Vitra
New member
İktidarın “ikinci adamı” Ali Erbaş ne istiyor? İktidar, ülkenin problemlerine tahlil bulma kapasitesini yitirdiği ve çözüldüğü nispette dine sığındı; Erdoğan’ın erimeye başlayan kemik tabanına bu bakımdan sunabildiği en büyük “hizmet” İslamcı telaffuz ve hareketler oldu. İktidar Türkiye’yi sevk ve yönetim edemediği için dinselliğe abanır ve ülke laiklikten bu biçimdece her gün biraz daha uzaklaşırken, Diyanet İşleri Lideri Ali Erbaş’ın siyasi hayattaki hızlı yükselişine şahit oluyoruz.
İktidarın siyaseti süratle dinselleşiyor, devletin din işleri teşkilatı da buna paralel olarak tarihte görülmemiş nispette siyasallaşıyor. Dev bütçeli teşkilatın başındaki kişi de iktidar siyasetinin önde gelen bir uygulayıcısına dönüşüyor. “Önde gelen” dedik madem, Erbaş’n yerini hassasiyetle tespit edelim: Bugünün ucube iktidar konjonktüründe Diyanet İşleri Lideri Ali Erbaş, “Erdoğanizma sistemi”nin “ikinci adamı” haline getirilmiştir.
Ali Erbaş, Türkiye’nin görsel hafızasında kalıcı bir yer edindi, tarihe geçti. Evvel 24 Temmuz 2020’de, müzeden mescide çevrilen Ayasofya’nın minberinde hutbe okurken elinde kılıçla verdiği fotoğraf yüzünden… daha sonra da 1 Eylül’de, anayasasında “laik ve demokratik” yazan Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihinde birinci kere, “Adli yıl dualarla açıldı” halindeki başlıkların atılmasına niye olan siyasi hareketin sahne tertibi ötürüsıyla.
O üç kişilik koreografinin hukuk, demokrasi ve bu ikisinin şayet olmazsa olmazı laikliğin düşürüldüğü hal açısından sembolizmi epey kuvvetliydü. Merkezde, kendi ismiyle anılan sistemin açık orta en kuvvetli şahsı olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan duruyordu; onun solunda, dua eden ve ettiren Diyanet İşleri Lideri Ali Erbaş ve nihayet sağ tarafta üstünde cüppesi varken duaya eşlik eden Yargıtay Lideri Mehmet Akarca yer alıyorlardı.
Ritüel seviyesinde de olsa yargı bağımsızlığına hürmet gösterme gereğini hissetmeyen siyasi iktidarın baş bireyi, sağ tarafına Yargıtay Başkanı’nı alarak yargının iktidara bağlı olduğu bildirisini kuvvetli formda veriyordu. Yargı bağımsızlığının olmadığı bir Türkiye’de hukuk, demokrasi, insan hakları, niyet özgürlüğü üzere çağdaşlığın klasik kıymetlerinin hiç biri garanti altında olamazdı.
İsimli yılın açılışı münasebetiyle düzenlenen merasim sırasında Cumhurbaşkanı’nın sağ yanında yargı bağımsızlığı çiğnenirken, sol yanında da laiklik unsuru ayaklar altına alınıyordu.
Bakınız, laik devlet birilerinin tevatür ettiği üzere “bütün inançlara eşit uzaklıkta duran devlet” falan değildir; laik devletin dinle münasebeti “duruş mesafesi” ile tanım edilemez. Laiklik, devletin rastgele bir dininin olmamasını icap ettirir. Devlet merasimlerinin içerik ve nizamı de bu duruma uygun olmalıdır. İktidar ise anayasada “Devletin dini İslam’dır” diye yazıyormuş üzere davranarak bir fiili durum yaratıyor.
Muhalefet de iktidarın eline kendisini muhafazakâr tabana “din karşıtı” üzere göstermesi için koz vermemek maksadıyla bu fiili durumu gerçek siyaset anlayışı doğrultusunda geçiştiriyor, görmezden geliyor.
Öteki taraftan muhalefetin laikliğe sahip çıkmak için iktidarın provokasyonlarını beklemek üzere bir mecburiyeti de yok. Laikliğin, Türkiye üzere kültürü, inançları, etnik ve toplumsal yapısı hala büyük çeşitlilikler arz eden bir ülkede iç barışın, istikrarın en büyük sigortası, eşit vatandaşlığın, insani gelişme ve kalkınmanın en önemli teminatı olduğunu yenidenla söylemenin yeni öne sürülen sebebi iktidarın laiklik tersi aksiyonları tarafınca yaratılmak zorunda değil. Türkiye geçmiş cumhuriyet periyodunda İslam ülkelerinden olumlu ayrışabilmişse bunu sıkıntılı da olsa laikliğine borçludur.
Ali Erbaş’tan samimi ikrar
Muhalefetin 1 Eylül’deki dualı isimli yıl açılışı karşısında sessiz kalmayı yeğleyerek iktidarın beklentilerini bir daha boşa çıkarması, iktidarın “yükselen yıldızı” Ali Erbaş’ı durdurmaya yetmedi. Beş gün daha sonra Ali Erbaş, dualı açılışa muhalefetten büyük yansılar gelmiş de bunun karşısında sessiz kalamazmış üzere konuştu; konuşurken, adalet ve yargının kendince dine nazaran düzenlenmesini, kısacası laikliğin her tarafıyla ortadan kaldırılmasını istediğini şu tabirlerle ikrar etti:
“Önderler olarak boş alan bırakmamamız lazım. Adaletsiz İslam olur mu? İnanç, sokakta olmasın insanın ortasında olsun, konutuna, ticaretine, siyasetine, adaletine yargısına yansımasın. Görüyorsunuz ortalığı ayağa kaldırıyorlar.”
harikulâde telaş verici bir totaliter zihin dünyasının ağızından dökülmüş cümleler bunlar…
“Diyanet İşleri Başkanlığı” makamında oturan kişi, “boş alan bırakmamak”tan bahsediyorsa, bunun manası açık, toplumsal ve kamusal ömrü ilgilendiren bütün alanların dine bakılırsa düzenlenmesi, seküler ömrün mümkün olan en dar alana, gettolara hapsedilmesi…
örneğin, iktidarın ana akım medyayı ortadan kaldırarak tüm medya sanayisine el koymasına karşın ülkeyi yönetmekteki başarısızlığının geniş yığınlar tarafınca algılanmasının önüne geçememesinin kararında artık toplumsal medyayı da susturmanın hazırlığında bulunmasına dinî kılıf uydurmak da işte bu, “boş alan bırakmama” anlayışının eseri.
İktidarın gayesi toplumsal medyanın haber alma ve tabir özgürlüğü haklarının kullanıldığı bir mecra olmasını önlemek iken Ali Erbaş’ın planlanan yasal düzenlemeyi “dinin fert ve toplum düzleminde hedeflediği ahlaki unsur, kıymet ve faziletlerden uzaklaşılmasını önlemek” diye tabir ettiği kelamda münasebetle desteklemesi, dinin siyasete alet edilmesinin çarpıcı örneği.
Ali Erbaş’ın “Adaletsiz İslam olur mu?” biçimindeki cümlesi, birinci bakışta masumane bir söz olduğu izlenimini uyandırabilir fakat “devlet İslamı”nın bir numaralı şahsı, “laik devlet”in yargısını “İslam’a ilişkin olması gereken bir adalet kurumu” olarak görüyorsa, bu son derece problemli. Diğer türlü düşünmek imkânsız zira kelam konusu sözün lisana getirilmesine niye olan bağlam, isimli yıl açılışı.
Yoksa, elbette ki her dinin bir adalet anlayışı var, ama laik devlet yargının inanca bakılırsa tanzim edilmesini reddeder.
İnanç kişinin konutuna, ticaretine, siyasetine yansıyabilir, mamafih adalet ve yargı bir inanca bakılırsa tanım edilmeye başlandığı vakit objektif hukuk kriterlerinin yerini şeriat alır.
“Erdoğanizma sistemi”nin ikinci adamı Ali Erbaş şeriat istiyor.
İktidarın siyaseti süratle dinselleşiyor, devletin din işleri teşkilatı da buna paralel olarak tarihte görülmemiş nispette siyasallaşıyor. Dev bütçeli teşkilatın başındaki kişi de iktidar siyasetinin önde gelen bir uygulayıcısına dönüşüyor. “Önde gelen” dedik madem, Erbaş’n yerini hassasiyetle tespit edelim: Bugünün ucube iktidar konjonktüründe Diyanet İşleri Lideri Ali Erbaş, “Erdoğanizma sistemi”nin “ikinci adamı” haline getirilmiştir.
Ali Erbaş, Türkiye’nin görsel hafızasında kalıcı bir yer edindi, tarihe geçti. Evvel 24 Temmuz 2020’de, müzeden mescide çevrilen Ayasofya’nın minberinde hutbe okurken elinde kılıçla verdiği fotoğraf yüzünden… daha sonra da 1 Eylül’de, anayasasında “laik ve demokratik” yazan Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihinde birinci kere, “Adli yıl dualarla açıldı” halindeki başlıkların atılmasına niye olan siyasi hareketin sahne tertibi ötürüsıyla.
O üç kişilik koreografinin hukuk, demokrasi ve bu ikisinin şayet olmazsa olmazı laikliğin düşürüldüğü hal açısından sembolizmi epey kuvvetliydü. Merkezde, kendi ismiyle anılan sistemin açık orta en kuvvetli şahsı olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan duruyordu; onun solunda, dua eden ve ettiren Diyanet İşleri Lideri Ali Erbaş ve nihayet sağ tarafta üstünde cüppesi varken duaya eşlik eden Yargıtay Lideri Mehmet Akarca yer alıyorlardı.
Ritüel seviyesinde de olsa yargı bağımsızlığına hürmet gösterme gereğini hissetmeyen siyasi iktidarın baş bireyi, sağ tarafına Yargıtay Başkanı’nı alarak yargının iktidara bağlı olduğu bildirisini kuvvetli formda veriyordu. Yargı bağımsızlığının olmadığı bir Türkiye’de hukuk, demokrasi, insan hakları, niyet özgürlüğü üzere çağdaşlığın klasik kıymetlerinin hiç biri garanti altında olamazdı.
İsimli yılın açılışı münasebetiyle düzenlenen merasim sırasında Cumhurbaşkanı’nın sağ yanında yargı bağımsızlığı çiğnenirken, sol yanında da laiklik unsuru ayaklar altına alınıyordu.
Bakınız, laik devlet birilerinin tevatür ettiği üzere “bütün inançlara eşit uzaklıkta duran devlet” falan değildir; laik devletin dinle münasebeti “duruş mesafesi” ile tanım edilemez. Laiklik, devletin rastgele bir dininin olmamasını icap ettirir. Devlet merasimlerinin içerik ve nizamı de bu duruma uygun olmalıdır. İktidar ise anayasada “Devletin dini İslam’dır” diye yazıyormuş üzere davranarak bir fiili durum yaratıyor.
Muhalefet de iktidarın eline kendisini muhafazakâr tabana “din karşıtı” üzere göstermesi için koz vermemek maksadıyla bu fiili durumu gerçek siyaset anlayışı doğrultusunda geçiştiriyor, görmezden geliyor.
Öteki taraftan muhalefetin laikliğe sahip çıkmak için iktidarın provokasyonlarını beklemek üzere bir mecburiyeti de yok. Laikliğin, Türkiye üzere kültürü, inançları, etnik ve toplumsal yapısı hala büyük çeşitlilikler arz eden bir ülkede iç barışın, istikrarın en büyük sigortası, eşit vatandaşlığın, insani gelişme ve kalkınmanın en önemli teminatı olduğunu yenidenla söylemenin yeni öne sürülen sebebi iktidarın laiklik tersi aksiyonları tarafınca yaratılmak zorunda değil. Türkiye geçmiş cumhuriyet periyodunda İslam ülkelerinden olumlu ayrışabilmişse bunu sıkıntılı da olsa laikliğine borçludur.
Ali Erbaş’tan samimi ikrar
Muhalefetin 1 Eylül’deki dualı isimli yıl açılışı karşısında sessiz kalmayı yeğleyerek iktidarın beklentilerini bir daha boşa çıkarması, iktidarın “yükselen yıldızı” Ali Erbaş’ı durdurmaya yetmedi. Beş gün daha sonra Ali Erbaş, dualı açılışa muhalefetten büyük yansılar gelmiş de bunun karşısında sessiz kalamazmış üzere konuştu; konuşurken, adalet ve yargının kendince dine nazaran düzenlenmesini, kısacası laikliğin her tarafıyla ortadan kaldırılmasını istediğini şu tabirlerle ikrar etti:
“Önderler olarak boş alan bırakmamamız lazım. Adaletsiz İslam olur mu? İnanç, sokakta olmasın insanın ortasında olsun, konutuna, ticaretine, siyasetine, adaletine yargısına yansımasın. Görüyorsunuz ortalığı ayağa kaldırıyorlar.”
harikulâde telaş verici bir totaliter zihin dünyasının ağızından dökülmüş cümleler bunlar…
“Diyanet İşleri Başkanlığı” makamında oturan kişi, “boş alan bırakmamak”tan bahsediyorsa, bunun manası açık, toplumsal ve kamusal ömrü ilgilendiren bütün alanların dine bakılırsa düzenlenmesi, seküler ömrün mümkün olan en dar alana, gettolara hapsedilmesi…
örneğin, iktidarın ana akım medyayı ortadan kaldırarak tüm medya sanayisine el koymasına karşın ülkeyi yönetmekteki başarısızlığının geniş yığınlar tarafınca algılanmasının önüne geçememesinin kararında artık toplumsal medyayı da susturmanın hazırlığında bulunmasına dinî kılıf uydurmak da işte bu, “boş alan bırakmama” anlayışının eseri.
İktidarın gayesi toplumsal medyanın haber alma ve tabir özgürlüğü haklarının kullanıldığı bir mecra olmasını önlemek iken Ali Erbaş’ın planlanan yasal düzenlemeyi “dinin fert ve toplum düzleminde hedeflediği ahlaki unsur, kıymet ve faziletlerden uzaklaşılmasını önlemek” diye tabir ettiği kelamda münasebetle desteklemesi, dinin siyasete alet edilmesinin çarpıcı örneği.
Ali Erbaş’ın “Adaletsiz İslam olur mu?” biçimindeki cümlesi, birinci bakışta masumane bir söz olduğu izlenimini uyandırabilir fakat “devlet İslamı”nın bir numaralı şahsı, “laik devlet”in yargısını “İslam’a ilişkin olması gereken bir adalet kurumu” olarak görüyorsa, bu son derece problemli. Diğer türlü düşünmek imkânsız zira kelam konusu sözün lisana getirilmesine niye olan bağlam, isimli yıl açılışı.
Yoksa, elbette ki her dinin bir adalet anlayışı var, ama laik devlet yargının inanca bakılırsa tanzim edilmesini reddeder.
İnanç kişinin konutuna, ticaretine, siyasetine yansıyabilir, mamafih adalet ve yargı bir inanca bakılırsa tanım edilmeye başlandığı vakit objektif hukuk kriterlerinin yerini şeriat alır.
“Erdoğanizma sistemi”nin ikinci adamı Ali Erbaş şeriat istiyor.