Vitra
New member
Fatma Nudiye Yalçı’yı hatırlama vakti Gidince fark ettim nitekim hayli uzun vakit olduğunu. Pandemi yüzünden diyerek palavra söylemenin alemi yok, bu uğursuz salgın öncesinde de, geçen aylarda Emre Kınay’ın sergilediği tek kişilik oyun haricinde, uzun yıllardır bir tiyatro oyununu izlemeye pek gittiğim yoktu. En kolay feda edeceğimiz vakit, tiyatroya, sinemaya ayırdığımız vakittir aslında. “daha sonra da giderim” dedi mi insan vazgeçmek kolay olsa gerek. Ben de bu biçimde yaptım birden fazla vakit.
Geçen Perşembe akşamı İBB Kent Tiyatrosu Üsküdar Kerem Yılmazer Sahnesi’nde Bilgesu Erenus’un yazdığı, yalnızca bayan oyuncuların oynadığı Yaftalı Tabut’u izledim. Bir takdir makamı sayılacak kadar tiyatroya vakıf biri olmadığım için “oyunu fazlaca beğendim” demekten bile mahcubiyet duyduğumun bilinmesini isterim. Ancak bayağı bir izleyici olarak eksiksiz bulduğumu söylememe de müsaade verilsin. Öncelikle oyunu kaleme alan Bilgesu Erenus’a hürmet, sevgi olağan. bu biçimde bir oyunu yazarak dayanılmaz bir vefa sergilediği için bilhassa. Ayıbımızı yüzümüze vuran bir iştir yaptığı, âlâ yapmış, sağ olsun.
Bayan oyuncular hayat verdi
Oyun öncesinde tanıştırdılar, direktör Yelda Baskın’la. Ne kadar olağanüstü bir iş olduğunu ikinci kere gördüğümde söyleyeceğim olağan. Birinci gördüğümde “amma da gençmiş” diyebildim içimden. Dramaturg Gökhan Aktemur’a “mükemmelsiniz” deme bahtım oldu fakat, (güzel gülen bir adam bu ortada. Mütevazı insanların gülüşleri birbirine benziyor, fark ettim, hiç yabancı gelmedi bana bu yüzden). Müzikleri yapan Burçak Çöllü, dekor- kostüm dizaynını yapan Nihal Kaplangı (bu soyadına bayılırım ben, tiyatrocu bir aileden muhtemelen), koreograf Senem Oluz, ışık dizaynını gerçekleştiren Gökçe Selim, yardımcı direktör Özgür Atkın, reji asistanları Samet Silme, Yunus Erman Çağlar, Güzin Alkan, bunların hepsi herbiçimde büyücü olmalı. Ellerine verilen metinden ortaya çıkardıklarını izleyen herkes bu biçimde söyler eminim.
Oyuncular ise farklı. Tamam eğitimliler falan, şaşıracak bir şey yok da nasıl hoş ses tonları, ne harika diksiyonları var bu bayanların. Şık, narin, ince insanların devleşmelerine şahit olmak da farklı bir deneyim. Yaşlandıkça Hıncal Uluç’a benzediğimi fark ediyorum ancak inanın abarttığım yok, şahaneydiler hakikaten. Oyunun 95 dakika sürdüğünü daha sonradan öğrendim bu ortada. O kadar kendimi kaptırmışım ki nasıl geçti vakit anlamadım. Gözlerimin yaşardığı anlarda vakti unutmuş da olabilirim doğal.
Kıymeti bilinmedi, varlığı göz gerisi edildi
Ne anlatıyor pekala oyun? Fatma Nudiye Yalçı’yı olağan ki. Vefasızlığın, kadirbilmezliğin en büyük kurbanlarından birini yani. Türkiye sosyalist hareketinin tarihini bilenlerin birçoklarının bile haberdar olmadığı dayanılmaz bir sosyalist/feministti Yalçı. Bilenlerin birçok da onu büyük sosyalist Dr. Hikmet Kıvılcımlı’nın eşi diye bilir. Tahminen de bu biçimde bilindiği için hakkı yenmiş, sosyalist literatürümüze katkıları fark edilmemiş ya da göz gerisi edilmiş bir bayandı Fatma Nudiye. halbuki Kıvılcımlı’nın eşi oluşu, kuşkusuz epeyce onur vericidir lakin (Kıvılcımlı için de Fatma Nudiye’nin eşi olmak birebir derecede onurludur elbet) tahminen de en değersiz tarafıdır. O kadar kuvvetli bir entelektüeldir ki, Sosyete ve Teknik isimli kitabını, “Fatma Nudiye” ismiyle Kıvılcımlı’nın yazdığını söyleyenler bile çıkmıştır. daha sonradan yapılan araştırmalar bunun bu biçimde olmadığını ortaya çıkardığına göre, yazdıkları Kıvılcımlı kudretinde bir muharrir olduğunun da ispatı sayılmalı.
Fatma Nudiye Yalçı
Kıvılcımlı’yla bir arada kurdukları Vatan Partisi’nin (aynı isimle şimdilerde faaliyet gösteren partiyle uzaktan yakından ilgisi yok bu arada), Kıvılcımlı mahpusa düştüğünde liderliğine getirilişinin bile “bu bayan işi” değil diyerek kimi sosyalistlerce engellendiğini bilmek üzüyor insanı. Sorguda direnmek, cezaevlerinde dik durmak “erkek işi midir” bilemem lakin birden fazla erkeğin kolay geçemediği büyük imtihanlardan alnının akıyla sıyrılmıştır halbuki.
Susmamalıydı hiç
Kıvılcım’lıyla hayat arkadaşlığı sırasında tüm bayanların yaşadıklarını o da hayatıştır doğal. Sosyalist de olsa “erkek” tarafının ağır bastığı vakit içinder olmuştur Büyük Kıvılcımlı’nın da. Son derece tatsızdır olağan olarak. Son derece kalp kırıcı. Hepsinden çeviriler derlemeler yaptığı Osmanlıcaya, İngilizceye, Fransızcaya fazlaca hakimdir Fatma Nudiye. Bu kadar lisan bilip de özel ömründe yaşadıkları konusunda bu kadar sessiz kalması soyluluğundandır diyeceğim lakin sessiz kalmasına “soyluluk” diyerek, bir hanımın sessizliğe gömülmesini övüyorum sanılsın istemem. Susmamalıydı olağan olarak. Erkek polisler, erkek savcılar, erkek yargıçlar, erkek yargı, erkek sistem karşısında ömrü boyunca susmamış bir bayan olarak susmamalıydı. hiç bir erkek için değmezdi suskunluğuna.
Tahminen de o sustuğu için unutulması kolay oldu. Hiç kimse bu harika bayan kadar unutulmamıştır. Nasıl bir unutulmaktır bu? 1965’te guatr tedavisi için gittiği Bulgaristan’ın Varna kentinde, 1969’ta hayatını yitirir. Tam 43 yıl boyunca isimsiz bir mezarda yatar. Ta ki 2012 yılında bir küme vefalı sosyalistin fark edip, isminin yazıldığı bir mezar taşına kavuşuncaya kadar.
Bilgesu Erenus’un “yüzümüze vurduğu ayıp” budur işte. İzlediğim oyunda o narin, şık “dev” bayanların hayatını canlandırdıkları Fatma Nudiye Yalçı budur. Gördüğünüz bu fotoğraf ülkeden çıktığı devirdendir, 60 yaşındadır. ömrünün büyük bir kısmı yüzü kadar “güzel” olmamıştır.
Oyunu yazan, yöneten, oynayan herkese, tüm işçilerine teşekkür ediyorum. Onu bir daha “canlandırdıkları” için.
Sıra sosyalist bayan örgütlerinde. Fatma Nudiye Yalçı’ya hürmet duruşu için tam vakti.
Oyunu izleme isteyenler detaylı bilgiyi burada bulabilirler: https://sehirtiyatrolari.ibb.istanbul/Activity/Detail/324
Geçen Perşembe akşamı İBB Kent Tiyatrosu Üsküdar Kerem Yılmazer Sahnesi’nde Bilgesu Erenus’un yazdığı, yalnızca bayan oyuncuların oynadığı Yaftalı Tabut’u izledim. Bir takdir makamı sayılacak kadar tiyatroya vakıf biri olmadığım için “oyunu fazlaca beğendim” demekten bile mahcubiyet duyduğumun bilinmesini isterim. Ancak bayağı bir izleyici olarak eksiksiz bulduğumu söylememe de müsaade verilsin. Öncelikle oyunu kaleme alan Bilgesu Erenus’a hürmet, sevgi olağan. bu biçimde bir oyunu yazarak dayanılmaz bir vefa sergilediği için bilhassa. Ayıbımızı yüzümüze vuran bir iştir yaptığı, âlâ yapmış, sağ olsun.
Bayan oyuncular hayat verdi
Oyun öncesinde tanıştırdılar, direktör Yelda Baskın’la. Ne kadar olağanüstü bir iş olduğunu ikinci kere gördüğümde söyleyeceğim olağan. Birinci gördüğümde “amma da gençmiş” diyebildim içimden. Dramaturg Gökhan Aktemur’a “mükemmelsiniz” deme bahtım oldu fakat, (güzel gülen bir adam bu ortada. Mütevazı insanların gülüşleri birbirine benziyor, fark ettim, hiç yabancı gelmedi bana bu yüzden). Müzikleri yapan Burçak Çöllü, dekor- kostüm dizaynını yapan Nihal Kaplangı (bu soyadına bayılırım ben, tiyatrocu bir aileden muhtemelen), koreograf Senem Oluz, ışık dizaynını gerçekleştiren Gökçe Selim, yardımcı direktör Özgür Atkın, reji asistanları Samet Silme, Yunus Erman Çağlar, Güzin Alkan, bunların hepsi herbiçimde büyücü olmalı. Ellerine verilen metinden ortaya çıkardıklarını izleyen herkes bu biçimde söyler eminim.
Oyuncular ise farklı. Tamam eğitimliler falan, şaşıracak bir şey yok da nasıl hoş ses tonları, ne harika diksiyonları var bu bayanların. Şık, narin, ince insanların devleşmelerine şahit olmak da farklı bir deneyim. Yaşlandıkça Hıncal Uluç’a benzediğimi fark ediyorum ancak inanın abarttığım yok, şahaneydiler hakikaten. Oyunun 95 dakika sürdüğünü daha sonradan öğrendim bu ortada. O kadar kendimi kaptırmışım ki nasıl geçti vakit anlamadım. Gözlerimin yaşardığı anlarda vakti unutmuş da olabilirim doğal.
Kıymeti bilinmedi, varlığı göz gerisi edildi
Ne anlatıyor pekala oyun? Fatma Nudiye Yalçı’yı olağan ki. Vefasızlığın, kadirbilmezliğin en büyük kurbanlarından birini yani. Türkiye sosyalist hareketinin tarihini bilenlerin birçoklarının bile haberdar olmadığı dayanılmaz bir sosyalist/feministti Yalçı. Bilenlerin birçok da onu büyük sosyalist Dr. Hikmet Kıvılcımlı’nın eşi diye bilir. Tahminen de bu biçimde bilindiği için hakkı yenmiş, sosyalist literatürümüze katkıları fark edilmemiş ya da göz gerisi edilmiş bir bayandı Fatma Nudiye. halbuki Kıvılcımlı’nın eşi oluşu, kuşkusuz epeyce onur vericidir lakin (Kıvılcımlı için de Fatma Nudiye’nin eşi olmak birebir derecede onurludur elbet) tahminen de en değersiz tarafıdır. O kadar kuvvetli bir entelektüeldir ki, Sosyete ve Teknik isimli kitabını, “Fatma Nudiye” ismiyle Kıvılcımlı’nın yazdığını söyleyenler bile çıkmıştır. daha sonradan yapılan araştırmalar bunun bu biçimde olmadığını ortaya çıkardığına göre, yazdıkları Kıvılcımlı kudretinde bir muharrir olduğunun da ispatı sayılmalı.
Fatma Nudiye Yalçı
Kıvılcımlı’yla bir arada kurdukları Vatan Partisi’nin (aynı isimle şimdilerde faaliyet gösteren partiyle uzaktan yakından ilgisi yok bu arada), Kıvılcımlı mahpusa düştüğünde liderliğine getirilişinin bile “bu bayan işi” değil diyerek kimi sosyalistlerce engellendiğini bilmek üzüyor insanı. Sorguda direnmek, cezaevlerinde dik durmak “erkek işi midir” bilemem lakin birden fazla erkeğin kolay geçemediği büyük imtihanlardan alnının akıyla sıyrılmıştır halbuki.
Susmamalıydı hiç
Kıvılcım’lıyla hayat arkadaşlığı sırasında tüm bayanların yaşadıklarını o da hayatıştır doğal. Sosyalist de olsa “erkek” tarafının ağır bastığı vakit içinder olmuştur Büyük Kıvılcımlı’nın da. Son derece tatsızdır olağan olarak. Son derece kalp kırıcı. Hepsinden çeviriler derlemeler yaptığı Osmanlıcaya, İngilizceye, Fransızcaya fazlaca hakimdir Fatma Nudiye. Bu kadar lisan bilip de özel ömründe yaşadıkları konusunda bu kadar sessiz kalması soyluluğundandır diyeceğim lakin sessiz kalmasına “soyluluk” diyerek, bir hanımın sessizliğe gömülmesini övüyorum sanılsın istemem. Susmamalıydı olağan olarak. Erkek polisler, erkek savcılar, erkek yargıçlar, erkek yargı, erkek sistem karşısında ömrü boyunca susmamış bir bayan olarak susmamalıydı. hiç bir erkek için değmezdi suskunluğuna.
Tahminen de o sustuğu için unutulması kolay oldu. Hiç kimse bu harika bayan kadar unutulmamıştır. Nasıl bir unutulmaktır bu? 1965’te guatr tedavisi için gittiği Bulgaristan’ın Varna kentinde, 1969’ta hayatını yitirir. Tam 43 yıl boyunca isimsiz bir mezarda yatar. Ta ki 2012 yılında bir küme vefalı sosyalistin fark edip, isminin yazıldığı bir mezar taşına kavuşuncaya kadar.
Bilgesu Erenus’un “yüzümüze vurduğu ayıp” budur işte. İzlediğim oyunda o narin, şık “dev” bayanların hayatını canlandırdıkları Fatma Nudiye Yalçı budur. Gördüğünüz bu fotoğraf ülkeden çıktığı devirdendir, 60 yaşındadır. ömrünün büyük bir kısmı yüzü kadar “güzel” olmamıştır.
Oyunu yazan, yöneten, oynayan herkese, tüm işçilerine teşekkür ediyorum. Onu bir daha “canlandırdıkları” için.
Sıra sosyalist bayan örgütlerinde. Fatma Nudiye Yalçı’ya hürmet duruşu için tam vakti.
Oyunu izleme isteyenler detaylı bilgiyi burada bulabilirler: https://sehirtiyatrolari.ibb.istanbul/Activity/Detail/324