Vitra
New member
İstanbul’da kara surlarının Orta Çağ köprüleri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya İstanbul Fatih İlçesi’nde bulunun etrafı surlarla çevrili orta çağdan kalma İstanbul’u 5 adet köprüsü bulunuyor. Bu köprülerin özellikleri ise kara surları önündeki hendeği aşarak kente geçiş için inşa edilmiş olması. Lakin köprülerden bir tanesi günümüze ulaşmazken, başka 4 köprü ise yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
5 köprüden 4’ü ayakta
5. yüzyılda inşa edilen toplam 22 kilometre uzunluğundaki İstanbul surları, 5.5 kilometrelik Haliç surları, 7.5 kilometrelik kara surları ve 9 kilometrelik Marmara surlarından oluşuyor. Kara surları boyunca ise dış kısma kenti korumak için inşası sırasında hendekler yapıldı.
5 köprü: Edirnekapı, Silivrikapı, Belgradkapı, Yedikule Kapı ve Altınkapı
Bugün tarım alanı olarak kullanılan hendeklerin genişliği 20, yüksekliği ise 10.5 metre. O devirde bu hendekleri aşarak kente girmek için ise 5 adet köprü inşa edildi. Edirnekapı, Silivrikapı, Belgradkapı, Yedikule Kapı ve Altınkapı önünde birer köprü inşa edildi. Bu köprülerden Altınkapı önünde bulunan köprü günümüzde yok olmuş durumda.
‘Köprüyü ağaçlar ve otlarla çevrelemiş’
Edirnekapı’daki köprü tahrip olmuş durumda. Köprüyü ağaçlar ve otlarla çevrelemiş, ayrıyeten yakılan ateş yüzünden içi de kararmış durumda. Köprü etrafını saran ağaçlar niçiniyle neredeyse görünmez olmuş. Silivrikapı’daki köprünün çabucak bitişiği araç yolu olarak kullanılırken, köprü ise yaya yolu olmuş durumda. Fakat köprünün altında kıyafetler, havlular asılı biçimde duruyor. Hendeklerin tarım alanı olarak kullanıldığı kısımda çabucak buradan başlıyor.
Akabinde Belgradkapı ve Yedikule Kapısı’nda da tarım alanları devam ediyor. Yedikule’deki köprünün çabucak altı ise burada bulunan bir büfe tarafınca kullanılıyor. Köprünün çabucak altı ise bir kısım beton duvar ve bir kapı ile kapatılmış. İçine de burada bulunan büfenin sattığı su, meşrubat şişeleri konulmuş durumda.
Sanat tarihçisi Hayri Fehmi Yılmaz, köprülerin nasıl inşa edildiği ile ilgili bilgi vererek, “İstanbul kentinin köprüleri de meşhur. İstanbul köprüleri deyince Haliç ya da Boğaz’ın üstündeki köprüleri hatırlıyoruz yahut kentimize yanlışsız gelen tarihi köprüler konuşuluyor lakin İstanbul’un ortasında de 5 tane enteresan köprümüz var. Bunların 4’ü günümüze ulaşmış. Kentimizin surlar ortasında kalan çekirdek kısmı bugün Fatih İlçesi. Burası eski İstanbul yerleşim alanı ve surlarla, duvarlarla çevrili. Haliç ve Marmara kıyılarında surlar deniz kıyısında yapılmış onun avantajını kullanmışlar. Kara tarafındaysa kenti geri kalanından ayıran derin bir hendek var. Bu hendek yaklaşık 20 metre genişliğinde 10.5 metre yüksekliğinde aşağı üst Tekfur Sarayı civarından, Edirnekapı’dan başlayıp Marmara Denizi yani Yedikule’ye kadar devam eden bölgede derin bir hendek vardı. Bu hendeğin varlığı kenti korumak için epeyce değerli. Negatif bir sur üzere aşağıya gerçek gidiyor. Fakat bununla birlikte kentin dışarıya bağlanan noktalarını, yollarını da kesiyordur. O yüzden her bir kapının karşısına bir geçit, bir köprü inşa etmek gerekti. İstanbul’un en enteresan köprüleri bunlar hendek köprüleri. Adeta gizli köprüler bugün. Artık hendeği hatırlayanın kalmadığı üzere, köprüleri de kimse hatırlamıyor. Lakin bunlardan epey hoş bir örnek Edirekapı’da. Hala kapının çabucak önünde duruyor. Muhtemelen en eski örneğimiz bu. Surlarla yaşıt olmalı ancak Osmanlı Devri’nde tamir edilmiş onun izlerini kemerler üzerinde takip edebiliyoruz” dedi.
‘Modern kentin dokusu içerisinde kaybolmuş durumdalar’
Yılmaz, “Benzer bir köprüyü Silivrikapı üzerinde de görüyoruz. bir daha biraz daha ileride Belgradkapı’da. Yedikule Kapısı’nın birer köprüsü olduğunu biliyoruz. Eski fotoğraflardan bunları takip etmek mümkün. Bugün izleri duruyor, köprüler duruyor. Ancak ne yazık ki çağdaş kentin dokusu içerisinde kaybolmuş durumdalar, hendekler üzere. Surlarla bir arada inşa edilmiş olmalılar. Bu hendek çabucak 5. yüzyılda tasarlandı. Hendek, ön sur ve art sur 3 kısımlı olarak tasarlanmıştı. Bunda birinci olarak hiç elbet hendeğin tasarlanmasıyla birlikte köprülerde tasarlandı. İstanbul surları neredeyse Tunç Çağı’ndan beri gelişen akdeniz coğrafyasında gelişen savunma mimarisinin biroldukça ayrıntısını kendi bünyesinden barındırıyor. Hatta bu birkaç bin yılda gelişmiş savunma mimarisinin en damıtılmış en süper örneği olarak karşımıza çıkıyor. Tam bu mesela önünde beğenilen bir ayrıntıda karşımıza çıkıyor. Köprülerimiz iki kule ortasına yerleştirilmiş kente girişi koruyabilmek için çabucak giriş çıkışı sağlıyor. tıpkı vakitte beraberinde güvenlik sorunlarına niye oluyor. O yüzden iki kulesi ortasına yerleştirilmiş, çabucak hendeğe hakikat gelen yolda ikinci bir kapı vardı. Onun önünde hendek üzerinde bir köprü vardır lakin kapılarla köprü tam karşılıklı değildir. Küçükte olsa bir zikzak yapıp o denli kapıya ulaşılır. Bu Silivrikapı’da epey net görülür. Köprüden dümdüz yürürseniz duvara ulaşırsınız, sola dönüp tekrar sağ yaptığınızda kapıya ulaşırsınız ve oradan kente girme bahtınız var. bu biçimdelikle küçük bir savunma düzeneği geliştirilmiş” şekliden konuştu.
5 köprüden 4’ü ayakta
5. yüzyılda inşa edilen toplam 22 kilometre uzunluğundaki İstanbul surları, 5.5 kilometrelik Haliç surları, 7.5 kilometrelik kara surları ve 9 kilometrelik Marmara surlarından oluşuyor. Kara surları boyunca ise dış kısma kenti korumak için inşası sırasında hendekler yapıldı.
5 köprü: Edirnekapı, Silivrikapı, Belgradkapı, Yedikule Kapı ve Altınkapı
Bugün tarım alanı olarak kullanılan hendeklerin genişliği 20, yüksekliği ise 10.5 metre. O devirde bu hendekleri aşarak kente girmek için ise 5 adet köprü inşa edildi. Edirnekapı, Silivrikapı, Belgradkapı, Yedikule Kapı ve Altınkapı önünde birer köprü inşa edildi. Bu köprülerden Altınkapı önünde bulunan köprü günümüzde yok olmuş durumda.
‘Köprüyü ağaçlar ve otlarla çevrelemiş’
Edirnekapı’daki köprü tahrip olmuş durumda. Köprüyü ağaçlar ve otlarla çevrelemiş, ayrıyeten yakılan ateş yüzünden içi de kararmış durumda. Köprü etrafını saran ağaçlar niçiniyle neredeyse görünmez olmuş. Silivrikapı’daki köprünün çabucak bitişiği araç yolu olarak kullanılırken, köprü ise yaya yolu olmuş durumda. Fakat köprünün altında kıyafetler, havlular asılı biçimde duruyor. Hendeklerin tarım alanı olarak kullanıldığı kısımda çabucak buradan başlıyor.
Akabinde Belgradkapı ve Yedikule Kapısı’nda da tarım alanları devam ediyor. Yedikule’deki köprünün çabucak altı ise burada bulunan bir büfe tarafınca kullanılıyor. Köprünün çabucak altı ise bir kısım beton duvar ve bir kapı ile kapatılmış. İçine de burada bulunan büfenin sattığı su, meşrubat şişeleri konulmuş durumda.
Sanat tarihçisi Hayri Fehmi Yılmaz, köprülerin nasıl inşa edildiği ile ilgili bilgi vererek, “İstanbul kentinin köprüleri de meşhur. İstanbul köprüleri deyince Haliç ya da Boğaz’ın üstündeki köprüleri hatırlıyoruz yahut kentimize yanlışsız gelen tarihi köprüler konuşuluyor lakin İstanbul’un ortasında de 5 tane enteresan köprümüz var. Bunların 4’ü günümüze ulaşmış. Kentimizin surlar ortasında kalan çekirdek kısmı bugün Fatih İlçesi. Burası eski İstanbul yerleşim alanı ve surlarla, duvarlarla çevrili. Haliç ve Marmara kıyılarında surlar deniz kıyısında yapılmış onun avantajını kullanmışlar. Kara tarafındaysa kenti geri kalanından ayıran derin bir hendek var. Bu hendek yaklaşık 20 metre genişliğinde 10.5 metre yüksekliğinde aşağı üst Tekfur Sarayı civarından, Edirnekapı’dan başlayıp Marmara Denizi yani Yedikule’ye kadar devam eden bölgede derin bir hendek vardı. Bu hendeğin varlığı kenti korumak için epeyce değerli. Negatif bir sur üzere aşağıya gerçek gidiyor. Fakat bununla birlikte kentin dışarıya bağlanan noktalarını, yollarını da kesiyordur. O yüzden her bir kapının karşısına bir geçit, bir köprü inşa etmek gerekti. İstanbul’un en enteresan köprüleri bunlar hendek köprüleri. Adeta gizli köprüler bugün. Artık hendeği hatırlayanın kalmadığı üzere, köprüleri de kimse hatırlamıyor. Lakin bunlardan epey hoş bir örnek Edirekapı’da. Hala kapının çabucak önünde duruyor. Muhtemelen en eski örneğimiz bu. Surlarla yaşıt olmalı ancak Osmanlı Devri’nde tamir edilmiş onun izlerini kemerler üzerinde takip edebiliyoruz” dedi.
‘Modern kentin dokusu içerisinde kaybolmuş durumdalar’
Yılmaz, “Benzer bir köprüyü Silivrikapı üzerinde de görüyoruz. bir daha biraz daha ileride Belgradkapı’da. Yedikule Kapısı’nın birer köprüsü olduğunu biliyoruz. Eski fotoğraflardan bunları takip etmek mümkün. Bugün izleri duruyor, köprüler duruyor. Ancak ne yazık ki çağdaş kentin dokusu içerisinde kaybolmuş durumdalar, hendekler üzere. Surlarla bir arada inşa edilmiş olmalılar. Bu hendek çabucak 5. yüzyılda tasarlandı. Hendek, ön sur ve art sur 3 kısımlı olarak tasarlanmıştı. Bunda birinci olarak hiç elbet hendeğin tasarlanmasıyla birlikte köprülerde tasarlandı. İstanbul surları neredeyse Tunç Çağı’ndan beri gelişen akdeniz coğrafyasında gelişen savunma mimarisinin biroldukça ayrıntısını kendi bünyesinden barındırıyor. Hatta bu birkaç bin yılda gelişmiş savunma mimarisinin en damıtılmış en süper örneği olarak karşımıza çıkıyor. Tam bu mesela önünde beğenilen bir ayrıntıda karşımıza çıkıyor. Köprülerimiz iki kule ortasına yerleştirilmiş kente girişi koruyabilmek için çabucak giriş çıkışı sağlıyor. tıpkı vakitte beraberinde güvenlik sorunlarına niye oluyor. O yüzden iki kulesi ortasına yerleştirilmiş, çabucak hendeğe hakikat gelen yolda ikinci bir kapı vardı. Onun önünde hendek üzerinde bir köprü vardır lakin kapılarla köprü tam karşılıklı değildir. Küçükte olsa bir zikzak yapıp o denli kapıya ulaşılır. Bu Silivrikapı’da epey net görülür. Köprüden dümdüz yürürseniz duvara ulaşırsınız, sola dönüp tekrar sağ yaptığınızda kapıya ulaşırsınız ve oradan kente girme bahtınız var. bu biçimdelikle küçük bir savunma düzeneği geliştirilmiş” şekliden konuştu.