Vitra
New member
İstanbul Havalimanı’nın CEO’su: Evet, metronun olmaması bir eksiklik İstanbul Havalimanı, geçen hafta kar felaketinde makus imtihan verdi. Havalimanı bir gün kapalı kapandı. Uçuşa hazırlanan 10 uçak, içerisinde 1500 yolcuyla sekiz saat boyunca pistte bekledi. 20 bin yolcu yollar kapandığı için havalimanında mahsur kaldı. Bazıları yerde, bagaj bantlarında, kartonların üzerinde yattı. Cezayirli yolcular protesto aksiyonu yaptı. Kargonun çatısı çöktü.
İstanbul Havalimanı’nı yöneten İGA’nın CEO’su Kadri Samsunlu, tenkitleri yanıtlamak için geçen cuma günü beni havalimanında davet etti.
Samsunlu, beni hem havalimanında gezdirdi, hem 10 uçağın mahsur kaldığı bölgeye götürdü.
Pistler hariç, havalimanında kalan karlar vardı.
Karın düzeyi, erimiş olduğu biçimde 27 santimetreyi buluyordu.
Bir yandan uçaklar inip kalkarken, öte yandan yüzlerce kamyon üzere kar yığınlarını taşıyordu. Bütün karın kaldırılması için 100 bin sefer yapılması gerekiyor.
Samsunlu, tüm sorularımı samimiyetle yanıtladı.
Kimi kanaatlerim pekişti.
Bana nazaran İstanbul Havalimanı’nın, bir gün iktidar değiştiğinde kapatılması mümkün de değildir, hakikat da. Fakat mukavelesi gözden geçirilebilir ve kuralları bir daha belirlenebilir. Nihayet, ulusal servetten kelam ediyoruz.
AHL’nin kullanıma açılması teklifini destekliyorum. Pekala İstanbul ve AHL bir arada kıymetlendirilebilir. New York, Londra ve Berlin’de 4-5 havalimanı birden varken, bizde niye olmasın?
AHL, şayet açılmayacaksa…
bu biçimde ‘Atatürk’ ismi, İstanbul’a verilmeli.
İşte, söyleşimiz:
Bir kar fırtınası nasıl İstanbul Havalimanı’nı felç etti?
Zira bu bir kar fırtınası. Ağır bir rüzgarla karın düşmesi, görüş aranızın sıfıra inmesi. Burada olan bu.
O gün saat 13’e kadar 380 uçuş yapmışız, 46 bin yolcu göndermişiz. Kar yağıyor mu, yağıyor. Saat 13’ten daha sonra suratı arttı.
Bize Meteoroloji’den gelen, 12 saat ortasında düşecek karın sayısı 15-20 santimetreydi. Ne oldu? Düşünülenden kuvvetli kar döktü. 10 uçağın durduğu de-icing (Uçakların üstündeki buz ve karı temizlemek için alkol püskürtme işlemi) pistin tabanında. Kar o denli süratli indi ki uçakları çıkartamadık. Yedi saat kar hiç durmadı. Yedi saatin sonunda 41 santimetre kar düştü.
Niçin temizleyemediniz?
Görüş arası yok. Olmayınca operasyon durdu. Durunca karlar yükseldi, saha kendi kendini kapattı. Nerede olduğunuzu görmüyorsunuz. Beyaz duman ortasında hareket ediyorsunuz.
Ne kadar mühletle bu türlü kaldı?
Bir gün sürdü. Pazartesi saat 13-13.30’da kapandı. Birinci uçak sonraki gün 12.30’da açıldı.
ÇED raporuna nazaran bu bölge yılda 107 gün fırtınalı, 65 gün ağır bulutlu. Kimi biliminsanları havalimanın yanlış yere yapıldığını sav ediyor.
Biz bu havalimanının projesini Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ile yaptık. DHMİ kim? Türkiye’de havacılığı kuran, 56 havalimanının birinci çimentosunu döken kurum. Bu havalimanının da sahibi. Biz yolcuyuz. 25 sene daha sonra burası devletin.
DHMİ’nin her havalimanı isabetli olmuyor, Kütahya’dan biliyoruz.
Bir sıkıntılı örnek 55 güzel örneği zehirlememeli.
Sorumu tekrar edeyim: Havalimanı yanlış yere mi yapıldı?
Yanlış yere yapılmadı. Diyelim ki yanılgı var. Pekala, biz 800 bin uçuşu, 115 milyon yakın yolcuyu, 100 milyona yakın bavulu nasıl yetiştirdik? Bu dördüncü kışımız. Üç kış kar yağmadı mı? Yağdı. Niçin kimse duymadı?
Bu felaket en makûs senaryolarınız içinde mıydı? Hazır değil miydiniz?
Hazırız. Lakin bu karla çaba etmemiz mümkün değil. Dünyada örneği var. 2021’de Madrid. Kar fırtınası geldi, kent felç. Havalimanı kapandı. Bu sene başında, Amerika’nın kuzeyi.
Geçen salıdan itibaren takipteydik. Cuma alarma geçtik. (Karın) Üstümüzden geçeceğini biliyorduk. Neyi bilmiyorduk? Bu kadar üstümüzde kalacağını, bu kadar yüklü olacağını, bu kadar kısa müddette dökeceğini beklemiyorduk. İstanbul’un batısını vurdu kar. Nereyi vursa orayı yıkardı. Atatürk Havalimanı’nı (AHL) vursa orayı yıkardı.
Deniliyor ya, Almanların kıskandığı… bu biçimde bir havalimanında kargonun çatısı nasıl çöker?
Onu bana değil, THY’ye soracaksınız.
Tespitiniz ne?
Havalimanında 20 bin insan mahsur kaldı. Beşerler kartonlarda yattı. Protesto oldu. Bu tabloyu nasıl açıklıyorsunuz?
Kar başladıktan daha sonra kadroma şunu söylemiş oldum: “Ne kara ne de hava tarafında kimse kalmamalı. Herkesi içeri alacağız.” Bir kesimi, uçaktakilerin tahliyesiydi. İkincisi, ilişki yolunda kalan bin araç. D-20’den havalimanı sapağını geçince kara saplanmışlar. Önlerini açtık, tek tek içeriye aldık. Büyük kısmı yolcu ve turist getiren taksi ve servislerdi. Saat 21’de kar bitti. Dışarıda kimse kalmadı. İçeriye geldik. Neye muhtaçlık var? Yemeğe. Çabucak kumanya. Kızılay ile valilikle konuştuk. 60 bin kumanya ve 5 bin battaniye dağıtıldı. Büyük kısmı AFAD’dan geldi.
20 bin insan niye öyleyse yattı?
Nerede yatıracağım? Havalimanında kapasiteler yolcu akışına nazaran hesaplanır. 25 bin kişinin kalması için ayarlanmış tesis değil burası. Öncelik ne? İnsanın emniyetini, gereksinimlerini, ziyan almadan fırtınayı geçirmesini sağlamak. Onu yaptık.
Otel?
Var, 450 yataklı. Anında doldu tabi. Bakın, bu bir felaket. İnsanların tümüne yatak ve koltuk vermemiz mümkün değil. şahsi güvenlikleri sağlandı mı? Yüzde yüz.
Metro olsa kalabalık meskenine dönmez miydi?
Yolcularımızın yüklü bölümü yabancı. Metro olsa da kente gidip otel arayacağını düşünmüyorum. Ben yapmam. Beklerim.
Lakin vatandaşlar var.
Evet, onlar bekledi.
Metro olsa dönerlerdi. Bu bir eksiklik değil mi?
Metronun olmaması eksiklik mi? Evet, eksiklik. Metro geliyor mu? Evet, geliyor. Şu an deneme sürüşü yapılıyor. Nisan üzere açılacak. Metronun olması durumunda beşerler konutunda kalırdı lakin indikleri anda ulaşım bulabilecekler mi… Gerçek, ben de meskenime gitmeye çalışırdım. Lakin o geceki profile bakın, yüklü yabancıydı.
Cezayirliler “Otel istiyoruz” diye aksiyon yaptı. O niye oldu?
Kar yağışından daha sonra 8 bine yakın yolcu otele gönderildi. Cezayirlilerse hava tarafına geçmişti. Fırtınada pasaport geçişini durdurdu polis. Hava tarafında geçmiş bir yolcuyu kara tarafına almak güç bir iş. Bu beşerler iki gün bekleyince paniklediler. Ben otel bulmak zorunda değilim Terminalde konfordan sorumluyum. Bir yolcu kalıyorsa, ilgili havayolu muhtaçlıkları gidermek zorunda. Yok, özel tim girmiş, büsbütün yanlış.
Özel tim değil miydi?
Değil ya. Terminal polisi. Emniyet müdürümüz geldi, talepleri aldı.
Metro sorununa dönmek isterim. Havalimanının metrosu tamamlanmadan açılması bana nazaran küsurdu.
Bence değil. Biz havalimanına erişimi sağlıyor muyuz? Sağlıyoruz. Taksi var. Otobüs var. Hava-İst var. Özel araç var. Otoparklar ucuz. Bu kadar yoldan erişiliyorsa, yatırımı da bitirdiysek metro gelmedi diye iki sene kapalı tutabilir miyiz? Ekonomik değil. Sabiha Gökçen Havalimanı’nda da metro yok. Ankara’da da.
Metrosu olan AHL’yi terk ederek, metrosu olmayan İstanbul’a geldik. Bu haklı bir eleştir değil mi?
Gerçek bir tenkit. Lakin bu havalimanının stratejisi farklı. AHL kapasite olarak THY’nin büyümesini destekleyecek noktada değil.
Ne bakımdan değil?
Zira kapasitesi bitti. THY, 2010’u senelerdan itibaren aktarma yolcu almaya başladı. Filosunu büyütmek, daha fazla yere uçmak için. THY dedi ki “Sadece İstanbul’a gelen giden yolcuyla filoyu dolduramam. İnsanları İstanbul’da indireceğim, gideceği yerlere bağlayacağım. Döviz yaratmaya başlayacağım.” Yolcuyu büyüttüğünüz vakit kargo da topluyorsunuz. Krizde THY’nin kendini muhafaza formülü kargo oldu. Yolcu kapasitesinin şiştiği havalimanında büyümeyi nasıl destekleyeceksiniz?
İkincisi, yabancı havayolu gelmek ister, slot (Uçağa belli bir vakitte ayrılan saha) veremezsiniz. Verirsiniz o saatte o gelmek istemez. Burada istediğiniz saatte gelin, inersiniz. 4.5 milyon tonluk kargo kapasitesi var. Türkiye’nin hacmi ne? 1.5 milyon ton. 120 milyonluk terminal var. Yüzde 30-35’ini kullanıyoruz.
bu biçimde diyorsunuz da iki bakan AHL’ye inebildi. Yetersiz söylemiş olduğiniz havalimanı felakette inişe müsait tek havalimanıymış.
tekrar bu biçimde kar yağarsa özel uçak inecek pisti birkaç saatte açacağım. Özel jetin ineceği pistle Airbus 330’un ineceği pistin muhtaçlıkları o kadar fazla ki. İnanın, fokuslanmadık o hususa.
Ya AHL olmasaydı?
Sabiha’ya inerdi ya, Çorlu’ya inerdi.
Yollar kapalı. Çorlu’da inseydi iki bakan İstanbul’a gelemezdi.
Açardık bu biçimde. Bunlar bence husus olacak şeyler değil. Ben iki bakanın çabucak toparlanıp gelmesine fokuslanırım.
Kimi vatandaşlar AHL’nin bir daha açılmasını istiyor.
AHL açılamaz.
niye?
Biz varken gereksinimi yok. Bizimle birlikte de yok.
İBB Lideri Ekrem İmamoğlu diyor ki, tıpkı şirket iki havalimanını kullansın.
Burada kapasitem var. O durumda iki havalimanı da kapasitesini kullanamaz.
Öteki ülkelerde mümkün oluyor.
Pistlerinin istikametlerine bakmak lazım.
AHL protokol için kullanılıyor. Demek ki pistlerin tarafı sizi olumsuz etkilemiyor.
Kaç protokol uçağı inebilir ki? Burası varken gerek yok. İki tarafın da kapasitesini öldürür. AHL’nin pistiyle bizim üç pistimiz birebir kuzey-güney çizgisinde. İki havalimanında birebir sınırdan uçak inecek kalkacak. Birbirini bloke eder.
İstanbul Havalimanı’nı yöneten İGA’nın CEO’su Kadri Samsunlu, tenkitleri yanıtlamak için geçen cuma günü beni havalimanında davet etti.
Samsunlu, beni hem havalimanında gezdirdi, hem 10 uçağın mahsur kaldığı bölgeye götürdü.
Pistler hariç, havalimanında kalan karlar vardı.
Karın düzeyi, erimiş olduğu biçimde 27 santimetreyi buluyordu.
Bir yandan uçaklar inip kalkarken, öte yandan yüzlerce kamyon üzere kar yığınlarını taşıyordu. Bütün karın kaldırılması için 100 bin sefer yapılması gerekiyor.
Samsunlu, tüm sorularımı samimiyetle yanıtladı.
Kimi kanaatlerim pekişti.
Bana nazaran İstanbul Havalimanı’nın, bir gün iktidar değiştiğinde kapatılması mümkün de değildir, hakikat da. Fakat mukavelesi gözden geçirilebilir ve kuralları bir daha belirlenebilir. Nihayet, ulusal servetten kelam ediyoruz.
AHL’nin kullanıma açılması teklifini destekliyorum. Pekala İstanbul ve AHL bir arada kıymetlendirilebilir. New York, Londra ve Berlin’de 4-5 havalimanı birden varken, bizde niye olmasın?
AHL, şayet açılmayacaksa…
bu biçimde ‘Atatürk’ ismi, İstanbul’a verilmeli.
İşte, söyleşimiz:
Bir kar fırtınası nasıl İstanbul Havalimanı’nı felç etti?
Zira bu bir kar fırtınası. Ağır bir rüzgarla karın düşmesi, görüş aranızın sıfıra inmesi. Burada olan bu.
O gün saat 13’e kadar 380 uçuş yapmışız, 46 bin yolcu göndermişiz. Kar yağıyor mu, yağıyor. Saat 13’ten daha sonra suratı arttı.
Bize Meteoroloji’den gelen, 12 saat ortasında düşecek karın sayısı 15-20 santimetreydi. Ne oldu? Düşünülenden kuvvetli kar döktü. 10 uçağın durduğu de-icing (Uçakların üstündeki buz ve karı temizlemek için alkol püskürtme işlemi) pistin tabanında. Kar o denli süratli indi ki uçakları çıkartamadık. Yedi saat kar hiç durmadı. Yedi saatin sonunda 41 santimetre kar düştü.
Niçin temizleyemediniz?
Görüş arası yok. Olmayınca operasyon durdu. Durunca karlar yükseldi, saha kendi kendini kapattı. Nerede olduğunuzu görmüyorsunuz. Beyaz duman ortasında hareket ediyorsunuz.
Ne kadar mühletle bu türlü kaldı?
Bir gün sürdü. Pazartesi saat 13-13.30’da kapandı. Birinci uçak sonraki gün 12.30’da açıldı.
ÇED raporuna nazaran bu bölge yılda 107 gün fırtınalı, 65 gün ağır bulutlu. Kimi biliminsanları havalimanın yanlış yere yapıldığını sav ediyor.
Biz bu havalimanının projesini Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ile yaptık. DHMİ kim? Türkiye’de havacılığı kuran, 56 havalimanının birinci çimentosunu döken kurum. Bu havalimanının da sahibi. Biz yolcuyuz. 25 sene daha sonra burası devletin.
DHMİ’nin her havalimanı isabetli olmuyor, Kütahya’dan biliyoruz.
Bir sıkıntılı örnek 55 güzel örneği zehirlememeli.
Sorumu tekrar edeyim: Havalimanı yanlış yere mi yapıldı?
Yanlış yere yapılmadı. Diyelim ki yanılgı var. Pekala, biz 800 bin uçuşu, 115 milyon yakın yolcuyu, 100 milyona yakın bavulu nasıl yetiştirdik? Bu dördüncü kışımız. Üç kış kar yağmadı mı? Yağdı. Niçin kimse duymadı?
Bu felaket en makûs senaryolarınız içinde mıydı? Hazır değil miydiniz?
Hazırız. Lakin bu karla çaba etmemiz mümkün değil. Dünyada örneği var. 2021’de Madrid. Kar fırtınası geldi, kent felç. Havalimanı kapandı. Bu sene başında, Amerika’nın kuzeyi.
Geçen salıdan itibaren takipteydik. Cuma alarma geçtik. (Karın) Üstümüzden geçeceğini biliyorduk. Neyi bilmiyorduk? Bu kadar üstümüzde kalacağını, bu kadar yüklü olacağını, bu kadar kısa müddette dökeceğini beklemiyorduk. İstanbul’un batısını vurdu kar. Nereyi vursa orayı yıkardı. Atatürk Havalimanı’nı (AHL) vursa orayı yıkardı.
Deniliyor ya, Almanların kıskandığı… bu biçimde bir havalimanında kargonun çatısı nasıl çöker?
Onu bana değil, THY’ye soracaksınız.
Tespitiniz ne?
Havalimanında 20 bin insan mahsur kaldı. Beşerler kartonlarda yattı. Protesto oldu. Bu tabloyu nasıl açıklıyorsunuz?
Kar başladıktan daha sonra kadroma şunu söylemiş oldum: “Ne kara ne de hava tarafında kimse kalmamalı. Herkesi içeri alacağız.” Bir kesimi, uçaktakilerin tahliyesiydi. İkincisi, ilişki yolunda kalan bin araç. D-20’den havalimanı sapağını geçince kara saplanmışlar. Önlerini açtık, tek tek içeriye aldık. Büyük kısmı yolcu ve turist getiren taksi ve servislerdi. Saat 21’de kar bitti. Dışarıda kimse kalmadı. İçeriye geldik. Neye muhtaçlık var? Yemeğe. Çabucak kumanya. Kızılay ile valilikle konuştuk. 60 bin kumanya ve 5 bin battaniye dağıtıldı. Büyük kısmı AFAD’dan geldi.
20 bin insan niye öyleyse yattı?
Nerede yatıracağım? Havalimanında kapasiteler yolcu akışına nazaran hesaplanır. 25 bin kişinin kalması için ayarlanmış tesis değil burası. Öncelik ne? İnsanın emniyetini, gereksinimlerini, ziyan almadan fırtınayı geçirmesini sağlamak. Onu yaptık.
Otel?
Var, 450 yataklı. Anında doldu tabi. Bakın, bu bir felaket. İnsanların tümüne yatak ve koltuk vermemiz mümkün değil. şahsi güvenlikleri sağlandı mı? Yüzde yüz.
Metro olsa kalabalık meskenine dönmez miydi?
Yolcularımızın yüklü bölümü yabancı. Metro olsa da kente gidip otel arayacağını düşünmüyorum. Ben yapmam. Beklerim.
Lakin vatandaşlar var.
Evet, onlar bekledi.
Metro olsa dönerlerdi. Bu bir eksiklik değil mi?
Metronun olmaması eksiklik mi? Evet, eksiklik. Metro geliyor mu? Evet, geliyor. Şu an deneme sürüşü yapılıyor. Nisan üzere açılacak. Metronun olması durumunda beşerler konutunda kalırdı lakin indikleri anda ulaşım bulabilecekler mi… Gerçek, ben de meskenime gitmeye çalışırdım. Lakin o geceki profile bakın, yüklü yabancıydı.
Cezayirliler “Otel istiyoruz” diye aksiyon yaptı. O niye oldu?
Kar yağışından daha sonra 8 bine yakın yolcu otele gönderildi. Cezayirlilerse hava tarafına geçmişti. Fırtınada pasaport geçişini durdurdu polis. Hava tarafında geçmiş bir yolcuyu kara tarafına almak güç bir iş. Bu beşerler iki gün bekleyince paniklediler. Ben otel bulmak zorunda değilim Terminalde konfordan sorumluyum. Bir yolcu kalıyorsa, ilgili havayolu muhtaçlıkları gidermek zorunda. Yok, özel tim girmiş, büsbütün yanlış.
Özel tim değil miydi?
Değil ya. Terminal polisi. Emniyet müdürümüz geldi, talepleri aldı.
Metro sorununa dönmek isterim. Havalimanının metrosu tamamlanmadan açılması bana nazaran küsurdu.
Bence değil. Biz havalimanına erişimi sağlıyor muyuz? Sağlıyoruz. Taksi var. Otobüs var. Hava-İst var. Özel araç var. Otoparklar ucuz. Bu kadar yoldan erişiliyorsa, yatırımı da bitirdiysek metro gelmedi diye iki sene kapalı tutabilir miyiz? Ekonomik değil. Sabiha Gökçen Havalimanı’nda da metro yok. Ankara’da da.
Metrosu olan AHL’yi terk ederek, metrosu olmayan İstanbul’a geldik. Bu haklı bir eleştir değil mi?
Gerçek bir tenkit. Lakin bu havalimanının stratejisi farklı. AHL kapasite olarak THY’nin büyümesini destekleyecek noktada değil.
Ne bakımdan değil?
Zira kapasitesi bitti. THY, 2010’u senelerdan itibaren aktarma yolcu almaya başladı. Filosunu büyütmek, daha fazla yere uçmak için. THY dedi ki “Sadece İstanbul’a gelen giden yolcuyla filoyu dolduramam. İnsanları İstanbul’da indireceğim, gideceği yerlere bağlayacağım. Döviz yaratmaya başlayacağım.” Yolcuyu büyüttüğünüz vakit kargo da topluyorsunuz. Krizde THY’nin kendini muhafaza formülü kargo oldu. Yolcu kapasitesinin şiştiği havalimanında büyümeyi nasıl destekleyeceksiniz?
İkincisi, yabancı havayolu gelmek ister, slot (Uçağa belli bir vakitte ayrılan saha) veremezsiniz. Verirsiniz o saatte o gelmek istemez. Burada istediğiniz saatte gelin, inersiniz. 4.5 milyon tonluk kargo kapasitesi var. Türkiye’nin hacmi ne? 1.5 milyon ton. 120 milyonluk terminal var. Yüzde 30-35’ini kullanıyoruz.
bu biçimde diyorsunuz da iki bakan AHL’ye inebildi. Yetersiz söylemiş olduğiniz havalimanı felakette inişe müsait tek havalimanıymış.
tekrar bu biçimde kar yağarsa özel uçak inecek pisti birkaç saatte açacağım. Özel jetin ineceği pistle Airbus 330’un ineceği pistin muhtaçlıkları o kadar fazla ki. İnanın, fokuslanmadık o hususa.
Ya AHL olmasaydı?
Sabiha’ya inerdi ya, Çorlu’ya inerdi.
Yollar kapalı. Çorlu’da inseydi iki bakan İstanbul’a gelemezdi.
Açardık bu biçimde. Bunlar bence husus olacak şeyler değil. Ben iki bakanın çabucak toparlanıp gelmesine fokuslanırım.
Kimi vatandaşlar AHL’nin bir daha açılmasını istiyor.
AHL açılamaz.
niye?
Biz varken gereksinimi yok. Bizimle birlikte de yok.
İBB Lideri Ekrem İmamoğlu diyor ki, tıpkı şirket iki havalimanını kullansın.
Burada kapasitem var. O durumda iki havalimanı da kapasitesini kullanamaz.
Öteki ülkelerde mümkün oluyor.
Pistlerinin istikametlerine bakmak lazım.
AHL protokol için kullanılıyor. Demek ki pistlerin tarafı sizi olumsuz etkilemiyor.
Kaç protokol uçağı inebilir ki? Burası varken gerek yok. İki tarafın da kapasitesini öldürür. AHL’nin pistiyle bizim üç pistimiz birebir kuzey-güney çizgisinde. İki havalimanında birebir sınırdan uçak inecek kalkacak. Birbirini bloke eder.