Adem’e “cahil” diyen Sezen değil ki!

Vitra

New member
Adem’e “cahil” diyen Sezen değil ki! Yaklaşık beş yıl evvel piyasaya çıkmış bir müzikteki kimi sözleri artık fark edip ortaya döküldüklerine bakılırsa acil gündem değiştirme gereksinimi duymuş aşikâr ki malum kısımlar. Sezen Aksu’nun bir müziğinde geçen “Binmişiz bir alâmate/Gidiyoruz kıyamete/Selam söyleyin o bilgisiz Havva ile Adem’e” kelamlarından Adem’e hakaret edildiği kararınu çıkarıp kıyamet kopardı bazıları. Lakin üç gündür bunu tartışmamıza karşın “Adem’e hakaret” savı üzerine oluşturulan ortam bir daha de yakıcı problemlerin üstünü örtemedi.

Mevcut ortam bu cins protestolara (!) imkan sağlıyor kuşkusuz. Protestoculara, yaptıklarının yanlış olduğunu söylememizi engelleyen, her vakit bu gibilerin işine yaşayan kuvvetli bir münasebet, daha doğrusu tez var ortada: “Bir din büyüğüne, bir peygambere edilen hakaret”.

Protestocular sahiden samimi iseler Sezen Aksu’nun çok dindar olduğunu hatırlayarak bir linç havası yaratmamalıydılar evvela. 2010 referandumunda “evet” oyu vermeyenlere “iki cihanda da lekelisiniz” söylemiş olduğine göre bir ahiret inancı var zira. ötürüsıyla şuurlu bir formda Adem’e hakaret etmeyeceğini bilmeliydiler Sezen Aksu’nun.

Bana biri sorsaydı, müziğinde “Adem ile Havva” için sarf ettiği “cahil” sözcüğünü bir hakaret olarak almazdım. Zira kimi vakit sandığınız manası taşımaz bu cins sözcükler. Örneğin, İslamiyet öncesi Arap devrinden “Cahiliye dönemi” diye kelam edilir bildiğiniz üzere. İslamiyet öncesi Arap toplumlarının sanatta, şiirde, bilimde son derece gelişkin olduğu biliniyor. Bu niçinle İslami literatürde kelam konusu periyot Araplarının “bir şey bilmemelerine” değil, “İslam’ı bilmemelerine” vurgu maksadıyla kullanılır cahiliye sözcüğü. Aksu’nun “her insan hareketinin birinci başlatıcısı” olan, ötürüsıyla “bilgili olduğu” kabul edilen Adem’e “cahil” söylemiş olduğini sanmam. Bu, müzik kelamları müzikal ölçüye uysun diye son anda eklenmiş bir sözcük de olabilir pekala.

Çabucak belirteyim; onun tabiriyle “iki cihanda da lekeli” biri olarak, Aksu’yu destekliyorum olağan olarak. Şartsız tıpkı vakitte. Benim üzere “hayırcılara” takındığı tutumunun aksisini sergileyerek onu mahcup etmek emeliyle yapmıyorum bunu. Zira önemli olarak haksızlığa uğramıştır. Adem’in kimi şeyleri bilmediği, yani bilgisiz sayılabileceği argümanı Aksu’ya ilişkin değildir. Bu, dinler tarihinde konuşulmuş, tartışılmış, hala da tartışılan bir husustur. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın, Aksu’yu eleştirdiği açıklamada “Kur’an-ı Kerim’de ‘halife’ olarak nitelenen Hz. Âdem ve onun eşi Hz. Havva, bütün insanlığın müşterek pahası ve muazzez atalarıdır” deniyor. Müzik kelamında bu ifadeyi ret ya da kabul eden bir tek sözcük yok halbuki. Diyanet, üç büyük dinin de “Hz. Adem ile Hz Havva’yı insanlığın ortak atası” olarak gördüğünü bildiğine nazaran bilhassa Hristiyanlığın Adem’i nasıl değerlendirdiğini de biliyor olmalı. Diyanet bu değerlendirme(ler)den de Adem’e “cahil” dendiği kararınu çıkarmalı bu biçimde.

Eski/Yeni Ahit’leri kapsayan, Hristiyan inancının temelini oluşturan Kitabı-Mukaddes’in birinci kitabı Yaratılış ismini taşır. Yaratılış’ta “Adem’in Allah’ın buyruğuna karşı gelip, Bilgelik Ağacı’ndan yasak meyveyi yiyerek düzgünlüğü ve berbatlığı öğrendiği” yazılır. Kuran bu biçimde değerlendirmez, gerçek, ancak, öteki bir kutsal kitap olan Kitab-ı Mukaddes’te Adem’in “iyiliği, kötülüğü” bilmediği, bilgi peşinde koştuğu için yasak meyveyi yediği yazılıdır. Meyveyi yemedilk evvel düpedüz bilgisiz olduğunu ileri sürmektir bu. Fakat hakaret gayesiyle söylenmemiştir, “ilk insan” olarak kimi bilgilerden habersizliğine vurgu yapılır bu belirlemeyle. Müslüman şüphesiz “Adem’in Allah tarafınca bilgiyle donatıldığını” kabul ettiği için bu değerlendirmeye katılmaz.

Peygamberlerin hayatlarının anlatıldığı kimi İslami yapıtlarda Adem’e demir dövmeyi, iplik dokumayı Cebrail’in öğrettiğinden de kelam edilir. Cebrail’in öğrettiği ana kadar demir dövmeyi, iplik dokumayı bilmeyen bir Adem kelam konusudur yani. O bilmeme devrine “cahillik dönemi” denmesi, bir belirlemedir, hakaret değil.

Sezen Aksu’nun her ne kadar dini inancı var ise da hususa bunları kıymetlendirecek kadar hakim olduğunu sanmam. O niçinle “cahil” sözcüğünü Yaratılış kitabındaki manasıyla kullandığını da söyleyemem. Fakat şunu söyleyebilirim; Adem’in Allah kendisine bir şeyler öğretinceye ya da Yaratılış kitabında dendiği üzere, “Bilgi Ağacı”ndan meyve yiyip bilgileninceye kadar “cahil” olduğu iddiası/görüşü/bilgisi teolojide hala tartışılan bir bahistir. Bir Müslüman açısından bu hususun tartışılacak bir yanı olmayabilir. Lakin Adem’in “Allah ona öğretinceye kadar” birtakım bilgilerden mahrum olduğunu söylemek, insanı bilgilendirenin Allah olduğu inancını güçlendiren bir içerik de taşıyor. Müslüman işe bu açıdan da bakabilir şüphesiz.

Ayrıyeten Sezen Aksu’nun, “cahil” sözcüğüyle Adem’in “Allah’ın yasaklamasına karşın meyveyi” yemiş oluşunu kast etmediği ne malum? Zira Adem’in tavrını bu biçimde kıymetlendiren İslam büyükleri de var.

Sakinleşin biraz.
 
Üst