Vitra
New member
Kaygılı beyaz muhafazakarlar 6 Haziran 1977 sabahı… çabucak hemen şafak sökmemiş. Halkın birçok, 5 Haziran’da yapılan genel seçimlerinin akabinde uykuya dalmış ve yeni hükümeti bekliyor. Lakin partililere uyku haram… Kimi gecenin ilerleyen saatlerine kadar telefonun başında haber bekliyor, daha heyecanlı olanlar ise partilerinin genel merkezlerinin önüne gidiyor. O sırada CHP Genel Merkezi önünde bekleyenler genel merkezin balkonunda Ecevit’i görüyor ve derin bir sessizliğin akabinde genel liderlerinin ağzından şu kelamları duyuyorlar; “Şimdiden 222 milletvekili kazandığımız belirli olmuştur. Tek başına iktidar olmak için yalnızca 4 üyelik kalmıştır. Sanıyorum bu öğlene kadar bu sonuç da alınacaktır”.
Bu konuşmanın akabinde sessizliğe darbe vuran çığlıklar eşliğinde duygulanıp ağlayanlar birbirine sarılıyor. CHP o seçimde tek başına iktidar olabilecek kadar milletvekili çıkaramıyor fakat yüzde 41,4’lük oyla en çok oyu alan parti oluyor.
1977 Seçimlerinde CHP’nin birinci parti olarak çıktığı vilayetler ise Türkiye’nin ve CHP’nin 1980’den daha sonra kültürel ve politik olarak nasıl değiştiğinin de göstergesi. Örneğin Konya… CHP yüzde 31 oyla birinci parti. Onu yüzde 28’le AP ve yüzde 19’la MSP takip ediyor. Kahramanmaraş’ta AP’ye 6 puan fark atarak birinci oluyor CHP. Bugün, muhafazakar sağın kalesi olan başka İç Anadolu vilayetlerinde de CHP ile AP başa baş yarışıyor. CHP, Yozgat’ta birinci parti, Çorum’da yalnızca 1 puan fark yüzünden ikinci parti oluyor.
12 Eylül’ün akabinde İslamcı harekette süratle yükselme gözlüyoruz. 1977 seçimlerinde Konya’da birinci parti olan CHP, 1995’e gelindiğinde yüzde 5 oyla lakin 6’ncı parti oluyor. Ecevit’in DSP’si ise yüzde 8 oyla 5’inci parti pozisyonunda. 18 yıl evvel yüzde 19 oyla lakin 3’üncü olabilen Ulusal Görüş’ün MSP’si, 1995’te yüzde 41’lik oyla Konya’da RP ismiyle ipi göğüsleyen parti oluyor. Emsal imaj tüm İç ve Doğu Anadolu’ya yayılmış durumda.
2000’li senelera gelindiğinde İslamcı çevreler gerçekliği bükerek CHP’lileri Beyaz Türk ya da kaygılı çağdaşlar olarak resmetti. CHP tabanının kentli, meslek sahibi, orta gelirli, fiyatlı bölümlerden oluştuğu yadsınamaz. Bu kimseler büyük oranda emekçi, memur ailelerin fertleridir. Örneğin, Ecevit’in madenci kenti Zonguldak’tan milletvekili olması, emekçi sınıfının CHP’nin bedelleriyle bir sorunu olmadığının hatta bu kıymetlere sahip çıktığının da en açık göstergesi. Keza 70’li yılların sosyalist hareketleri de bir daha kent fakirleri içinde büyüdü, gelişti. DİSK’in büyük grevleri, cumaya giden, oruç tutan, dini hassasiyetleri olan emekçiler tarafınca örgütlendi.
Lakin 2000’li senelerda beyaz Türk ya da kaygılı çağdaş olarak resmedilen CHP’li yurttaş tipi gerçeğe tam olarak uymaz. Tahminen, 2-3 göbek büyükleri bürokratlık yapmış ailelerin, kolejlerde okuyan, Avrupa görmüş, lisan bilen torunları büyükşehirlerin Nişantaşı üzere çağdaş semtlerinde konforlu bir hayat sürüyor olabilir. Bu kısımlar son senelerda CHP’ye oy da veriyor olabilir. Lakin buradan hareketle, tüm CHP tabanını buraya hapsetmek gerçekliğe uymaz. Üstelik CHP, bilhassa 1960’tan itibaren büyüyen sanayi sermayesinin temsilcisi de olamamıştır. Yani, Türkiye’nin siyasi yelpazesi ortasında işveren temsili büyük oranda sağdadır. Fakat bir biçimde İslamcı telaffuzun gerçekliği büken bu lisanının harekete yarar sağladığı reddedilemez. CHP, İslamcı propagandanın gözünde bir güçlü partisi olarak resmedilmiş, CHP’nin yanlışları da bu resme mahzur olamamıştır.
Öte yandan son periyotta telaşlı diye resmedilen bir öbür kesim ortaya atıldı; muhafazakarlar… Anlatılan şu; “AKP iktidarı boyunca muhafazakarlar değerli kazanımlar elde etti. İktidarın değişmesi halinde AKP tabanı bu kazanımlarının yitirilmesinden korkuyor ve iktidara sığınıyor. AKP’deki oy kaybı bu niçinle hudutlu kalıyor”.
Bu anlatımla, siyasi terminolojimiz ‘endişeli modernler’den daha sonra ‘endişeli muhafazakarlar’ formunda yeni bir kavram kazanıyor. Kaygılı çağdaşlar sözünün CHP tabanını resmetmekte yetersiz olduğunu söylemiştik. Pekala ‘endişeli muhafazakarlar’ AKP tabanını ne derece başarılı resmedebiliyor? Bu kavramı tüm AKP tabanını kapsayacak biçimde genişletmek bana kalırsa yanlış olur. Nasıl ki CHP bir Beyaz Türk partisi değilse, AKP de yalnızca İslamcıların partisi değil. Bu niçinle bir kadro İslamcının iktidarı kaybetmeye dönük tasalarını, halkın değerli bir kısmını oluşturan muhafazakarlara yıkmak gerçekçi değil. 2011’de yüzde 50 oy alabilmiş olan AKP, bu oyları “Taksim’e cami yapacağız, Ayasoyfa’yı açacağız” diyerek almadı. Geçmişte fakir halk kesitlerinin büyük ölçüde oyunu almayı başarabilmiş olan AKP, bu muvaffakiyetini İslamcı telaffuzundan fazla halkın refahını ‘sürdürülebilir yoksulluk’ düzeyine çıkarabilmesine borçluydu. Bugünkü durum tam zıddıdır. 10 yıl evvel kişi başına düşen ulusal gelir 11 bin 205 dolarken, bugün 9 bin doların altında seyrediyor ve düşüş trendi devam ediyor. İşgücüne iştirak düşmesine karşın iş arayıp bulamayanların sayısı yükseliyor. 2011’de 2,5 milyon olan iş arayıp bulamayan işsiz sayısı bugün 3,9 milyon. 2011’de iş bulma ümidi olmadığı için iş aramayanların sayısı 576 binken, bu sayı bugün 1,5 milyona dayanmış durumda. Faturalar, kiralar ve borçluluk da uğraşı. Üstelik bunlar TÜİK’e ilişkin datalar.
AKP tabanının büyük ölçüde muhafazakarlardan oluştuğu biliniyor. Lakin muhafazakar olarak tanım edilen kesitlerin genel sınırlarıyla kent fakirlerinden ve kırsal bölümdeki ileri yaşlılardan oluştuğu da ortada. Ekonomik buhran, bu kesitlerin sınıfsal reaksiyonlarını daha görünür kılıyor. Kelam konusu bu kesitlerin, muhtemel bir iktidar değişikliğinde ekonomik kaidelerini bir kenara bırakıp ömür usullerine müdahale edilebileceği hakkında endişelendiklerini söylemek ne derece doğrudur? Hele ki, CHP’de ve Türkiye’de 2000’li senelera kıyaslandığında gözlenen değişim ortadayken…
Pekala AKP tabanı ortasında hiç mi ‘endişeli’ yok? olağan olarak var. Fakat bu tasanın de temelinde bir daha iktisat yatıyor. 20 yıla dayanmış iktidar, kendi rant ağları ortasında yeni bir sosyete yarattı. Bu sosyeteyi İstanbul, Başakşehir’deki, lüks nargile kafelerde, gümüş yüzüklü, değerli tespihli, Mercedes anahtarlı, bilek dekolteli pantolonlu erkeklerde, Vakkolu başörtülü, solaryum yüzlü bayanlarda gözlemlemek mümkün. Uzun mühlet evvel fakir semtlerden buralara taşınmış bu yeni sosyete, artık memleketin yeni Beyaz Türklerini oluşturuyor. Tıpkı Nişantaşı sosyetesi üzere, Başakşehir sosyetesi de kent fakirleriyle temas etmeyi sevmiyor, kentsel yerlerini ona göre dizayn ediyor. Kaygılı beyaz muhafazakarlar olarak isimlendirilebilecek bu sosyete, iktidar değişimiyle birlikte kendi rant ağlarının azalacağından endişeleniyor olabilir. Bu sosyeteye holdingleşen cemaat yöneticileri ve çalışanları da eklenebilir. Bu kesitlerin siyasetle temasının kuvvetli olması niçiniyle, bu tasanın güya tüm muhafazakarları kapsadığı üzere bir yanılgı da oluşabilir. Lakin ismi üzerinde bu bir yanılgıdır. Türkiye’nin geniş fakir kısımlarını gözeten toplumsal ve ekonomik bir program hem Nişantaşı’nın tıpkı vakitte Başakşehir’in haricinde kalan CHP’li ve AKP’li kitleleri bir ortaya getirecektir.
Bu konuşmanın akabinde sessizliğe darbe vuran çığlıklar eşliğinde duygulanıp ağlayanlar birbirine sarılıyor. CHP o seçimde tek başına iktidar olabilecek kadar milletvekili çıkaramıyor fakat yüzde 41,4’lük oyla en çok oyu alan parti oluyor.
1977 Seçimlerinde CHP’nin birinci parti olarak çıktığı vilayetler ise Türkiye’nin ve CHP’nin 1980’den daha sonra kültürel ve politik olarak nasıl değiştiğinin de göstergesi. Örneğin Konya… CHP yüzde 31 oyla birinci parti. Onu yüzde 28’le AP ve yüzde 19’la MSP takip ediyor. Kahramanmaraş’ta AP’ye 6 puan fark atarak birinci oluyor CHP. Bugün, muhafazakar sağın kalesi olan başka İç Anadolu vilayetlerinde de CHP ile AP başa baş yarışıyor. CHP, Yozgat’ta birinci parti, Çorum’da yalnızca 1 puan fark yüzünden ikinci parti oluyor.
12 Eylül’ün akabinde İslamcı harekette süratle yükselme gözlüyoruz. 1977 seçimlerinde Konya’da birinci parti olan CHP, 1995’e gelindiğinde yüzde 5 oyla lakin 6’ncı parti oluyor. Ecevit’in DSP’si ise yüzde 8 oyla 5’inci parti pozisyonunda. 18 yıl evvel yüzde 19 oyla lakin 3’üncü olabilen Ulusal Görüş’ün MSP’si, 1995’te yüzde 41’lik oyla Konya’da RP ismiyle ipi göğüsleyen parti oluyor. Emsal imaj tüm İç ve Doğu Anadolu’ya yayılmış durumda.
2000’li senelera gelindiğinde İslamcı çevreler gerçekliği bükerek CHP’lileri Beyaz Türk ya da kaygılı çağdaşlar olarak resmetti. CHP tabanının kentli, meslek sahibi, orta gelirli, fiyatlı bölümlerden oluştuğu yadsınamaz. Bu kimseler büyük oranda emekçi, memur ailelerin fertleridir. Örneğin, Ecevit’in madenci kenti Zonguldak’tan milletvekili olması, emekçi sınıfının CHP’nin bedelleriyle bir sorunu olmadığının hatta bu kıymetlere sahip çıktığının da en açık göstergesi. Keza 70’li yılların sosyalist hareketleri de bir daha kent fakirleri içinde büyüdü, gelişti. DİSK’in büyük grevleri, cumaya giden, oruç tutan, dini hassasiyetleri olan emekçiler tarafınca örgütlendi.
Lakin 2000’li senelerda beyaz Türk ya da kaygılı çağdaş olarak resmedilen CHP’li yurttaş tipi gerçeğe tam olarak uymaz. Tahminen, 2-3 göbek büyükleri bürokratlık yapmış ailelerin, kolejlerde okuyan, Avrupa görmüş, lisan bilen torunları büyükşehirlerin Nişantaşı üzere çağdaş semtlerinde konforlu bir hayat sürüyor olabilir. Bu kısımlar son senelerda CHP’ye oy da veriyor olabilir. Lakin buradan hareketle, tüm CHP tabanını buraya hapsetmek gerçekliğe uymaz. Üstelik CHP, bilhassa 1960’tan itibaren büyüyen sanayi sermayesinin temsilcisi de olamamıştır. Yani, Türkiye’nin siyasi yelpazesi ortasında işveren temsili büyük oranda sağdadır. Fakat bir biçimde İslamcı telaffuzun gerçekliği büken bu lisanının harekete yarar sağladığı reddedilemez. CHP, İslamcı propagandanın gözünde bir güçlü partisi olarak resmedilmiş, CHP’nin yanlışları da bu resme mahzur olamamıştır.
Öte yandan son periyotta telaşlı diye resmedilen bir öbür kesim ortaya atıldı; muhafazakarlar… Anlatılan şu; “AKP iktidarı boyunca muhafazakarlar değerli kazanımlar elde etti. İktidarın değişmesi halinde AKP tabanı bu kazanımlarının yitirilmesinden korkuyor ve iktidara sığınıyor. AKP’deki oy kaybı bu niçinle hudutlu kalıyor”.
Bu anlatımla, siyasi terminolojimiz ‘endişeli modernler’den daha sonra ‘endişeli muhafazakarlar’ formunda yeni bir kavram kazanıyor. Kaygılı çağdaşlar sözünün CHP tabanını resmetmekte yetersiz olduğunu söylemiştik. Pekala ‘endişeli muhafazakarlar’ AKP tabanını ne derece başarılı resmedebiliyor? Bu kavramı tüm AKP tabanını kapsayacak biçimde genişletmek bana kalırsa yanlış olur. Nasıl ki CHP bir Beyaz Türk partisi değilse, AKP de yalnızca İslamcıların partisi değil. Bu niçinle bir kadro İslamcının iktidarı kaybetmeye dönük tasalarını, halkın değerli bir kısmını oluşturan muhafazakarlara yıkmak gerçekçi değil. 2011’de yüzde 50 oy alabilmiş olan AKP, bu oyları “Taksim’e cami yapacağız, Ayasoyfa’yı açacağız” diyerek almadı. Geçmişte fakir halk kesitlerinin büyük ölçüde oyunu almayı başarabilmiş olan AKP, bu muvaffakiyetini İslamcı telaffuzundan fazla halkın refahını ‘sürdürülebilir yoksulluk’ düzeyine çıkarabilmesine borçluydu. Bugünkü durum tam zıddıdır. 10 yıl evvel kişi başına düşen ulusal gelir 11 bin 205 dolarken, bugün 9 bin doların altında seyrediyor ve düşüş trendi devam ediyor. İşgücüne iştirak düşmesine karşın iş arayıp bulamayanların sayısı yükseliyor. 2011’de 2,5 milyon olan iş arayıp bulamayan işsiz sayısı bugün 3,9 milyon. 2011’de iş bulma ümidi olmadığı için iş aramayanların sayısı 576 binken, bu sayı bugün 1,5 milyona dayanmış durumda. Faturalar, kiralar ve borçluluk da uğraşı. Üstelik bunlar TÜİK’e ilişkin datalar.
AKP tabanının büyük ölçüde muhafazakarlardan oluştuğu biliniyor. Lakin muhafazakar olarak tanım edilen kesitlerin genel sınırlarıyla kent fakirlerinden ve kırsal bölümdeki ileri yaşlılardan oluştuğu da ortada. Ekonomik buhran, bu kesitlerin sınıfsal reaksiyonlarını daha görünür kılıyor. Kelam konusu bu kesitlerin, muhtemel bir iktidar değişikliğinde ekonomik kaidelerini bir kenara bırakıp ömür usullerine müdahale edilebileceği hakkında endişelendiklerini söylemek ne derece doğrudur? Hele ki, CHP’de ve Türkiye’de 2000’li senelera kıyaslandığında gözlenen değişim ortadayken…
Pekala AKP tabanı ortasında hiç mi ‘endişeli’ yok? olağan olarak var. Fakat bu tasanın de temelinde bir daha iktisat yatıyor. 20 yıla dayanmış iktidar, kendi rant ağları ortasında yeni bir sosyete yarattı. Bu sosyeteyi İstanbul, Başakşehir’deki, lüks nargile kafelerde, gümüş yüzüklü, değerli tespihli, Mercedes anahtarlı, bilek dekolteli pantolonlu erkeklerde, Vakkolu başörtülü, solaryum yüzlü bayanlarda gözlemlemek mümkün. Uzun mühlet evvel fakir semtlerden buralara taşınmış bu yeni sosyete, artık memleketin yeni Beyaz Türklerini oluşturuyor. Tıpkı Nişantaşı sosyetesi üzere, Başakşehir sosyetesi de kent fakirleriyle temas etmeyi sevmiyor, kentsel yerlerini ona göre dizayn ediyor. Kaygılı beyaz muhafazakarlar olarak isimlendirilebilecek bu sosyete, iktidar değişimiyle birlikte kendi rant ağlarının azalacağından endişeleniyor olabilir. Bu sosyeteye holdingleşen cemaat yöneticileri ve çalışanları da eklenebilir. Bu kesitlerin siyasetle temasının kuvvetli olması niçiniyle, bu tasanın güya tüm muhafazakarları kapsadığı üzere bir yanılgı da oluşabilir. Lakin ismi üzerinde bu bir yanılgıdır. Türkiye’nin geniş fakir kısımlarını gözeten toplumsal ve ekonomik bir program hem Nişantaşı’nın tıpkı vakitte Başakşehir’in haricinde kalan CHP’li ve AKP’li kitleleri bir ortaya getirecektir.