Vitra
New member
İktidar bir daha imkânsızı başardı! İktidar, kendi geliştirdiği teze göre dövizi ve enflasyonu düşürmek için faizi enflasyonun altına indirdi. İndirmeye devam edeceğini de deklare etti.
Bu siyasete nazaran faiz niyet, akabinde hem döviz hem enflasyon düşecekti.
Ancak o denli olmadı.
İktidar faizi düşürdü fakat hem faiz hem döviz birebir vakitte enflasyon yükseldi.
İktisat bilimine nazaran bu imkânsızdı.
İktisat biliminin dışa açık ekonomilerde “imkânsız üçlü” tezine göre faizin, dövizin ve enflasyonun birebir anda denetim edilmesi mümkün değildi.
Örneğin faiz enflasyonun altına düştüğünde dolar düşmez tersine artardı. Dolar yükselince enflasyon düşmez, bilakis ithal orta malların fiyatları yükseleceği için maliyet artar ve enflasyon da yükselirdi.
Hakikaten Türkiye’de de o denli oldu.
Doları ve enflasyonu düşüreceğim diye faizi enflasyonun altına düşüren iktidar kısa mühlet daha sonra doların ve enflasyonun fırladığını gördü. Bu imkânsız üçlü kuralına uygundu. Faiz enflasyonun alına indirildi, ötürüsıyla döviz ve enflasyon yükseldi.
İktidar 18 liraya fırlattığı doları 13 liraya indirdik diye zafer naraları atarken, aslında 7-8 lira civarında olan doları, 13 liraya çıkarmıştı. Övündüğü, liranın yüzde 50 bedel kaybetmesiydi.
Faizi düşürünce doların ve enflasyonun artması doğaldı lakin tıpkı anda faizin de yükselmesi olağan değildi.
İktidar enflasyonu yüzde 21 olarak ilân etmişken, Merkez Bankası aracılığıyla faizi yüzde 14’e düşürdüğünü açıklayınca piyasada faizler düştü mü?
Hayır. Kısa müddette görüldü ki bilhassa özel bankalarda yüzde 14 diye bir faiz yok. Faizler yükseliyor. Tüketici kredisi isteseniz yüzde 24 faiz uyguluyorlar. İş dünyasının büyük çaplı kredi taleplerinde ise faizlerin yüzde 28’den başlayıp 35’e hatta 40 kadar yükseldiği duyuluyor.
Pekala vatandaşın mevduatına verilen faiz yüzde 14 mü?
Hayır, mevduat faizi de yükseliyor. Bankalar mevduatı tutabilmek için yüzde 19 yahut biraz üzerinde faiz veriyorlar. Şayet iktidarın icadı kur garantili mevduat hesabınız var ise onun faizi de üç ay vade şartıyla yüzde 17 oranında. Şayet kur artışı daha fazla getirmişse ortadaki farkı Merkez Bankası ödüyor. Yani fark halkın sırtına yükleniyor.
Pekala nasıl oldu da iktidar imkânsız üçlüyü “imkansız” olmaktan çıkardı ve faiz, döviz ve enflasyon birebir anda yükseldi. Kaş yapayım derken göz çıktı.
“Bu nasıl oluyor” diye mevzuyu uzmanına sordum.
Merkez Bankası uzmanlığı bakılırsavinden siyasete atılan ve CHP’nin iktisat takımında ekonomiyi izleme ve siyaset geliştirme çalışmaları yapan eski milletvekili ve İkinci Yüzyıl Vakfı Lideri Müslim Sarı durumu şöyleki izah etti:
“Bu durum Merkez Bankası’nın siyaset faizi belirlemesinin piyasada hiç bir karşılığı olmadığını gösterir. Faiz bankalarda piyasa şartlarına göre belirleniyor. Merkez Bankası siyaset faizini yüzde 14 olarak deklare etti. Bu enflasyonun altında. Bankalar kredi verirken faizi yüzde 14 olarak uygulayamazlar, ziyan ederler. Ayrıyeten vatandaşın mevduatına da yüzde 14 faiz verirlerse mevduat tutamazlar. Mevduat toplamadan da kredi veremezler. O niçinle faizler Merkez Bankası’nın siyaset faizinin epey üzerinde.”
“Peki Merkez Bankası kendi belirlediği faizle ne yapıyor” diye sordum.
Sarı, şu karşılığı verdi:
“Merkez Bankası bankalara yüzde 14’le para veriyor. Bankalar da bu parayı yüzde 26 faiz oranıyla Hazine’ye borç veriyor. Ortada Hazine kaybediyor, bankalar kazanıyor. Madem Merkez Bankası yüzde 14’le veriyor bu biçimde direkt Hazine’ye bu oranla para versin. Lakin o denli yapmıyor ortaya bankaları sokuyor. Muhalefetin ve vatandaşın ‘Hazine soyuluyor’ dediği de bu.”
Sarı, faizin, dövizin ve enflasyonun tıpkı anda artmasını şöyleki izah etti:
“Bunun sebebi beklenti bozulmasıdır ve iktidara olan güvensizlikten kaynaklanır. Hem iç hem dış piyasa tıpkı vakitte vatandaşlar iktidarın telaffuzlarının tersine enflasyonun gelecekte daha da artacağını düşünüyor. İktisadın geleceğine, enflasyonun düşeceğine yönelik bir beklentileri kalmadı. Bu niçinle üçü birden yükseliyor.”
Bu tablo iktidarın bu siyasette ısrar ederek ekonomiyi düze çıkarmasının mümkün olmadığını gösteriyor.
Bu siyasete nazaran faiz niyet, akabinde hem döviz hem enflasyon düşecekti.
Ancak o denli olmadı.
İktidar faizi düşürdü fakat hem faiz hem döviz birebir vakitte enflasyon yükseldi.
İktisat bilimine nazaran bu imkânsızdı.
İktisat biliminin dışa açık ekonomilerde “imkânsız üçlü” tezine göre faizin, dövizin ve enflasyonun birebir anda denetim edilmesi mümkün değildi.
Örneğin faiz enflasyonun altına düştüğünde dolar düşmez tersine artardı. Dolar yükselince enflasyon düşmez, bilakis ithal orta malların fiyatları yükseleceği için maliyet artar ve enflasyon da yükselirdi.
Hakikaten Türkiye’de de o denli oldu.
Doları ve enflasyonu düşüreceğim diye faizi enflasyonun altına düşüren iktidar kısa mühlet daha sonra doların ve enflasyonun fırladığını gördü. Bu imkânsız üçlü kuralına uygundu. Faiz enflasyonun alına indirildi, ötürüsıyla döviz ve enflasyon yükseldi.
İktidar 18 liraya fırlattığı doları 13 liraya indirdik diye zafer naraları atarken, aslında 7-8 lira civarında olan doları, 13 liraya çıkarmıştı. Övündüğü, liranın yüzde 50 bedel kaybetmesiydi.
Faizi düşürünce doların ve enflasyonun artması doğaldı lakin tıpkı anda faizin de yükselmesi olağan değildi.
İktidar enflasyonu yüzde 21 olarak ilân etmişken, Merkez Bankası aracılığıyla faizi yüzde 14’e düşürdüğünü açıklayınca piyasada faizler düştü mü?
Hayır. Kısa müddette görüldü ki bilhassa özel bankalarda yüzde 14 diye bir faiz yok. Faizler yükseliyor. Tüketici kredisi isteseniz yüzde 24 faiz uyguluyorlar. İş dünyasının büyük çaplı kredi taleplerinde ise faizlerin yüzde 28’den başlayıp 35’e hatta 40 kadar yükseldiği duyuluyor.
Pekala vatandaşın mevduatına verilen faiz yüzde 14 mü?
Hayır, mevduat faizi de yükseliyor. Bankalar mevduatı tutabilmek için yüzde 19 yahut biraz üzerinde faiz veriyorlar. Şayet iktidarın icadı kur garantili mevduat hesabınız var ise onun faizi de üç ay vade şartıyla yüzde 17 oranında. Şayet kur artışı daha fazla getirmişse ortadaki farkı Merkez Bankası ödüyor. Yani fark halkın sırtına yükleniyor.
Pekala nasıl oldu da iktidar imkânsız üçlüyü “imkansız” olmaktan çıkardı ve faiz, döviz ve enflasyon birebir anda yükseldi. Kaş yapayım derken göz çıktı.
“Bu nasıl oluyor” diye mevzuyu uzmanına sordum.
Merkez Bankası uzmanlığı bakılırsavinden siyasete atılan ve CHP’nin iktisat takımında ekonomiyi izleme ve siyaset geliştirme çalışmaları yapan eski milletvekili ve İkinci Yüzyıl Vakfı Lideri Müslim Sarı durumu şöyleki izah etti:
“Bu durum Merkez Bankası’nın siyaset faizi belirlemesinin piyasada hiç bir karşılığı olmadığını gösterir. Faiz bankalarda piyasa şartlarına göre belirleniyor. Merkez Bankası siyaset faizini yüzde 14 olarak deklare etti. Bu enflasyonun altında. Bankalar kredi verirken faizi yüzde 14 olarak uygulayamazlar, ziyan ederler. Ayrıyeten vatandaşın mevduatına da yüzde 14 faiz verirlerse mevduat tutamazlar. Mevduat toplamadan da kredi veremezler. O niçinle faizler Merkez Bankası’nın siyaset faizinin epey üzerinde.”
“Peki Merkez Bankası kendi belirlediği faizle ne yapıyor” diye sordum.
Sarı, şu karşılığı verdi:
“Merkez Bankası bankalara yüzde 14’le para veriyor. Bankalar da bu parayı yüzde 26 faiz oranıyla Hazine’ye borç veriyor. Ortada Hazine kaybediyor, bankalar kazanıyor. Madem Merkez Bankası yüzde 14’le veriyor bu biçimde direkt Hazine’ye bu oranla para versin. Lakin o denli yapmıyor ortaya bankaları sokuyor. Muhalefetin ve vatandaşın ‘Hazine soyuluyor’ dediği de bu.”
Sarı, faizin, dövizin ve enflasyonun tıpkı anda artmasını şöyleki izah etti:
“Bunun sebebi beklenti bozulmasıdır ve iktidara olan güvensizlikten kaynaklanır. Hem iç hem dış piyasa tıpkı vakitte vatandaşlar iktidarın telaffuzlarının tersine enflasyonun gelecekte daha da artacağını düşünüyor. İktisadın geleceğine, enflasyonun düşeceğine yönelik bir beklentileri kalmadı. Bu niçinle üçü birden yükseliyor.”
Bu tablo iktidarın bu siyasette ısrar ederek ekonomiyi düze çıkarmasının mümkün olmadığını gösteriyor.