Vitra
New member
İklim değişikliği uyarısı: Ortaya çıkan sonuçlar dramatik hale geliyor Erzurum’da Valilik, Büyükşehir Belediyesi ve TEMA Vakfı tarafınca yürütülen ‘İklim Hareket Planı’ çalışma kümesinde yer alan Prof. Dr. Müdahir Özgül, dünya genelinde iklim değişikliği yaşandığını bildirdi. Siyasi, bilimsel platformlarda bunun sebeplerinin araştırıldığını anlatan Özgül, ‘Erzurum İklim Hareket Planı’nı hazırlarken, iklim nesillerinin kaydığını belirlediklerini söz ederek, şunları söylemiş oldu:
‘İklim değişiklinin doğal kararı olarak yağışlar devam edecek’
“İklimin jenerasyonları kayıyor, yağış rejimleri değerli derecede mevsimsel olarak yahut aylara nazaran yer değiştiriyor. Bu hem bitkisel üretimin yapılış biçimini hem arazinin idare formunu birebir vakitte yöremizde yaygın bitki desenini değiştirebilecek durumlara geldi. örneğin hayli kurak bir dönemin sonunda şiddetli bir yaz yağmuruyla, bu bir felakete dönüşüyor, toprak erozyonuna dönüşüyor, derelerle ırmaklarla taşınarak hem yerleşim yerlerine ziyan veriyor hem tarım yerlerine ziyan veriyor. Eserin dikildiği yahut ekildiği periyotta olmayan yağış, hasat edildiği periyoda denk geliyor. Öngörümüz ve çalışmamız şu istikamettedir; bilhassa bitki desenini bu değişen yağış şartlarına göre bir daha revize etmek durumundayız. Yazlık ekim mi yapacağız, kışlık ekim mi yapacağız? Erozyona karşı hangi önlemleri hangi devirde daha fazla alacağız ve bunun oluşturacağı taşkınların yerleşim yerlerinde vereceği ziyanları nasıl azaltacağız, bunun tesirlerini tartışmamız lazım. Bu bizim bölgemiz için bu biçimde de dünyada nasıl? Dünyada da gözlemliyor ve okuyoruz, görsel ve yazılı basından takip ediyoruz. Bugüne kadar mevsimsel olarak fazlaca az yağış düşen bölgelere epey fazla yağış düştüğünü, hiç yağış düşmeyen bölgelere kurak periyodların geçirildiği uzun dönemlerde kurak periyotlar geçiren yerlere epey şiddetli yağışların yağdığını, bunun mal ve can kayıplarına niye olacak boyutlara kadar geldiğini gözlemliyoruz. Bu mümkündür ki iklim değişikliğinin doğal bir kararı olarak bundan daha sonra da devam edecek. İklimle alakalı genelde ziraî meteorolojiyle ilgili de özelde bizim buna bakılırsa önlemler alıp, buna bakılırsa çalışmalar yapıp, bu önlemleri evvelinde vatandaşla paylaşıp yahut kamuoyuyla paylaşıp bu bahiste muhakkak şeyleri oluşturmamız gerekiyor.”
‘Bilimsel bilgiler var’
Çok uzun dönemde iklim değişikliklerinin gözlemlenebildiğini, artık iklimlerdeki sapmaları da kayıt altına alabildiklerini söz eden Prof. Dr. Özgül şu biçimde devam etti:
“Bu sapmaların hangi jenerasyonlarda olduğu ölçülebiliyor. Fakat bu kısa bir vadede temel sonuçlarını epeyce objektif değerlendireceğimiz datalar elde edemeyiz. Doğal olarak uzun dönemler gerekiyor. Bunu uzun periyotta gözlemleyebilmemiz için genel dünya üstündeki iklimin davranışlarına baktığımız vakit, bizim de üzerinde oldukcaça durduğumuz ilkbahar yağışlarının azalacağı, yaz yağışlarının artacağı formunda yahut sonbahar yağışlarındaki rejim değişikliklerine bakarak bizim bir daha bir bitki deseni oluşturma, bir daha bir ziraat hali geliştirme durumumuzun ortaya çıktığını nasıl söylüyorsak, bu yağışların değiştiği devirlerdeki olumsuz tesirlerini de öncesinden varsayım edebiliriz. Bununla ilgili bilimsel datalar de var. Yani ilkbahardan, mayıs ayının sonundan, haziran, temmuz ayının ortasına kadar iki aylık bir dönemde hiç yağmur yağmadığı durumlarda doğal olarak yer kabuğunun üstündeki toprak toz haline geliyor. Hele denetimli koşullarda ziraî idare yapamıyorsanız, meraları yanlışsız kullanamıyorsanız, ormanları yanlışsız yönetemiyorsanız bunun kararında şiddetli lokal sağanak formunda düşen yaz yağmurlarıyla bir arada ortaya çıkan sonuçlar dramatik hale geliyor. Bu bundan daha sonra da beklenebilir, bunun formu de değişebilir. Bu dönemin kayması örneğin yağışların hiç olmadığı üzere geçen yıl gözlemledik. örneğin, aralık ve ocak aylarında bizim yerelde zemheri olarak nitelendirdiğimiz devirde kar formunda değil de Erzurum’da yağmurlar yağdı, hiç görülmedik bir biçimde. Bu dünyanın diğer yerlerinde de oluyor. Son periyotta gözlemliyoruz. örneğin Avrupa’da hayli kurak geçen dönemlerde yağış düşmeye başladı. Etraf sorunu olmayan ülkelerde bile, yani erozyonu büyük ölçüde çözmüş ülkelerde bile kıymetli sıkıntılara, değerli hasarlara hatta can kaybına yol açacak sonuçlar elde etti. Bundan daha sonraki dönemde da bu gözlenebilir. Bununla ilgili önlemleri almak ve bu bahiste çalışmak, bu bahiste ağırlaşmak ve toplumda da değerli derecede şuur oluşturmaya gereksinim olduğunu düşünüyorum.”
‘İklim değişiklinin doğal kararı olarak yağışlar devam edecek’
“İklimin jenerasyonları kayıyor, yağış rejimleri değerli derecede mevsimsel olarak yahut aylara nazaran yer değiştiriyor. Bu hem bitkisel üretimin yapılış biçimini hem arazinin idare formunu birebir vakitte yöremizde yaygın bitki desenini değiştirebilecek durumlara geldi. örneğin hayli kurak bir dönemin sonunda şiddetli bir yaz yağmuruyla, bu bir felakete dönüşüyor, toprak erozyonuna dönüşüyor, derelerle ırmaklarla taşınarak hem yerleşim yerlerine ziyan veriyor hem tarım yerlerine ziyan veriyor. Eserin dikildiği yahut ekildiği periyotta olmayan yağış, hasat edildiği periyoda denk geliyor. Öngörümüz ve çalışmamız şu istikamettedir; bilhassa bitki desenini bu değişen yağış şartlarına göre bir daha revize etmek durumundayız. Yazlık ekim mi yapacağız, kışlık ekim mi yapacağız? Erozyona karşı hangi önlemleri hangi devirde daha fazla alacağız ve bunun oluşturacağı taşkınların yerleşim yerlerinde vereceği ziyanları nasıl azaltacağız, bunun tesirlerini tartışmamız lazım. Bu bizim bölgemiz için bu biçimde de dünyada nasıl? Dünyada da gözlemliyor ve okuyoruz, görsel ve yazılı basından takip ediyoruz. Bugüne kadar mevsimsel olarak fazlaca az yağış düşen bölgelere epey fazla yağış düştüğünü, hiç yağış düşmeyen bölgelere kurak periyodların geçirildiği uzun dönemlerde kurak periyotlar geçiren yerlere epey şiddetli yağışların yağdığını, bunun mal ve can kayıplarına niye olacak boyutlara kadar geldiğini gözlemliyoruz. Bu mümkündür ki iklim değişikliğinin doğal bir kararı olarak bundan daha sonra da devam edecek. İklimle alakalı genelde ziraî meteorolojiyle ilgili de özelde bizim buna bakılırsa önlemler alıp, buna bakılırsa çalışmalar yapıp, bu önlemleri evvelinde vatandaşla paylaşıp yahut kamuoyuyla paylaşıp bu bahiste muhakkak şeyleri oluşturmamız gerekiyor.”
‘Bilimsel bilgiler var’
Çok uzun dönemde iklim değişikliklerinin gözlemlenebildiğini, artık iklimlerdeki sapmaları da kayıt altına alabildiklerini söz eden Prof. Dr. Özgül şu biçimde devam etti:
“Bu sapmaların hangi jenerasyonlarda olduğu ölçülebiliyor. Fakat bu kısa bir vadede temel sonuçlarını epeyce objektif değerlendireceğimiz datalar elde edemeyiz. Doğal olarak uzun dönemler gerekiyor. Bunu uzun periyotta gözlemleyebilmemiz için genel dünya üstündeki iklimin davranışlarına baktığımız vakit, bizim de üzerinde oldukcaça durduğumuz ilkbahar yağışlarının azalacağı, yaz yağışlarının artacağı formunda yahut sonbahar yağışlarındaki rejim değişikliklerine bakarak bizim bir daha bir bitki deseni oluşturma, bir daha bir ziraat hali geliştirme durumumuzun ortaya çıktığını nasıl söylüyorsak, bu yağışların değiştiği devirlerdeki olumsuz tesirlerini de öncesinden varsayım edebiliriz. Bununla ilgili bilimsel datalar de var. Yani ilkbahardan, mayıs ayının sonundan, haziran, temmuz ayının ortasına kadar iki aylık bir dönemde hiç yağmur yağmadığı durumlarda doğal olarak yer kabuğunun üstündeki toprak toz haline geliyor. Hele denetimli koşullarda ziraî idare yapamıyorsanız, meraları yanlışsız kullanamıyorsanız, ormanları yanlışsız yönetemiyorsanız bunun kararında şiddetli lokal sağanak formunda düşen yaz yağmurlarıyla bir arada ortaya çıkan sonuçlar dramatik hale geliyor. Bu bundan daha sonra da beklenebilir, bunun formu de değişebilir. Bu dönemin kayması örneğin yağışların hiç olmadığı üzere geçen yıl gözlemledik. örneğin, aralık ve ocak aylarında bizim yerelde zemheri olarak nitelendirdiğimiz devirde kar formunda değil de Erzurum’da yağmurlar yağdı, hiç görülmedik bir biçimde. Bu dünyanın diğer yerlerinde de oluyor. Son periyotta gözlemliyoruz. örneğin Avrupa’da hayli kurak geçen dönemlerde yağış düşmeye başladı. Etraf sorunu olmayan ülkelerde bile, yani erozyonu büyük ölçüde çözmüş ülkelerde bile kıymetli sıkıntılara, değerli hasarlara hatta can kaybına yol açacak sonuçlar elde etti. Bundan daha sonraki dönemde da bu gözlenebilir. Bununla ilgili önlemleri almak ve bu bahiste çalışmak, bu bahiste ağırlaşmak ve toplumda da değerli derecede şuur oluşturmaya gereksinim olduğunu düşünüyorum.”