A
admin
Guest
Dr. Av. Muhammed Hardalaç- “Kültürel miras nedir?” diye sorduğumuzda, herkes kendine göre bir tanımlama yapabilir. Ben kültürel mirası; insanlığın tarih boyunca biriktirdiği taşınır, taşınmaz, su altında kalmış, doğal, fiziki ya da kelamlı olan tüm pahaların korunarak bugüne ve geleceğe aktarılan hazineleri olarak tabir ediyorum. 1972 tarihindeki Dünya Kültür ve Doğal Mirası Muhafaza Hakkındaki UNESCO Konvansiyonu’nda miras; “geçmişten gelen, bugün bir arada yaşadığımız ve gelecek jenerasyonlara aktardığımız kalıt” biçiminde tanımlanıyor. Kültürel miras ise “tarihi ve yapılaşmış çevreyi oluşturan anıtlar, mimari bedeli olan yapı kümeleri ve alanlar” olarak tabir ediliyor. Ülkemizdeki tarihi zenginlikleri saymak kolay olmasa gerek. Bilindiği üzere Anadolu hayli sayıda uygarlığa konut sahipliği yapmıştır. Coğrafik olarak dünyanın en şanslı noktalarından biri olan ülkemizde çeşitli uygarlıkların yaşadığı antik kentler bulunuyor. Antik kentler, binlerce yıl evvelce günümüze kadar ulaşan tarihi, kültürel kalıntı ve yerlerdir. Bu yapıların, devrin ruhunu anlatan tarihin en hoş kalıntıları olduklarını söyleyebiliriz. Bu antik kentlerden biri de Gaziantep’teki Zeugma. Zeugma’da birinci hafriyat, 1987 yılında gerçekleştirilmiştir. Birecik Barajı’nın üretimi sebebiyle Zeugma’da kurtarma hafriyatlarının yürütülmesi için bütün üniversitelere davette bulunulmuş, 1993 yılında West Avustralya Üniversitesi ve 1995’te de Fransa’daki Nantes Üniversitesi bu davete karşılık vermiştir. Kurtarma hafriyatı çalışmalarına sürat verilerek 1999 ve 2000 senelerında “A Bölgesi”nde hiç orta vermeden çalışılmıştır. Bu çalışmalarda; Mars heykeli, 3 bin 700 sikke, bin metrekare mozaik, 150 metrekare fresk, 100 bin mühür baskısı, 12 villa, hamam, arşiv binası ve taşınabilir kültür varlıkları bulunmuştur. Sular yükselirken yapılan bu kurtarma kazılarında ele geçen mozaikler, freskler, mimari modüller ve gibisi tüm buluntular, çizimleri yapılıp belgelendikten daha sonra, su altında kalmaktan kurtarılarak Gaziantep Müzesi’ne taşınmıştır.
Uluslararası yardımlaşma
Belirtmek gerekir ki her ne kadar bu geçmiş bizim topraklarımızda bulunsa da tüm insanlığın ortak mirası olarak kabul edilmiştir. Bu üzere karşılıklı yardımlaşmalar milletlerarası mukavelelerde açıkça düzenlenmiştir. “Arkeolojik Mirasın Korunmasına Ait Avrupa Mukavelesi Husus 12: Karşılıklı Teknik ve Bilimsel Yardımlaşma” başlığı altında şu düzenlemeye yer verilmiştir: “Taraflar: 1. Arkeolojik miras ile ilgili konularda tecrübe ve uzman değişimi suretiyle karşılıklı teknik ve bilimsel yardımlaşmada bulunmayı, 2. İlgili ulusal mevzuatları ya da taraf oldukları memleketler arası mutabakatlar çerçevesinde daima eğitim alanı da dâhil olmak üzere, arkeolojik mirasın korunması konusunda uzman değişimini kolaylaştırmayı taahhüt ederler.”
Bir milletin kültürel zenginliğinin yalnızca o millet için değil, hem de insanlık için kıymetli olması sebebiyle geçmişi gün yüzüne çıkarmak ve bu hususta karşılıklı taleplere yanıt verebilmek son derece pahalıdır. Kültürel mirasımızın bir kesimini oluşturan biroldukca antik kent Anadolu topraklarında ziyaretçilerini beklemektedir.
Uluslararası yardımlaşma
Belirtmek gerekir ki her ne kadar bu geçmiş bizim topraklarımızda bulunsa da tüm insanlığın ortak mirası olarak kabul edilmiştir. Bu üzere karşılıklı yardımlaşmalar milletlerarası mukavelelerde açıkça düzenlenmiştir. “Arkeolojik Mirasın Korunmasına Ait Avrupa Mukavelesi Husus 12: Karşılıklı Teknik ve Bilimsel Yardımlaşma” başlığı altında şu düzenlemeye yer verilmiştir: “Taraflar: 1. Arkeolojik miras ile ilgili konularda tecrübe ve uzman değişimi suretiyle karşılıklı teknik ve bilimsel yardımlaşmada bulunmayı, 2. İlgili ulusal mevzuatları ya da taraf oldukları memleketler arası mutabakatlar çerçevesinde daima eğitim alanı da dâhil olmak üzere, arkeolojik mirasın korunması konusunda uzman değişimini kolaylaştırmayı taahhüt ederler.”
Bir milletin kültürel zenginliğinin yalnızca o millet için değil, hem de insanlık için kıymetli olması sebebiyle geçmişi gün yüzüne çıkarmak ve bu hususta karşılıklı taleplere yanıt verebilmek son derece pahalıdır. Kültürel mirasımızın bir kesimini oluşturan biroldukca antik kent Anadolu topraklarında ziyaretçilerini beklemektedir.