı olanları tercih edilmelidir.
- Cafe yahut restaurant üzere yerlerde et yemeği tercih edilecek ise kuyruk yağı içermemesine itina gösterilmelidir.
- Sebze yahut bakliyat yemeklerinin suyundan yemeğin içerisinde fazla yağ bulunduğu anlaşılabilir. bu biçimde bir durumda yemeğin suyu tüketilmemeli, yemek çatal ile yenmelidir.
- Et, tavuk, balık üzere besinler kızartma yerine haşlama, buğulama yahut fırında pişirme usulü ile hazırlanmalıdır.