Geçen yazımızda diyabette beslenmeye genel bir bakış atmıştık. Diyet parmak izi üzeredir, şahsa özeldir. Bireyin beslenme alışkanlıklarına, fizikî özelliklerine, hayat usulüne, hastalık durumu üzere daha biroldukca etmene bağlıdır. ötürüsıyla diyabette beslenme de şahsa has olacaktır lakin genel geçer tekliflerde bulunulabilir. Diyabetlinin ilaç kullanma durumu, insülin kullanıp kullanmadığı üzere durumlar diyetinde farklılıklar yaratabilir. Daha ayrıntılı ve şahsa özel beslenme teklifleri ve diyet ile ilgili diyetisyeninize danışabilirsiniz.
Gelelim diyabetteki genel beslenme tekliflerine;
Alkol tüketilmemeli!
Alkol tüketimi genel toplum için sıhhatsiz olduğu üzere tabiki diyabetli bireylerde de önerilmez. Bilhassa aç karnına tüketilen alkol tehlikelidir. Tertipli beslenmeyen, öğün atlayan diyabetlilerde alkol, insülin yahut oral antidiyabetik ilaçların tesiri ile bir arada hipoglisemiye niye olabilir. Çok az olmakla bir arada denetimi düzgün olan diyabetliler az ölçüde alkolü yiyecekle bir arada tüketebilir. (1-2 ölçü)
Öğün Sayısı
Diyabetteki temel bozukluk, yenilen besinin gerektirdiği kadar insülin karşılığının olmamasıdır. Bir öğünde çok besin alınırsa, bu bozukluk daha barizleşir ve bu da kan şekerinde dalgalanmalara niye olur, Önerilen besinlerin vaktinde ve önerilen ölçülerde yenilmesi hayli kıymetlidir. Tip 2 Diyabetliler, alışkanlıklarına uygun olarak beslenebilirler. Öğün ortaları fazla olmamak koşuluyla orta öğün (4-5 öğün) sayılarını ayarlayabilirler.
Öğün Planı
İnsanın beslenmesi için gerekli olan güç, protein, karbonhidrat, vitamin ve minerallerin kâfi ölçülerde alınması gereklidir. İşte, bu besin öğelerinin hepsini birden içeren tek bir besin yoktur. Besinlerimiz içerdikleri besin öğelerinin tipleri ve ölçüleri tarafından farklıdır. Kimi besinler proteinden, kimileri da rastgele bir vitamin tarafından varlıklı olabilir. Besin ve Beslenme Kurulu 1958 yılında besinlerin 4grup altında toplanmasının uygun olacağını belirtmiştir.
Bu kümeler;
1.Grup: Süt, yoğurt, peynir vb.
2.Grup: Et, tavuk, balık, organ etleri, yumurta, kurubaklagiller ve fındık, ceviz, badem vb. sert kabuklu yemişler.
3.Grup: Zerzevat ve meyveler.
4.Grup: Tahıllar, ekmek, makarna, pirinç, bulgur, çorbalar, un ve undan yapılmış yiyecekler.
Son olarak,
5.Grup: Yağlar, şekerler, salça-sos ve baharatlar. Üstte bahsi geçen kümedeki besinlerden yapılan yemeklerin lezzeti için kullanılabilirler.
Diyabet hastaları bu besin kümelerinin her birini tüketmelidir. Bu hususta besin piramitleri, tabak modelleri üzere hafızada kolay kalıcı yaklaşımlar getirilmiştir. Örneğin,
Diyabetliler için önerilen tabak modeli.
Başka Teklifler
Gelelim diyabetteki genel beslenme tekliflerine;
Alkol tüketilmemeli!
Alkol tüketimi genel toplum için sıhhatsiz olduğu üzere tabiki diyabetli bireylerde de önerilmez. Bilhassa aç karnına tüketilen alkol tehlikelidir. Tertipli beslenmeyen, öğün atlayan diyabetlilerde alkol, insülin yahut oral antidiyabetik ilaçların tesiri ile bir arada hipoglisemiye niye olabilir. Çok az olmakla bir arada denetimi düzgün olan diyabetliler az ölçüde alkolü yiyecekle bir arada tüketebilir. (1-2 ölçü)
Öğün Sayısı
Diyabetteki temel bozukluk, yenilen besinin gerektirdiği kadar insülin karşılığının olmamasıdır. Bir öğünde çok besin alınırsa, bu bozukluk daha barizleşir ve bu da kan şekerinde dalgalanmalara niye olur, Önerilen besinlerin vaktinde ve önerilen ölçülerde yenilmesi hayli kıymetlidir. Tip 2 Diyabetliler, alışkanlıklarına uygun olarak beslenebilirler. Öğün ortaları fazla olmamak koşuluyla orta öğün (4-5 öğün) sayılarını ayarlayabilirler.
Öğün Planı
İnsanın beslenmesi için gerekli olan güç, protein, karbonhidrat, vitamin ve minerallerin kâfi ölçülerde alınması gereklidir. İşte, bu besin öğelerinin hepsini birden içeren tek bir besin yoktur. Besinlerimiz içerdikleri besin öğelerinin tipleri ve ölçüleri tarafından farklıdır. Kimi besinler proteinden, kimileri da rastgele bir vitamin tarafından varlıklı olabilir. Besin ve Beslenme Kurulu 1958 yılında besinlerin 4grup altında toplanmasının uygun olacağını belirtmiştir.
Bu kümeler;
1.Grup: Süt, yoğurt, peynir vb.
2.Grup: Et, tavuk, balık, organ etleri, yumurta, kurubaklagiller ve fındık, ceviz, badem vb. sert kabuklu yemişler.
3.Grup: Zerzevat ve meyveler.
4.Grup: Tahıllar, ekmek, makarna, pirinç, bulgur, çorbalar, un ve undan yapılmış yiyecekler.
Son olarak,
5.Grup: Yağlar, şekerler, salça-sos ve baharatlar. Üstte bahsi geçen kümedeki besinlerden yapılan yemeklerin lezzeti için kullanılabilirler.
Diyabet hastaları bu besin kümelerinin her birini tüketmelidir. Bu hususta besin piramitleri, tabak modelleri üzere hafızada kolay kalıcı yaklaşımlar getirilmiştir. Örneğin,
Diyabetliler için önerilen tabak modeli.
Başka Teklifler
- Yağ, şeker ve tuz tüketimini mümkün olduğunca azaltın.
- Patates ve işlenmiş tahıllardan kaçının. (beyaz ekmek, makarna..)
- Tatlı tüketiminizi sınırlayın. Ortada sırada denetimli olarak az ölçüde tatlı tüketebilirsiniz. Tatlı yiyeceğiniz vakit içinderda öğününüzle birlikte tüketirseniz kan şekeriniz de ansızın yükselmeyecektir.
- Her gün her besin kümesinden tüketmelisiniz.
- Yemeklerinizi pişirirken sağlıklı pişirme biçimlerini kullanın. Kızartma, mangal üzere formları tercih etmeyin.
- Sağlıklı yağlar tercih edin; zeytinyağı, kabuklu yemişler (badem, ceviz, vs.). Hazır, paketlenmiş besinde bulunan trans yağları tüketmeyin.
- Doyduktan daha sonra yeme sürecini sonlandırın.
- Televizyon karşısında, telefon ile ilgilenirken yemek yenmemeli ve ivedi etmeden yavaşça çiğneyerek tüketim sağlanmalıdır.